Nizari fıkhı

Makale serilerinden
Fıkıh
Kavramlar Şeriat  • Ehl-i Re'y  • İçtihad  • Fetva
Fıkhî mezhepler Sünnîler'in Dört fıkhî mezhebi:   • Hanefî (İmâm-ı Â’zam Ebû Hanîfe)   • Malikî (Mâlik bin Enes)   • Şafi (Şafii)   • Hanbelî (Ahmed bin Hanbel) Diğer Sünnilik fıkıh mezhepleri:   • Zâhirî (Davud el İsbehani ve İbn Hazm)   • Selefî (Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye)    Vahhâbîler (İbn-i Abd’ûl-Vahhâb) Şiîliğin İmamiye fıkhından Üç mezhep:   • Zeyd’îyye (Zeyd bin Ali bin Zeynelâbidîn)   • İsmâ‘îl’îyye/Yedicilik (Nizârî ve Mustâ‘lî)   • İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) (Câferî ve Alevî) Bâtınîlik:   • Dûrz’îyye   • Nusayr’îyye   • Ahmed’îyye Hariciler:   • İbadiyye
Kaynaklar Aslî deliller Kur'an Sünnet İcma Kıyas Fer'î deliller Mesâlih-i mürsele İstihsân İstishâb Zerâyi Örf, Âdet ve Teâmül Sahâbî kavli Geçmiş Şeriatlar
Dinî Vazifeler Emr Farz Vâcip Sünnet Müstehap Mübah Nehy Mekruh Müfsid Haram
İktîsat Zekât Cizye Sadaka Vakıf Beyt-ül mal Ribâ Murabaha Tekâfül Sukuk
Sıfatlar Halife Ulema Müftü Kadı Fakih Muhaddis Molla İmam Şeyh Mevlana Ayetullah
Siyaset İslami liderlik Hilâfet İmamet Vakıf Beyt-ül mal Velâyet-i Fakih Biat Zimmi
Siyâsî mezhepler İslâm'da Siyâsî ekôller   • Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnîler ve Zeydîler    • Sünnilik (Sünnilik)     • Hanefîlik     • Malikîlik     • Şafiîlik      • Zâhîrîler       • İmâm Dâvud-u Zâhîrî       • Ebû Muhammed İbn Hazm     • Hanbelîlik      • Selefilik       • Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye        • Ghulat Selef’îyyûn         • Vahhabilik    • Zeydîlik     • Betr’îyye/Sâlih’îyye     • Cerîr’îyye/Süleyman’îyye     • Yemen Zeydiliki      • Kâsım’îyye      • Hadâv’îyye      • Muhteria      • Mutarrif’îyye    • Alavîler     • Hasan el-Utruş     • Kâsım’îyye     • Ghulat Zeydilik      • Cârûd’îyye      • Nâim’îyye      • Ya'kûb’îyye   • Haricîlik    • Ezarikâ    • Sufr’îyye    • Necedât    • Acrâd’îyye    • İbâz’îyye    • Ghulat Hariciler     • Yezîd’îyye     • Meymûn’îyye   • Galiyye    • Sebe’îyye (ʿAbd Allâh İbn-i Sebe)    • Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî)     • Bezîg’îyye     • Hattâbiyye    • Keysân’îyye     • Muhtar es-Sekafi/Keysân’îyyet-ûl-Hullas     • Hâşim’îyye      • Harb’îyye      • Muâv’îyye/Cennâh’îyye       • Hâris’îyye      • Beyân’îyye     • Ravendiyye      • Rizamiyye       • Ebû Müslim Horasânî        • Sinbâd        • Berkûk’îyye        • Havâl’îyye       • Muhammira        • El-Mukanna        • Hurremiyye         • Babekiyye         • Babekiyye         • Kızılbaş        • Kûl’îyye       • İshâk et-Türk’îyye      • Riyâh’îyye     • Kerbiyye   • Bâtınîlik (İbn-i Meymûn)    • Hallâc’îyye    • Hulûl’îyye    • Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîlik)    • Hulmân’îyye    • Karmatîlik     • Ebû Saʿid’îyye     • Cennâb’îyye    • Ghulat Ezoterizmyye (Bâtınîlik)     • Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî     • Hâkim’îyye (Dürzîlik)     • Sabbah’îyye (Alamut Kalesi)   • Şîʿa: İsmâ‘îl’îyye ve İsnâ‘aşer’îyye    • İmamiye (Şiilik öğretisi)-i Seb’îyye (İsmaililik)/Yedicilik     • Yediciler (Yediciler)     • Mustâ‘lîler (Mustali fıkhı)      • Mecîd’îyye/Hâfız’îyye      • Tâyyîb’îyye (Tayyib Ebu'l-Kasım)       • Davudî İsmailîlik        • Süleymanî İsmaililik        • Alavî Buhra        • Kutbî Buhra     • Nizârîler (Nizâr’îyye)    • İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi)     • Câferîlik      • Ahbâr’îyye     • Usûl’îyye     • Alevilik    • Ghulat İmamet     • Mûgır’îyye     • Mansûr’îyye     • Azâkıra     • Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye)     • Zemm’îyye     • Ayn’îyye     • Mim’îyye     • Sîn’îyye     • Muhammise     • Şûray’îyye     • Gurâb’îyye     • Zübâb’îyye     • Nusayrilik   • Şemânîlik’den İslam’e bağlananlar    • Babailik     • Vefâ’îyye    • Kızılbaş      • Çepniler      • Tahtacılar    • Baba Rasûl (İlyâs’îyye)      • Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye)      • Behlül Baba      • Aybek Baba       • İshâk Baba (İshâk’îyye)       • Burak Baba (Burak’îyyûn)      • Lokman Baba (Yesevilik)       • Haydar Baba (Haydarîlik)        • Hacı Bektâş (Bektaşilik)         • Balım Sultan (Dedebabalık)         • Demir Baba (Âli’îyye)          • Harabâti Baba (Harabât’îyye)   • İslam’ten çıkan Dinler    • Haşhaşiler    • Ali İlâhîlik    • Nusayrîlik    • Dürzîlik    • Hurûfîlik (Hurûfilik)     • Nûktâvîlik (Noktacılık)    • Dîn-i İlâhî    • Şeyhîlik (Ahisâ’îyye)     • Babilik (Ali Muhammed Şirazi)      • Ezelî Bâbîler (Subh Ezel)      • Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh)    • Ahmedîlik   • İslam dışı dinler    • Zerdüştlük     • Zurvanizm     • Mazdekçilik    • Mani dini    • Budizm    • Sâbiîlik    • Nebatiler    • Luviler    • Hitit mitolojisi    • Yezdânizm     • Yâresânîlik     • Êzîdîlik     • Işıkçılık Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayıncılık, İstanbul, 2011.
g t d

