Bağdaşıklık

Bağdaşıklık, bir metni oluşturan unsurlar (sözcükler ve tümceler) arasındaki anlam bütünlüğü, tutarlılık ve homojenliği ifade eder.^[1] Bağdaşıklık, anlamsal ilişkiler açısından tanımlanan dilsel bir birlikteliktir. Bir metin yalnızca dilbilgisi kurallarına göre düzenlenmez. Dil öğelerinin açıkladığı özellik ve durumlar arasında anlam bağıntıları da vardır. Bu anlam bağıntılarına bağdaşıklık denir.^[2] Dilbilgisel bağlamda doğru görünen bir cümlede anlam ve mantık hataları bulunabilir; bağdaşık cümlelerde bu tür hatalar olmaz.

Bağdaşıklık konusu daha çok "anlatım bozukluğu" kapsamında, bağlaşıklık kavramı ile karşılaştırmalı olarak ele alınır. Bağlaşıklık, bir cümlenin yapısal olarak doğru olmasını ifade ederken; bağdaşıklık, anlam bütünlüğü ve mantıksal bağlamda doğru olması demektir. Bir cümlede bağdaşıklık veya bağlaşıklık yönünden hatalar olması, anlatım bozukluğuna neden olur.

Türkçedeki bağdaşıklık hataları başlıca şu başlıklar altında incelenir:

• Gereksiz sözcük kullanımı
• Bir sözcüğün yanlış anlamda kullanımı (benzer sözcüklerin karıştırılması)
• Anlam belirsizlikleri
  • Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
  • Zamir eksikliğinden kaynaklanan belirsizlikler
  • Karşılaştırma hataları
  • Noktalama işareti eksikliğinden kaynaklanan anlam hataları
• Çelişen sözcüklerin bir arada kullanılması
• Deyim ve atasözlerinin hatalı kullanımı
• Mantık hataları

Kaynakça

Dilbilgisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.