Aşure Günü

Türkçe: Aşure Günü Arapça: عاشوراء ʻĀshūrā’
Ülke	İslam ülkeleri
Kutlayanlar	Şii Müslümanlar (azınlık Sunni Müslümanlar)
Tarih	10 Muharrem

Aşure Günü veya Aşura Günü (Arapça: عاشوراء, ʿĀshūrāʾ; Farsça: عاشورا), hicrî takvimin ilk ayı olan Muharrem ayının onuncu günüdür. İslam inancında bugün de birçok önemli olay meydana geldiğine inanılır ve bugüne kıymet atfedilir. İslam peygamberi Muhammed’in torunu Hüseyin’in Yezid’in ordusu tarafından öldürüldüğü gündür. Muharrem ayında oruç ibadeti de yapılır.^[1]

Makale serilerinden
Şiilik
İmâmet İnancı Tevhid İslam'da dört kitap İslam peygamberleri Muhammed sonrası İmamet Melekler İslam'da kıyamet Aşure Günü Tevessül İsmet Gayba Şii din adamları Dört Sadık Sahabe Erba'în Haccı
Şiîliğin bayram, mâtem ve anı günleri Aşure Günü Erbain Mevlid Kandili Ramazan Bayramı Kurban Bayramı Gadir-i Hum
Şiiliğin tarihi Tathir Sekaleyn Mübahele Gadir-i Hum Fatıma'nın evi İlk Fitne İkinci Fitne Kerbelâ Olayı Diğer tarihi olaylar
İmâmî Mezhepler Zeydilik İmâmîyye İsnâaşeriyye Bâtınîlik Alevilik Bektaşi inancı Caferilik Galiyye Hurûfilik Nusayrilik Kızılbaş İsmaililik Nizarîlik Mustalilik Davûdî Süleymanî Alavî Dürzîlik Pamir Aleviliği
Ehl-i Abâ Hadisi Muhammed Ali Fatıma Hasan Hüseyin
Kutsal kadınlar Fatıma Hatice bint Hüveylid Ümmü Seleme Zeyneb bint Ali Ümmü Gülsüm bint Ali Ümmü'l-Benîn Fatıma bint Hasan Rukiyye bint Hüseyin Rubab Şehribanu Fatıma bint Musa el-Kâzım Hekime Hatun Nergis Fatıma bint Esed Ümmü Fervah
g t d

Tanımı ve özellikleri

Aşure/Aşura Arapça’da on anlamına gelen "aşara" kelimesinden türemiştir. Kelimenin Sâmî diller arasında ortak bir kelime olduğu düşünülmektedir.^[kim?] Ayrıca, sözcük (ve gün) Musevilik inancında Büyük Kefaret Günü için kullanılmıştır.^[2] Hüseyin bin Ali ve beraberindeki 72 kişi hicri 61'de Muharrem'in onuncu gününde (10 Ekim 680) Kerbelâ'da Yezid'in Ordusu tarafından katledilmiştir. Bunun dışında Aşure Günü'nde gerçekleştiğine inanılan dini açıdan önemli bazı rivayetler bulunmaktadır. Bunlar; Âdem'in işlediği günâhtan sonra tövbesinin kabul edilmesi, İdris'in diri olarak göğe yükseltilmesi, Nuh'un gemisinin tufandan kurtulması, İbrahim'in ateşte yanmaması, Yakup'un oğlu Yusuf'a kavuşması, Eyyub’un hastalıklarının iyileşmesi, Musa’nın Kızıldeniz'den geçip İsrailoğulları'nı firavun'dan kurtarması, Yunus’un balığın karnından çıkması, İsa'nın doğumu ve ölümden kurtarılıp göğe yükseltilmesidir.^{[3][kaynak güvenilir mi?]} Musevilerin de bu günü oruçla geçirdikleri, İslam peygamberi Muhammed’in bu günde oruç tutmayı tavsiye ettiği, Yahudilere benzememek açısından orucun Aşure günü ile bir gün öncesi veya bir gün sonrası ilâve edilerek tutulması gerektiğine inanılır.^{[özgün araştırma?]}