Nizari fıkhı, İsmâil’îyye mezhebinin bir kolu olan Nizarîlik şubesinin kendine has İslâmî hukûk, ilke ve kurallarını tanımlayan, temelleri Meymûn’ûl-Kaddâh ve oğulları tarafından atılan Bâtınî fıkıh öğretisi. Bu fıkha göre İmâmet sona ermemiş olup hâlâ babadan oğula geçmektedir. Günümüzdeki imâmları Nizârîlik mezhebinin Kırk Dokuzuncu İmâm-ı Zamânı olan IV. Ağa Han'dır. Nizârî mezhebinin âkidesine göre İmâmet babadan oğula geçmek suretiyle hiç kesintiye uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır. Nizar'ın Mısır'dan ayrılması ve vefât etmesinden sonra ise oğlu El-Hâdî bin el-Nizâr'ın Elemût Kalesi'nde Gayba halinde "Gizlenen-İmâm" olarak İmâmet'i devam ettirdiğine inanılmaktadır.

Oruç ve Zekât ibadetleri

İmam Hazır olarak adlandırdıkları şimdiki devrin imamının peygamberden daha üst mevkide olduğunu kabul eden Nizârîler'in oruç ibadeti Ramazan Ayı'nın Yirminci gecesinden başlar ve ertesi gün öğle vaktine kadar devam eder. Sünniler'de Kırkta Bir olarak belirlenmiş olan Zekât oranı ise Onda Bir ilâ Sekizde Bir arasında tespit edilmektedir.^[1]

