| Pers Veba Salgını |
|---|
| Hastalık | Pers Vebası |
|---|
| Tarihler | 1772 - 1773 |
|---|
| İstatistikler |
|---|
Bölgeler | Bağdat, Basra, Bahreyn ve Pers İmparatorluğu sınırları |
|---|
Pers veba salgını, ya da basitçe Pers vebası, 1772-1773 yıllında toplam 2 milyon ölüme sebep olan devasa bir hıyarcıklı veba salgınıdır ve Pers İmparotorluğu'nda ortaya çıkmıştır.[1] İnsanlık tarihindeki en yıkıcı veba salgınlarından biridir. Basra Körfezi bölgesinde ilk defa karantina önlemleri alınmasına sebep olmuştur.[2]
Salgın
Salgının 1772 yılı kışında Bağdat'ta ortaya çıktığı düşünülüyor.[1] Buradan Perslerin kontrolünde olan diğer bölgelere yayılmıştır. 1773 yılına gelindiğinde, salgın Basra'ya ulaşmış ve özellikle burada çok yıkıcı olarak 250.000'den fazla ölüme sebep olmuştur.[2] Salgın hızlıca Basra Körfezi boyunca güneye doğru yayılarak Bahreyn'e kadar ulaşmıştır. Doğuya doğru gidildiğinde Hindistan'a, Bombay'a (günümüzde Mumbai) kadar ulaştığı görülmektedir.[2]
Salgının zirvesinde, bütün Pers İmparatorluğu sınırlarında günde bin ölüm kaydedilmiştir.[2] Salgın, Basra Körfezi nüfusuna uygulanan karantina önlemleri ile kontrol altına alınmış olup, 1773'ün sonlarında önlemlerin olumlu etkileri görülmeye başlanmıştır.
Kaynakça
- ^ a b Hashemi Shahraki, A.; Carniel, E.; Mostafavi, E. (2016). "Plague in Iran: its history and current status". Epidemiology and Health. 38: e2016033. doi:10.4178/epih.e2016033. PMC 5037359 $2. PMID 27457063.
- ^ a b c d Kohn, George (2007). Encyclopedia of plague and pestilence: from ancient times to the present (İngilizce). Infobase Publishing. ss. 42-68. ISBN 9781438129235. 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
|
|---|
|
| Yerel | | Milattan Önce | |
|---|
| 1. ve 15. yüzyıl | |
|---|
| 16. yüzyıl | |
|---|
| 17. yüzyıl | |
|---|
| 18. yüzyıl | - New York sarıhumma salgını (1702)
- Lawrence Valley çiçek hastalığı salgını (1702-1703)
- İzlanda çiçek hastalığı salgını (1708-1709)
- Büyük Kuzey Savaşı veba salgını (1710-1712)
- Kuzey Amerika kızamık salgını (1713-1715)
- Büyük Marsilya Vebası (1720–1722)
- Boston çiçek hastalığı salgını (1721-1722)
- Cádiz sarıhumma salgını (1730)
- On Üç Koloni grip salgını (1732-1733)
- Yeni Fransa çiçek hastalığı salgını (1733)
- Difteri salgını (1735-1741)
- Büyük 1738 Vebası (1738)
- Cartagena sarıhumma salgını (1741)
- Sicilya veba salgını (1743)
- Kuzey Amerika kızamık salgını (1759)
- Charleston çiçek hastalığı salgını (1760)
- Havana sarıhumma salgını (1762)
- Pittsburgh çiçek hastalığı salgını (1763)
- Rusya veba salgını (1770-1772)
- Kuzey Amerika kızamık salgını (1772)
- Pers veba salgını (1772–1773)
- İngiltere grip salgını (1775-1776)
- Kuzey Amerika çiçek hastalığı salgını (1775-1782)
- İspanya dang humması salgını (1778)
- Pueblo Kızılderilileri çiçek hastalığı salgını (1788)
- Yeni Güney Galler çiçek hastalığı salgını (1789-1790)
- Philadelphia sarıhumma salgını 1793
|
|---|
| 19. yüzyıl | - İspanya sarıhumma salgını (1800-1803)
- Osmanlı (Mısır) veba salgını (1801)
- Saint-Dominigue sarıhumma salgını (1802-1803)
- Rusya Tifüs salgını (1812)
- Osmanlı veba salgını (1812-1819)
- Malta veba salgını (1813-1814)
- Karaca vebası (1813)
- İrlanda tifüs salgını (1817-1819)
- Savannah sarıhumma salgını (1820-1823)
- Yeni Güney Galler çiçek hastalığı salgını (1828-1829)
- Groningen sıtma salgını (1829)
- Kuzeybatı Pasifik sıtma salgını (1829-1833)
- İran veba salgını (1829-1835)
- Mısır veba salgını (1834-1836)
- Büyük Ovalar çiçek hastalığı salgını (1837-1838)
- Güney Eyaletleri sarıhumma salgını (1841)
- Kuzey Amerika tifüs salgını (1847-1848)
- Güney Eyaletleri sarıhumma salgını (1847)
- Hawaii enfeksiyon salgını (1848-1849)
- New Orleans sarıhumma salgını (1853)
- Osmanlı (Yemen) veba salgını (1853)
- Kopenhag kolera salgını (1853)
- Broad Street kolera salgını (1854)
- Norfolk sarıhumma salgını (1855)
- Montevideo sarıhumma salgını (1855-1857)
- Lizbon sarıhumma salgını (1857)
- Victoria çiçek hastalığı salgını (1857)
- Grip salgını (1857-1859)
- Kuzeybatı Pasifik çiçek hastalığı salgını (1862)
- ABD tifo salgını (1861-1865)
- Sidney kızamık salgını (1867)
- Barselona sarıhumma salgın (1870)
- Avrupa çiçek hastalığı salgını (1870-1875)
- Buenos Aires sarıhumma salgını (1871)
- Fiji kızamık salgını (1875)
- Avustralya kızıl hastalığı salgını (1875-1876)
- Osmanlı İmparatorluğu veba salgını (1876)
- New Orleans sarıhumma salgını (1878)
- Mississippi Vadisi sarıhumma salgını (1878)
- Montreal çiçek hastalığı salgını (1885)
- Hong Kong veba salgını (1894-1924)
- Bombay veba salgını (1896-1905)
- Afrika tripanosomiyazisi salgını (1896-1906)
- Porto veba salgını (1899)
|
|---|
| 20. yüzyıl | |
|---|
| 21. yüzyıl | |
|---|
|
|---|
| Küresel | |
|---|
- ^ İlk veba salgını, 541-767 tarihleri arasındaki yerel veba salgınlarından oluşmaktadır.
- ^ İkinci veba salgını, 1347-1835 tarihleri arasındaki yerel veba salgınlarından oluşmaktadır.
- ^ Üçüncü veba salgını, 1855-1945 tarihleri arasındaki yerel veba salgınlarından oluşmaktadır.
|
|
