Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu

Ankara – İstanbul YHD
Genel bilgiler
Durum	İşletmede
Sahibi	TCDD
Yer	YHT (8.) Bölge
İlk - Son durak	Ankara YHT Garı Halkalı Tren İstasyonu
İstasyonlar	14
Hizmet
Türü	Yüksek hızlı demiryolu
Sistem	TCDD
İşletmeci(ler)	TCDD Taşımacılık
Bakım tesisi	Etimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu
Yolcu sayısı	2.557.000 (2011)[1]
Tarihçe
Açılış	13 Mart 2009 (Ankara – Polatlı – Eskişehir)[2] 25 Temmuz 2014 (Eskişehir – Pendik) 12 Mart 2019 (Pendik – Halkalı)
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu	655,490 kilometre (407,303 mi)
Hat açıklığı	Standart (1.435 mm)
Elektrikleme	25 kV AA
Çalışma Hızı	250 km/sa (160 mph)
Güzergâh haritası Sembol açıklamaları Sivas yönüne[3] 0,000 kilometre (0 mi) Ankara YHT Garı[3][4] 20,795 kilometre (12,921 mi) Eryaman YHT Garı[4][5] 93,144 kilometre (57,877 mi) Polatlı YHT Garı[6][7] Polatlı Kavşağı 105,805 kilometre (65,744 mi) Konya, Adana, Gaziantep yönüne[6] Afyonkarahisar, İzmir yönüne[7] 282,429 kilometre (175,493 mi) Eskişehir Garı[5][8] 328,759 kilometre (204,281 mi) Bozüyük YHT Garı 360,209 kilometre (223,823 mi) Bilecik YHT Garı ? km Osmaneli YHT Garı[9] Osmaneli Kavşağı Bursa YHT, Bandırma yönüne[9] ? km Pamukova YHT Garı Doğançay Ripajı 501,350 kilometre (311,524 mi) Arifiye[5][10] ? km Sapanca YHT Garı 541,623 kilometre (336,549 mi) İzmit Garı[5] 588,719 kilometre (365,813 mi) Gebze[5][11] 608,005 kilometre (377,797 mi) Pendik[5][11] 614,471 kilometre (381,815 mi) Bostancı[5][11] 621,717 kilometre (386,317 mi) Söğütlüçeşme[5][11][12] Haydarpaşa Garı İstanbul Boğazı Marmaray Tüneli 640,516 kilometre (397,998 mi) Bakırköy[11][13] 655,490 kilometre (407,303 mi) Halkalı[11][13][14] Kapıkule yönüne[13][14] Bu diyagramı: görüntüle tartış değiştir

Ankara – İstanbul yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Ankara – İstanbul YHD, Ankara YHT – Halkalı arasında Yüksek Hızlı Tren hizmeti verilen azami 250 kilometre/saat (160 mph) hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolu hattıdır.

İstasyonlar

YHT hattında 14 istasyon bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla (Ankara başlangıçlı olarak)

No	İstasyon	İlçe	İl
1	Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı	Altındağ	Ankara
2	Eryaman Yüksek Hızlı Tren Garı	Etimesgut
3	Polatlı Yüksek Hızlı Tren Garı	Polatlı
4	Eskişehir Garı	Tepebaşı	Eskişehir
5	Bozüyük Yüksek Hızlı Tren Garı	Bozüyük	Bilecik
6	Bilecik Yüksek Hızlı Tren Garı	Merkez
7	Arifiye Tren İstasyonu	Arifiye	Sakarya
8	İzmit Garı	İzmit	Kocaeli
9	Gebze Tren İstasyonu	Gebze
10	Pendik Tren İstasyonu	Pendik	İstanbul
11	Bostancı Tren İstasyonu	Kadıköy
12	Söğütlüçeşme Tren İstasyonu
13	Bakırköy Tren İstasyonu	Bakırköy
14	Halkalı Tren İstasyonu	Küçükçekmece

• Ayrıca Pamukova YHT Garı ve Sapanca YHT Garı'nın inşaatları devam etmektedir.