Cemaathane'de icra edilen Nizari-Mukaddes Dua ^[2] ibadeti

Makale serilerinden
Bâtınîlik - İsmaililik
İmân (Bâtınîlik-İsmaililik) Tevhit Kur'an Melekler Peygamber Peygamberler Kur'an'da adı geçen peygamberler Kitaplar Kader Mahşer Ahiret Kıyamet Kıyâm-ı Kıyâmet Gadir-i Hum
İsmâ‘ilî İmâmet dizgeleri Nur (İslam) Bâtın (İslam) Zâhir (İslam) Yedicilik Pir Dâî Dâvah Kutsî-Dûa Takiye Reenkarnasyon Panenteizm
İsmaililik - i'tikadı yapıtaşları İmamet İmamiye (Şiilik öğretisi) Dört Sadık Sahabe İsmet Gayba Nizârî i'tikadı Mustâ‘lî i'tikadı Veçh-i Din
Yedi Esâs Velâyet Tahâret Namaz Oruç Zekât Hac (İslam) Cihad
Ehl-i Abâ ve İmâmet nesli Şablon:Kureyş soyağacı Muhammed Muhammed'in soyu Ali Fatıma Hasan bin Ali Hüseyin bin Ali Zeynelâbidîn Muhammed el-Bakır Ca'fer es-Sâdık
İsmaililik Tarihi Ebû’l-Hattâb el-Esedî Hattâbiyye Yediciler İsmail bin Ca‘fer es-Sâdık Karmatîlik Meymûn el-Kaddâh Muhammed bin İsmâil eş-Şâkir Vâfî Ahmed Muhammed et-Taki Razi Abdullah ‘Ubayd Allâh el-Medhî El-Kâ'im El-Mansûr El-Mu'izz El-Azîz Târik'ûl-Hâkim Ez-Zâhir Üniter Çağrı Hamza ibn Ali Neştekin ed-Derezî Bahâeddîn el-Mu'tenâ Dûrz’îyye Hikmet Risaleleri Seyyîd el-Tenukhî Mûstensir (Fatımi) Bedr el-Cemâli El-Melik el-Efdâl Nizâr el-Mustafâ Ahmed el-Mustâ‘lî Mansûr el-Âmir El-Hâfız Et-Tâyyîb Nizârî İmâmiyyesi Temsil Heyeti
Önemli Dâîler Ahmed bin el-Keyyâl el-Hasibi Abd’ûl-Melik bin Attaş Nâsır-ı Hüsrev Raşidüddin Sinan el-İsmaili Sabbah’îyye Hasan Sabbah Kiyâ Büzürgümmîd Muhammed bin Kiya Buzrug Ummid Pir Sadr'ed-Dîn Satpanth Tâyyîbî-Davûdî Dâ’î ve Me’zûnları
Nizârî-İsmaili Devleti ve Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl El-Hâdî El-Môhtadî El-Kahir II. Hasan (Haşhaşi) II. Muhammed (Haşhaşi) III. Hasan (Haşhaşi) III. Muhammed (Haşhaşi) Rükneddin Hür Şah I. Ağa Han II. Ağa Han III. Ağa Han IV. Ağa Han
Şi‘î Mezhepler Zeydilik İmamiye İsnâaşeriyye (Câferîler  · Galiyye (Hurûfî-Bektaşî  · Nusayrî-Alavîyyeh)  · Kızılbaş -Alevilik) Bâtınî - İsmâil’îyye (Türkistan Aleviliği  · Yedicilik (el-İsmâʿîliyyet’ûl-Hâlisa  · Karmat’îyye)  · Galiyye (Keyyâl’îyye  · Dûrz’îyye  · Haşhaşiler)  · Nizârî-İsmâ‘îlîler  · Mustâ‘li-Tâyyîbîler)
g t d

Şafak vakti, güneşin hemen batışından sonra ve gece vakitlerinde günde toplam üç defa altışar rekat olarak icra edilen bir namaz şekli olan Nizari-Mukaddes Dua İbadeti, genellikle yüzleri Mekke istikametinde kıbleye dönük olarak inşa edilen "Cemaathane" adı verilen kutsal mekanlarda icra edilir.

Nizari Kutsi-Dua ibadeti

Nizari Kutsi-Dua ibadeti iki ayrı pozisyondan oluşmaktadır. Bunlar, Nizârîler'in ku'uud adını verdikleri oturma şekli ve namazın her rekatının sonundaki secde durumlarıdır. Güney Asya'da sonradan Müslüman olan Hocalar kolunda ise Mukaddes Dua ayakta icra edilmetedir. Dua esnasında belirli yerlerde tesbih kullanılmaktadır. Mukaddes Dua'nın sonuna gelindiğinde ise şahıs yanında bulunan diğer komşusuna doğru dönerek "Şah yo Didâr" (Allah'ın Selam'ı üzerinize olsun!) diyerek selam verir. Diğer Müslüman gruplardan farklı olarak Nizârîler'in namaz esnasındaki imamları, Nizarilik mezhebindeki kadın-erkek eşitliğini vurgulamak amacıyla, erkek veya kadın olabilmektedir.

