Asara BaTevet
Asara BeTevet (İbranice: עשרה בטבת, Anlam:"10 Tevet"), İbrani takviminin Tevet ayının onuncu günüdür; Yahudiliğin küçük fakat önemli bir orucudur. Yahudiliğin diğer oruçlarından farklı olarak gün doğumundan gün batımına kadar tutulan kısa bir oruçtur. Hanuka bayramıyla bir ilgisi olmamasına rağmen bu bayramdan bir hafta sonrasına denk gelir.
Geleneksel olarak Babilli Nebukadnezar'ın Süleyman Mabedi'nin yıkılışının ve Yehuda Krallığı'nın fethinin başlangıcı olan Kudüs'ü kuşatmasına atfen tutulan bir oruçtur. Modern zamanlarda ise Holokost kurbanlarını anmak için de tutulur.
Tarihçe
2 Krallar kitabına göre (Nisan ayı baz alındığında) onuncu ayın onuncu günü[1] (Çıkış kitabına göre "birinci ay"[2]), hükümdarlığının dokuzuncu senesinde (M.Ö. 588) Babil Kralı Nebukadnezar Kudüs'ü kuşattı. İki buçuk yıl sonra 9 Tamuz'da[3] şehir duvarlarını yıktı. Kuşatma bundan üç hafta sonra 9 Av günü Tapınağın ve Krallığın yıkılmasıyla son buldu. Yahudiler sürgüne gönderildi.
10 Tevet orucunun ilk kaynağı Zekarya kitabında "onuncu ay orucu" olarak geçmektedir.[4] Talmud'daki bir görüşe göre (b. Roş Haşana 18b) "onuncu ay orucu" Hezekiel kitabında sürgündekilere şehrin düştüğü haberi ayın beşinde geldiğinden[5] oruç günü 5 Tevet'tir. Fakat bu görüşe rağmen oruç 10 Tevet'te tutulur.[6] Kudüs kuşatması ve oruçla ilgili kaynaklar Tanah'ın çeşitli yerlerinde bulunur.[7][8]
Yukarıda adı geçen olayların yanı sıra aşağıdaki sebeplerden ötürü de bu oruç tutulur:
- M.Ö. 200'lü yıllarda, Yahudiye'nin Helenistik rejim altında olduğu İkinci Tapınak döneminde Mısır Kralı Ptolemy İbranice Tora'nın Yunancaya tercüme edilmesini emretti. 70 bilge hücre hapsine konulup onlara Tora'nın tercümesi yazdırıldı. Yunanların amacı, her tercümenin farklı olduğunu, Tora'nın karmaşıklığını ve tercümanın yorumunun farklı olduğunu göstermekti. Fakat her bilge birbirinden bağımsız olarak aynı tercümeyi yaptı. Bu olay Yunanları etkilediyse de hahamsal kaynaklarca Tora'nın ilahi doğasını yozlaştıran bir trajedi olarak kabul edildi. İbranice dışı bir dile tercüme edilmesi Tora'nın yasal kodlarının ve anlam derinliğinin kaybolması demekti.
- Yahudileri Babil Sürgününden Kutsal Topraklara getiren İkinci Tapınak döneminin önemli lideri Katip Ezra 9 Tevet'te öldü.
İcra edilişi
Diğer bütün küçük oruçlar gibi bu oruç da gün doğumundan gün batımına kadar tutulur. Şulhan Aruh'ta oruçla ilgili genel kurallar 9 Av orucundan farklıdır; örneğin oruç dışındaki aktiviteler (ör: duş almak, deri ayakkabı giymek) 9 Av'da yasakken 10 Tevet gibi küçük oruçlarda yasak değildir.[9] Halaha, küçük oruçların hamile veya emziren kadınlar ya da (ciddi olmamasına rağmen) hasta kişiler tarafından tutulmasını zorunlu kılmaz.[10]
Amida ve Avinu Malkeynu duaları Şahrit ve Minha dualarına eklenir. Şahrit'te Selihot duaları da eklenirken Aşkenazlar Minha duasına Aftara da eklerler.[11]
Diğer oruçlardan farklı olarak (Yom Kippur hariç) bu oruç Şabat gününe denk gelirse ertelenmez. Bunun sebebi ise Hezekiel kitabında "bu gün" ibaresinin bulunmasıdır.[12]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "2 Krallar 25:1-4". 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ "Çıkış 12:1-2". 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ "Yeremya 52:6-7". 18 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ "Zekarya 8:19". 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ "Hezekiel 33:21". 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ "Tenth of Teves". 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ "Yeremya 52:1-6". 18 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ "The Tenth of Tevet – Asarah B'Tevet". 3 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
- ^ Shulchan Aruch, Orach Chaim 549-550, 561-562
- ^ Shulchan Aruch, Orach Chaim 550:2
- ^ Shulchan Aruch, Orach Chaim 566
- ^ "Hezekiel 24:2". 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010.