Yolculuk süreleri

• Konvansiyonel demiryolu: 576,615 kilometre (358,292 mi) (Ankara – Eskişehir – İstanbul-Haydarpaşa güzergâhı)
• Konvansiyonel tren: 7 saat 50 dakika (Fatih Ekspresi) ile 9 saat (Anadolu Ekspresi) arasında
• Yüksek hızlı demiryolu: 655,490 kilometre (407,303 mi) (Ankara YHT – Halkalı güzergahı), 621,717 kilometre (386,317 mi) (Ankara YHT – Söğütlüçeşme güzergahı),
• Yüksek Hızlı Tren: (Ankara – İstanbul YHT) en kısa 4 saat 20 dakika (2021 yılı)
  • Bütün kısımlar tamamlandığında hedeflenen: 3 saat 45 dakika (Ankara – Halkalı)
  • Sürat demiryolu projesi: 1,5 saat (Ankara – Halkalı)

İnşaat aşaması

Yüksek hızlı demiryolu hattının Ankara - Eskişehir arasındaki kısmı 13 Mart 2009'da,^[2] Eskişehir - Pendik arasındaki kısmı 2014'te, Pendik - Halkalı arasındaki kısmı ise 12 Mart 2019'da Marmaray ile birlikte hizmete girmiştir. Ayrıca hattın Ankara'daki başlangıç/bitiş istasyonu olan Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı 29 Ekim 2016 tarihinde hizmete girmiştir.

Gecikme

İhaleyi kaybeden firmanın yargıya başvurusu sebebiyle 3 sene gecikme olmuştur. Test aşamasında yaşanan gecikmelere ise sinyalizasyon hattına yapılan sabotajların sebep olduğu iddia edilmiştir.^[15]

Proje kapsamında yapılanlar

• Alt geçit: 122
• Viyadük: 21
• Köprü: 43
• Kazı: 32 milyon m³
• Üst geçit: 56
• Menfez: 480
• Tünel: 43
• Dolgu: 19 milyon m³

Revizyonlar ve tamamlanmamış kesimler

Tünel-26

YHD hattı üzerindeki en uzun tünel olan Tünel-26'da yapılan kazılar esnasında yaşanan göçme ve toprak kaymaları sebebiyle proje güzergâhında mecburi değişiklik yapılmıştır. Tünelin sadece bir kısmı şu an aktif olup, kalan kısımları için çalışmalar devam etmektedir. Bu süre zarfında trenler YHD hattının Tünel-28 ile Tünel-27 arasındaki kısmında konvansiyonel demiryoluna geçiş yapmakta ve yaklaşık 8 km sonrasında Tünel-26'nın açılan kısmının bittiği noktada tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmektedir. Tünelin tamamının 2023'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır.

Doğançay ripajı

Bu kestirme hat ile Geyve – Doğançay – Arifiye – Sapanca hattında yüksek hızlı trenin hızını 80 km/h'e düşürecek olmasından dolayı Arifiye istasyonu Doğançay ripajı ile by-pass edilecektir.

Doğançay ripajı, Geyve'de Alifuatpaşa mevkiinden başlayıp, Doğançay'da Sakarya Nehri'ni ve D-650 Karayolu'nu köprüyle geçip, Sapanca'da mevcut YHD hattına bağlanıyor. 34 km'lik tünel ve viyadükten oluşan bu kestirme için 21 Şubat 2012'de ihaleye çıkıldı. İhaleye katılan firmaların mali zarfları 29 Mart 2012 tarihinde açıldı ve maliyet inanılmaz büyük olduğundan dolayı ihalenin iptaline kadar verildi.^[16] 2021'e dek bu kesimde trenler Alifuatpaşa'da konvansiyonel demiryolu hattına geçip, Sapanca'da tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmekteydi. İnşaat çalışmaları devam etmekte olup, ilk etap olan Gevye (Alifuatpaşa) - Doğançay arası Haziran 2021'de hizmete girdi. Hizmete giren ilk etapta trenler Doğançay'da konvansiyonel hatta bağlanmakta ve böylece Doğançay'a kadarki virajlı ve dar tünelli kesim by-pass edilmekte ve artık YHT'ler tarafından kullanılmamaktadır. Kalan kısmın ise 2023'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır. Tamamı hizmete girdiğinde Arifiye istasyonu YHT kullanımına kapatılıcak ve trenler Pamukova ve Sapanca'da duracaktır. Ripaj, T-26 tüneliyle birlikte hizmete girdiğinde Ankara-İstanbul arası seyahat süresi 35 dakika daha kısalacaktır.

Sürat demiryolu projesi ve Marmaray Tüneli'ne alternatif

Şu anki kısmen tamamlanmış ve kısmen devam etmekte olan projenin yüksek hız akreditasyonu alabilecek kesimi Köseköy'de son bulmaktadır. Trenler İstanbul'a ulaşabilmek için yenilenen konvansiyonel demiryolu hattını kullanmaktadır. Ayrıca 2019 yılına dek Sapanca – Köseköy arasındaki YHT hattı Ada Ekspresi ve yük trenleri tarafından da kullanılmaktaydı. 2019'da bu kesim, hemen bitişiğine YHT harici trenlerin kullanacağı çift hat konvansiyonel demiryolu inşa edilerek konvansiyonel hattan ayrılmıştır. Köseköy – İzmit – Gebze hattı üzerinde ise şu an 3. ve kimi yerlerde 4. rayların serimi sürmektedir. Bu sayede YHT hattı, burada da konvansiyonel hattan ayrılacak ve böylece mevcut YHT hattı, Köseköy'den Gebze'ye dek uzayacaktır.