Kutsi-Dua'nın icra şekli

Nizârîler'in Mukaddes-Dua adını verdikleri namaz Fatiha Suresi ile başlar. Çeşitli rekatlarda Nisa Suresi, Maide Suresi, Fetih Suresi ve Enfal Suresi'nden seçilmiş ayetler ezberden Arapça olarak okunur. Namazın en son rekatında ise İhlas Suresi okunmak suretiyle Mukaddes Dua tamamlanmış olur. Sonunda her iki tarafa Şah yo Didâr dendikten sonra, kişiler bir alçak gönüllülük ifadesi olarak kendi müridlerinin secde yaptığı yerin tozunu alarak üç defa kelime-i şehadet getirerek kendi yüzlerine sürerler. Dua'nın sonuna doğru ise aşağıda yer alan Nizârîler'in bütün imâmlarının isimleri Ali'den başlamak suretiyle en son imama gelene kadar sırasıyla zikredilir.

Nizârîliğin imâm silsilesi

Aşağıda Nizârîliğin kabul ettiği imâm silsilesi yer almaktadır.^[1]
1. Ali bin Ebu Talib
2. Hüseyin bin Ali
3. Zeynelâbidîn
4. Muhammed el-Bakır
5. Cafer-i Sâdık
6. İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek
7. Muhammed bin İsmâ‘îl eş-Şâkir
8. Vâfî Ahmed
9. Muhammed et-Taki
10. Razî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed)
11. Mehdi (Fâtımîler hanedanı kurucusu)
12. İkinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Kaim (Muhammed el-Kaim bi-Emrillah)
13. Üçüncü Fâtımî Hâlife/İmâmı Mansur (İsmail Mansur bi-Nasrillah)
14. Dördüncü Fâtımî Hâlife/İmâmı Mu‘izz (Ebu Tamim el-Mu‘izz Li-Dinillah)
15. Beşinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Ebû Mansûr Nizâr el-ʿAziz bil-Lâh
16. Altıncı Fâtımî Hâlife/İmâmı EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh (Dürzîler'in ortaya çıkışı)
17. Yedinci Fâtımî Hâlife/İmâmı ʿAlî ez-Zâhir li-Îʿzâz Dîn’il-Lâh
18. Sekizinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir bil-Lâh (Mustâ‘lîlik kolu ayrıldı.)
19. Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh ibn el-Mûstensir bil-Lâh
20. Elemûtlar "Birinci Gizlenen-İmâmı" El-Hâdî bin el-Nizâr (Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz oğlu olarak tanıtılan)
21. Elemûtlar "İkinci Gizlenen-İmâmı" El-Môhtadî bin el-Hâdî (Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz torunu olduğu iddia edilen - I. Muhammed)
22. Elemûtlar "Üçüncü Gizlenen-İmâmı" El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet’ûl-Lâh / bi-Ahkâmî’l-Lâh bin el-Hâdî bin el-Nizâr ( I. Hasan - Hasan bin el-Muhammed bin Ali )
23. Elemûtlar "Birinci Gözüken-İmâmı" Hasan-ı Sâni Alâ Zikrihi’s-Selâm ( II. Hasan - Nasıl ki İslâm inancına göre Muhammed'in adı her zikredildiğinde veya işitildiğinde sallallahu aleyhi ve sellem ibâresinin söylenmesi dînî bir mükellefiyyet hâlini almışsa, Nizâr’îyye Mezhebi'nin âkidesine göre de Alâ Zikrihi’s-Selâm Hasan Sâni'nin adının duyulması veya söylenmesi hâlinde sâmimî bir Nizârî'nin "Alâ Zikrihi’s-Selâm" ibâresini onun peygamberliğini kalben ikrâr etmek maksadıyla tekrarlaması şarttır.)
24. Elemûtlar "İkinci Gözüken-İmâmı" Nûr’ûd-Dîn Muhammed Sâni
25. Elemûtlar "Üçüncü Gözüken-İmâmı" Celâl’ed-Dîn Hasan-ı Sâlis
26. Elemûtlar "Dördüncü Gözüken-İmâmı" Alâ’ed-Dîn Muhammed bin Hasan-ı Sâlis
27. Elemûtlar "Beşinci ve Son Gözüken-İmâmı" Rükneddin Hür Şah
(Bağımsız Elemût Nizârî Devleti 1256 yılında Hülagû tarafından sona erdirildi. 1256 yılından sonra Nizârîler inançlarını Sûfilik şemsiyesi altında devam ettirdiler.)
28. Şems’ed-Dîn Muhammed
29. Kâsım Şâh
30. İslâm Şâh
31. Muhammad ibn İslâm Şâh
32. II. Mûstensir bil-Lâh
33. Abd’ûs-Selâm Şâh
34. Gârib Mîrzâ / III. Mûstensir bil-Lâh
35. Ebû Zer ʿAli Nûr’ûd-Dîn
36. Murâd Mîrzâ
37. Z’ûl-Fikâr ʿAli I. Halîl’ûl-Lâh
38. Nûr’ûd-Dahr (Nûr’ûd-Dîn) ʿAli
39. ʿAli II. Halîl’ûl-Lâh
40. Şâh II. Nizâr
41. Seyyid ʿAli
42. Hasan ʿAli
43. Kâsım ʿAli (Seyyid Câʿfer)
44. Ebû’l-Hasan ʿAli (Bekir Şâh)
45. Şâh II. Halîl’ûl-Lâh
46. Hasan ʿAli Şâh Mahallâtî (I. Ağa Han)
47. ʿAli Şâh Ni'metullâhî (II. Ağa Han) (Şâh ʿAli Şâh resmi Nizârî listesine göre)
48. Sultân Muhammad Şâh (III. Ağa Han)
49. Şâh Kerîm’ûl-Hûseynî (VI. Ağa Han)

