Efedrin
 (−)-(1R,2S)-efedrin (üst), (+)-(1S,2R)-efedrin (merkez ve alt) | |
 (1S,2R)-efedrin molekülünün top ve çubuk modeli | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| Telaffuz |  i/ɪˈfɛdrɪn/ or /ˈɛfɪdriːn/ |
| Ticari adlar | Akovaz, Corphedra, Emerphed, others |
| AHFS/Drugs.com | Ephedrine: Monografi HCl: Monografi Sulfate: Monografi |
| Gebelik kategorisi |
|
| Uygulama yolu | By mouth, intravenous (IV), intramuscular (IM), subcutaneous (SC) |
| ATC kodu |
|
| Hukuki durum | |
| Hukuki durum | |
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | %85 |
| Metabolizma | minimal karaciğer |
| Etki başlangıcı | IV (saniye), IM (10 - 20 dak.), ağız yoluylah (15 - 60 dak.)[5] |
| Eliminasyon yarı ömrü | 3 - 6 saat |
| Etki süresi | IV/IM (60 dak.), ağız yoluyla (2 - 4 saat) <!—Kimlik belirteçleri--> |
| Boşaltım | %22 - 99 (idrar) |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası |
|
| PubChem CID |
|
| IUPHAR/BPS |
|
| DrugBank |
|
| ChemSpider |
|
| UNII |
|
| KEGG |
|
| ChEBI |
|
| ChEMBL |
|
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) |
|
| ECHA Bilgi Kartı | 100.005.528  |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C10H15NO |
| Mol kütlesi | 165,236 g·mol−1 |
| 3D model (JSmol) |
|
| |
| |
Efedrin, anestezi sırasında düşük kan basıncını önlemek için sıklıkla kullanılan bir merkezi sinir sistemi (CNS) uyarıcısıdır.[5] Astım, narkolepsi ve obezite için de kullanılmıştır ancak tercih edilen tedavi değildir.[5] Burun tıkanıklığında faydası belli değildir.[5] Ağız yoluyla veya kas içine, damara veya derinin hemen altına enjeksiyonla alınabilir.[5] İntravenöz kullanımla etkisi hızlı olurken, kas içine enjeksiyon 20 dakika, ağızdan enjeksiyon ise bir saat sürebilir.[5] Enjeksiyonla verildiğinde yaklaşık bir saat sürer ve ağızdan alındığında dört saate kadar sürebilir.[5]
Yaygın yan etkiler arasında uyku güçlüğü, kaygı, baş ağrısı, halüsinasyonlar, yüksek kan basıncı, hızlı kalp atış hızı, iştahsızlık ve idrara çıkamama yer alır.[5] Ciddi yan etkiler inme ve kalp krizini içerir.[5] Hamilelikte muhtemelen güvenli olmakla birlikte, hamilelerde kullanımı yeterince araştırılmamıştır.[6][7] Emzirme döneminde kullanılması önerilmez.[7] Efedrin, α ve β adrenerjik reseptörlerin aktivitesini artırarak çalışır.[5]
Efedrin ilk olarak 1885'te izole edildi ve 1926'da ticari kullanıma girdi.[8][9] Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi’nde yer almaktadır.[10] Jenerik ilaç olarak mevcuttur.[5] Normalde Ephedra cinsi bitkilerde bulunur.[5] Efedrin içeren diyet takviyeleri, varlığının má huáng tarafından not edildiği geleneksel Çin tıbbında kullanılanlar dışında,[5] Amerika Birleşik Devletleri’nde yasa dışıdır.[5]
Tıbbi kullanım
Hem efedrin hem de psödoefedrin kan basıncını yükseltir ve bronkodilatör görevi görür, psödoefedrin ise önemli ölçüde daha az etkiye sahiptir.[11]
Efedrin taşıt tutmasını azaltabilir, ancak esas olarak taşıt tutması için kullanılan diğer ilaçların yatıştırıcı etkilerini azaltmak için kullanılmıştır.[12][13]
Efedrinin erken çocukluk dönemindeki konjenital miyastenik sendromda ve hatta yeni bir COLQ mutasyonu olan erişkinlerde bile hızlı ve uzun süreli yanıt verdiği bulunmuştur.[14]
Kilo kaybı
Efedrin
İlaç Etkileşimleri
MAO inhibitörleri, alkol, ergo alkaloidleri, oksitosin, dijital ve halotanla birlikte kullanılmamalıdır.
Ayrıca bakınız
- Amfetamin
- Fenilefrin
- Halostaşin
- Metamfetamin
- Metaraminol
- Norefedrin
- Oksifedrin
- Pirovaleron
- Propilhekzedrin
- Psödoefedrin
- Sinefrin
Kaynakça
- ^ "Ephedrine Hydrochloride 15mg Tablets Summary of Product Characteristics (SmPC)". emc. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "Ephedrine Nasal Drops 1.0% Summary of Product Characteristics (SmPC)". emc. 11 Mart 2015. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "Akovaz- ephedrine sulfate injection". DailyMed. 16 Nisan 2020. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "Title 21: Food And Drugs Part 341—Cold, Cough, Allergy, Bronchodilator, And Antiasthmatic Drug Products For Over-The-Counter Human Use". Electronic Code of Federal Regulations. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "Ephedrine". The American Society of Health-System Pharmacists. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
- ^ Briggs GG, Freeman RK, Yaffe SJ (2011). Drugs in pregnancy and lactation : a reference guide to fetal and neonatal risk (9.9url=https://books.google.com/books?id=OIgTE4aynrMC&pg=PA495 bas.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 495. ISBN 9781608317080. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor (yardım). - ^ a b "Ephedrine Pregnancy and Breastfeeding Warnings". 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017.
- ^ Debasis Bagchi; Harry G. Preuss, (Ed.) (2013). Obesity epidemiology, pathophysiology, and prevention (2.2url=https://books.google.com/books?id=6oHRBQAAQBAJ&pg=PA692 bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. s. 692. ISBN 9781439854266. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor (yardım). - ^ Fischer J, Ganellin CR (2006). Analogue-based Drug Discovery (İngilizce). John Wiley & Sons. s. 541. ISBN 9783527607495. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ World Health Organization (2021). World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/345533
. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02. - ^ Drew CD, Knight GT, Hughes DT, Bush M (September 1978). "Comparison of the effects of D-(-)-ephedrine and L-(+)-pseudoephedrine on the cardiovascular and respiratory systems in man". British Journal of Clinical Pharmacology. 6 (3): 221-5. doi:10.1111/j.1365-2125.1978.tb04588.x. PMC 1429447 $2. PMID 687500.
- ^ Buckey Jr JC (2006). Space Physiology. Oxford University Press. s. 201. ISBN 978-0-1997-4790-0. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ Sanford CA, Jong EC (2008). The Travel and Tropical Medicine Manual E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 139. ISBN 978-1437710694. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ Higashida K, Yamada M, Shimohata T (13 Nisan 2021). "Quick and long-lasting responsiveness by ephedrine in an adult woman with congenital myasthenic syndrome associated with a novel COLQ mutation. (2928)". Neurology (İngilizce). 96 (15 Supplement). ISSN 0028-3878. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
Dış bağlantılar
- "Ephedrine". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Ephedrine sulfate". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Ephedrine Hhydrochloride". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