İleriki ihtiyaçlar, Marmaray Tüneli'nde oluşabilecek sıkışıklar ve daha hızlı bir demiryolu hattı için, Sürat Demiryolu olarak da adlandırılan ikinci bir YHD projesi geliştirilmiştir. Bu proje esasında ilk olarak 1980'lerde öne sürülmüş ve hatta inşasına başlanmış ancak ödenek yetersizliğinden dolayı yarıda kesilmiştir. Bu projede trenlerin maksimum hızının 350 km/saat'e kadar çıkması planlanmakta olup, güzergah Ankara – Beypazarı – Nallıhan – Mudurnu – Arifiye üzerinden gelip buradan mevcut YHD hattına bağlanacaktır. Marmaray Tüneli'ne alternatif olarak da İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı – Yavuz Sultan Selim Köprüsü – İstanbul Havalimanı – Halkalı güzergahı planlanmıştır.

Proje gerçekleşmeleri

Proje 10 Etaptan oluşmaktadır.

Tamamlanan etaplar^[17]

• Ankara – Sincan : 24 km
• Sincan – Esenkent : 15 km
• Esenkent – Eskişehir : 206 km
• Eskişehir Gar geçişi
• Eskişehir – İnönü : 30 km
• İnönü – Vezirhan : 54 km
• Vezirhan – Köseköy : 104 km (kısmen)
• Köseköy – Gebze : 56 km
• Gebze – Pendik – Halkalı: 75.771 km

Devam eden etaplar

• Tünel-26: 8 km
• Doğançay ripajı: 34 km

İnönü – Gebze etabında 36 adet tünel yapımı planlanmış ancak uygulamada bazı tüneller birleştirilmiş veya iptal edilmiştir. TBM ile açılan T-26 tünelinde heyelan riski ile önce tünelin yeri değiştirilmiş daha sonra TBM'nin tünel içinde ilerleyememesi üzerine bu kısım iptal edilerek güzergâh değiştirilmiştir. Şu anda yeni güzergâhta bulunan tüneldeki çalışmalar sürmektedir.

Ankara – İstanbul yüksek hızlı tren hattı inşaatı

Hat bölümü	Uzunluk (km)	İnşaatın başlangıcı / Resmi açılış	Notlar
Ankara – Sincan	24	2016–2018	Ankara ve Sincan arasındaki mevcut hatlara Başkentray kapsamında hızlı tren hattı eklendi.
Sincan – Esenkent	15	2008–2010	Sincan ve Esenkent arasındaki mevcut hatlar, hızlı tren hattı tamamlanana kadar kullanıldı.
Esenkent – Eskişehir	206	2004–2009[18]	Sanat yapıları: 2 karayolu köprüsü ve 30 karayolu üstgeçidi, 7 demiryolu köprüsü ve 13 köprü. 4 viyadük (toplam 4 km den fazla) ve 1 tünel (471 m). İlk test sürüşü Nisan 2007.
Eskişehir YHT Garı	3.4	2008–2014	Eskişehir'de trafik sıkışıklığına neden olmamak için tünel içinden geçen hat planlandı. Plan, 1379 metre aç-kapa tünelden oluşan şehir geçişi, 2 hızlı tren hattı, 1 konvansiyonel tren hattı içeriyor.
Eskişehir – İnönü	30	2008–2014
İnönü – Vezirhan	54	2008–2014	Tünel 26'nın tamamı, 2023'te hizmete girecek.
Vezirhan – Köseköy	104	2008–2014	Doğançay ripajı'nın ilk etabı 2021'de hizmete alındı. Kalanı 2023'te hizmete alınacak.
Köseköy – Gebze	56	2012–2014	Konvansiyonel hat, 3. ve -bazı yerlerde- 4. hat çekilerek YHT hattından ayrılacaktır.
Gebze – İstanbul-Haydarpaşa/Halkalı	44	2013–2019	Gebze ile İstanbul arasındaki son bölüm Marmaray kapsamında tamamlanmıştır. Haydarpaşa Garı sonradan açılacaktır.

Demiryolu Hattında TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen Tren Hatları

Yüksek Hızlı Tren

• Ankara – Eskişehir YHT
• Ankara – İstanbul YHT
• Ankara – Konya YHT
• İstanbul – Konya YHT
• Ankara – Karaman YHT
• İstanbul – Karaman YHT

Kaynakça

Dış bağlantılar

• TCDD resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TCDD Taşımacılık resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.