Makale serilerinden
Akide
İslam'ın beş şartı Şehit Namaz Oruç Zekât Hac
Sünnilik1 İmanın Altı Şartı Allah Melekler Kutsal Kitap Peygamber Kıyamet Ahiret Kaza ve Kader
Şiilik2 İsnâaşeriyye İlkeleri Tevhîd İlahi Adalet Peygamber İmamet Kıyamet Uygulamalar Namaz Oruç Zekât Hac Hums Cihat İyiliği emretmek Kötü olanı yasaklamak Tevella Teberru İsmaililik Yedi Şart Velâyet Taharet Namaz Zekât Oruç Hac Cihat
Hariciler3 İslam'ın Altıncı Şartı
Akaîd ekôlleri Cebr’iyye İbn Safvan Kader’iyye Mu'tezile Mürcie Âsârî Eş'ariyye Ebü'l Hasan Eş'arî El-Bakıllani El-Gazzâlî Mâtürîdîyye El-Mâtürîdî Bâtın’îyye Selefîyye İbn Teymiye İbn Kayyim
1 Ahmedîlik ve Vahhabilik de dahil 2 Alevilik, Dürzîlik ve Nusayrilik de dahil 3 İbadilik de dahil
g t d

İsmâilîyye soy ağacı

Dış bağlantılar

• Holy Du'a (İngilizce)
• Jama'at Khana (İngilizce)

Makale serilerinden
Şiilik
İmâmet İnancı Tevhid İslam'da dört kitap İslam peygamberleri Muhammed sonrası İmamet Melekler İslam'da kıyamet Aşure Günü Tevessül İsmet Gayba Şii din adamları Dört Sadık Sahabe Erba'în Haccı
Şiîliğin bayram, mâtem ve anı günleri Aşure Günü Erbain Mevlid Kandili Ramazan Bayramı Kurban Bayramı Gadir-i Hum
Şiiliğin tarihi Tathir Sekaleyn Mübahele Gadir-i Hum Fatıma'nın evi İlk Fitne İkinci Fitne Kerbelâ Olayı Diğer tarihi olaylar
İmâmî Mezhepler Zeydilik İmâmîyye İsnâaşeriyye Bâtınîlik Alevilik Bektaşi inancı Caferilik Galiyye Hurûfilik Nusayrilik Kızılbaş İsmaililik Nizarîlik Mustalilik Davûdî Süleymanî Alavî Dürzîlik Pamir Aleviliği
Ehl-i Abâ Hadisi Muhammed Ali Fatıma Hasan Hüseyin
Kutsal kadınlar Fatıma Hatice bint Hüveylid Ümmü Seleme Zeyneb bint Ali Ümmü Gülsüm bint Ali Ümmü'l-Benîn Fatıma bint Hasan Rukiyye bint Hüseyin Rubab Şehribanu Fatıma bint Musa el-Kâzım Hekime Hatun Nergis Fatıma bint Esed Ümmü Fervah
g t d

Kaynakça

Bibliografya

• Khan IV, Aga. Holy Du'a English text with translation. HH Prince Aga Khan Shia Imami Ismailia Association for Canada. 
• Ali Muhammad, Kamaluddin (2008). Practices and Ceremonies. Ismāʿīlī Tariqah Board. 
• Aziz, Abu Aly. Ismāʿīlī Tariqah.