Tıbbi esrar
Tıbbi esrar, kenevir bitkisinin (Cannabis sativa) tıbbi amaçlar için kullanılmasıdır. Esrar, tetrahidrokanabinol (THC) ve kannabidiol (CBD) gibi çeşitli kannabinoid bileşikleri içerir. Bu bileşikler, beyindeki kannabinoid reseptörlerine bağlanarak çeşitli fizyolojik ve psikolojik etkileri ortaya çıkarabilir.[1]
Tarihçe
Esrar, binlerce yıldır tıbbi amaçlar için kullanılmaktadır. Eski Mısırlılar, ağrı ve iltihabı tedavi etmek için esrar kullanmışlardı. Çinliler ise esrarı mide bulantısı, kusma ve nöbet gibi semptomları tedavi etmek için kullanmışlardır.
Modern tıpta esrar kullanımı, 19. yüzyılın sonlarında yeniden canlanmıştır. Bu dönemde esrar, ağrı, bulantı, kusma ve anksiyete gibi semptomları tedavi etmek için kullanılmıştır. Ancak, 20. yüzyılın başlarında esrar, yasa dışı bir uyuşturucu olarak sınıflandırılmıştır.
1990'lı yıllardan itibaren esrar kullanımının tıbbi faydaları konusundaki araştırmalar yeniden başlamıştır. Bu araştırmalar sonucunda, esrarın çeşitli tıbbi durumların tedavisinde etkili olabileceği bulunmuştur.[2]
Tıbbi Kullanım Alanları
Tıbbi esrar, şu tıbbi durumların tedavisinde kullanılmaktadır:
- Kronik ağrı
- Kemoeterapiye bağlı bulantı ve kusma
- Multipl skleroz
- Epilepsi
- Glokom
- İştah kaybı
- Ağrılı kas spazmları
- Anksiyete
- Depresyon
- Uykusuzluk
Etki Mekanizması
Esrar, beyindeki kannabinoid reseptörlerine bağlanarak çeşitli etkileri ortaya çıkarır. Bu reseptörler, ağrı, iltihap, iştah, ruh hali ve hafıza gibi çeşitli süreçleri düzenlemektedir. Kannabinoid reseptörleri, G protein-bağlı reseptörler (GPCR'ler) olarak adlandırılan bir reseptör ailesine aittir. GPCR'ler, hücre zarına gömülü olan proteinlerdir ve sinyal moleküllerini tanır ve hücre içine iletir.[3]
Esrarın tıbbi etkilerinin, bu reseptörleri uyararak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Örneğin, esrar ağrıyı azaltarak, bulantı ve kusmayı önleyerek, kas spazmlarını hafifleterek ve iştahı artırarak etki eder.[4]
Yan Etkileri
Esrarın yaygın yan etkileri şunlardır
- Baş dönmesi
- Ağız kuruluğu
- Bulantı
- Uyuşukluk
- Öfori
- Kuşku
- Konsantrasyon güçlüğü
- Hafıza sorunları[5]
Esrarın daha ciddi yan etkileri şunlardır
- Düşünme bozuklukları
- Psikoz
- Depresyon
- Kronik kullanıma bağlı bağımlılık
Güvenlik ve Etkinlik
Esrarın güvenliği ve etkinliği konusundaki araştırmalar devam etmektedir. Ancak, yapılan araştırmalar sonucunda, esrarın çeşitli tıbbi durumlarda etkili olabileceği bulunmuştur.
Esrarın güvenli ve etkin bir şekilde kullanılması için, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uygun bir doz ve uygulama şeklinin belirlenmesi önemlidir.[6]
Yasal Durum
Ana madde: Esrarın Yasallığı
Esrar, dünya genelinde farklı yasalara tabidir. Bazı ülkelerde, tıbbi esrar kullanımı yasaldır. Diğer ülkelerde ise, esrar kullanımı tamamen yasaktır.
Türkiye'de, tıbbi esrar kullanımı 2017 yılından itibaren yasallaşmıştır. Kırmızı reçete ile doktor tarafından yazılması durumunda kullanımı yasal sayılmaktadır.[7] Ancak, tıbbi esrarın reçete edilmesi ve kullanılması ile ilgili düzenlemeler henüz tam olarak tamamlanmamıştır. Esrar, çeşitli tıbbi durumların tedavisinde etkili olabileceğini gösteren bilimsel kanıtlar bulunmaktadır. Ancak, esrarın güvenliği ve etkinliği konusundaki araştırmalar devam etmektedir.[8]
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ Spriet, Isabel; Meersseman, Philippe; Meersseman, Wouter; De Hoon, Jan; Willems, Ludo (1 Haziran 2010). "Increasing the dose of voriconazole compensates for enzyme induction by phenytoin". British Journal of Clinical Pharmacology (İngilizce). 69 (6): 701-702. doi:10.1111/j.1365-2125.2010.03650.x. ISSN 0306-5251. PMC 2883763 $2. PMID 20565462. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
- ^ Sofroniew, Michael V. (1 Haziran 2015). "Erratum: Astrocyte barriers to neurotoxic inflammation". Nature Reviews Neuroscience (İngilizce). 16 (6): 372-372. doi:10.1038/nrn3966. ISSN 1471-003X. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ Rupp, Author Marlene (21 Aralık 2016). "Human Metabolism of THC". Sapiensoup Blog (İngilizce). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ Abuse, National Institute on Drug (17 Nisan 2016). "Is marijuana safe and effective as medicine? | National Institute on Drug Abuse (NIDA)". nida.nih.gov (İngilizce). 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ "Issue Information". British Journal of Pharmacology (İngilizce). 174 (24): 4541-4542. 1 Aralık 2017. doi:10.1111/bph.13607. ISSN 0007-1188. PMC 5727327 $2. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
- ^ Murnion, Bridin (1 Aralık 2015). "Medicinal cannabis". Australian Prescriber. 38 (6): 212-215. doi:10.18773/austprescr.2015.072. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ Editor (15 Şubat 2016). "Medikal esrar kullanımı Türkiye'de yasallaştı". İndigo Dergisi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ McDonagh, Marian S.; Morasco, Benjamin J.; Wagner, Jesse; Ahmed, Azrah Y.; Fu, Rongwei; Kansagara, Devan; Chou, Roger (1 Ağustos 2022). "Cannabis-Based Products for Chronic Pain: A Systematic Review". Annals of Internal Medicine (İngilizce). 175 (8): 1143-1153. doi:10.7326/M21-4520. ISSN 0003-4819. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