Şiîlik inancında Aşûre Günü

Makale serilerinden
İsnâaşeriyye
On Dört Masum Muhammed Fatıma ve On İki İmam Ali Hasan Hüseyin Zeynelâbidîn Muhammed el-Bakır Ca'fer es-Sâdık Musa el-Kâzım Ali er-Rızâ Muhammed el-Cevâd Ali el-Hâdî Hasan el-Askerî Mehdî el-Muntazar
İnanç esasları Tektanrıcılık Kıyamet Adalet Melekler Peygamberlik İmamet
Diğer esaslar Muhammed'in varisleri Aşure Günü Şefaat Gayba Din adamlığı Deliller İctihad Taklid Akıl İrfan Mehdeviyet
İbadetler ve inançlar Namaz Oruç Hac Zekât Hums Cihat İyiliği emretmek Kötülükten men etmek Muhammed'i ve ailesini sevmek Muhammed'i sevmeyenleri sevmemek
Kutsal şehirler Mekke Medine Necef Kerbela Meşhed Kudüs Samarra Kazımiye Kum
Fikir kaynakları Caferi fıkhı Usûlîlik Ahbârilik Şeyhilik Büyük Ayetullah liste Ayetullah liste Hüccet Müctehid
Tarikatlar ve mezhepler Nimetullahilik Safevilik Kızılbaş Alevilik Nusayrilik Bektaşilik Melamilik-Kalenderilik Hurûfilik-Bektaşilik Rufâilik-Galibilik
Hadis külliyatı Nehсü'l Belâga Sahife-i Seccadiye El-Kâfi Men lâ Yahzuruhu'l-Fakih Tehzîbü'l-Ahkâm el-İstibsar Bihar'ul-Envar İbn Keys'in Kitabı Hakku'l-Yakîn Vesailü'l-Şia Mefatihu'l-Cinan
Diğer Eleştiri Hüseyniye Fatıma Mushafı
g t d

Şiî inancında Aşûre Günü'ne, diğer İslam mezheplerinin atfettiği önemin dışında bir önem verilir. İnanca göre Şiîlik'te önemli bir figür olan İslam peygamberi Muhammed'in torunu İmam Hüseyin Kerbelâ'da muharrem ayının onuncu gününde öldürülmüştür. Muharrem ve Safer aylarını matem ayları olarak kabul ederler. İki ay boyunca düğün ve benzeri eğlenceler yapılmaz, mâtem günlerinde taziye meclisleri düzenlenerek mersiyeler okunur, ihsan yemekleri verilir. Bazıları için her ayın onuncu günü Aşuradır; kelime Muharrem ayında işlenen Hüseyin cinayetinden sonra tutulan geleneksel yasın diğer adı olarak yerleşmiştir. Türkiye'deki en büyük anma merasimi İstanbul Halkalı'daki Aşura Matem Merasimi'nde yapılır. Bu tören Aşura gününü en iyi şekilde anlatması yönünden UNESCO tarafından en iyi Aşura Merasimi seçilmiştir; ayrıca törende yapılan Aşura tiyatrosunun ve izleyicinin sayısı bakımından da Guinness Rekorlar Kitabına girmeye aday olmuştur. Anadolu'da çeşitli hububatlardan pişirilen, Aşure Nuh tufanı ile ilgili bir rivayet dolayısıyla yapılır. Rivayete göre gemidekilerin yiyecekleri tufan boyunca bitmiş, erzak çuvallarının dibinde kalan az miktardaki yiyecekler tek bir kazan içerisinde birleştirilerek yemek yapılıp yenmiştir.

Alevî inancında Aşûre Günü ve Muharrem Mâtemi

Alevîlerde, Hüseyin'in Kerbelâ'daki acısı başta olmak üzere On iki İmamlar'ın acılarını anmak ve anlamak için Muharrem Mâtemi tutulur. Muharrem Matemi'nin amacı: Bu türlü acıların bir daha yaşanmaması için gerekli olan insanlık değerlerini ve Alevî öğretisini özümsemektir. Matem süresince bıçağa ve kesici aletlere el sürülmez, kurban kesilmez ve et yenmez. Matem boyunca hiçbir canlıya eziyet edilmez. Kimsenin kalbini kırmamak, dili ile kimseyi incitmemek, kimse hakkında dedikodu yapmamak Mâtem Orucu'nun temel ilkesidir. Sağlığı yerinde olanlar oruç tutarlar. Matemden amaç, kendine eziyet yapmak değil, kötülük ve katliamların bir daha olmaması adına anmak ve unutmamaktır. Kerbelâ katliamında hasta olması nedeniyle İmam Zeynel Abidin'in kurtulması ve Ali'nin soyunun devam etmesi nedeniyle de Allah'a şükredilir. Bu nedenle Muharrem mâtemi, aşûre geleneği ile biter. 12 gün orucun ardından Aşûre Günü yapılır. 12 değişik malzemeden oluşan aşûre yenilir ve dağıtılır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Evrensel Aşura Matem Merasimi (Halkalı/İstanbul) Resmi Sayfası8 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Aşure Günü Meydana Gelen 10 Hadise
• İslam Ansiklopedisi, Aşure maddesi
• Rehber Ansiklopedisi, Aşure maddesi