Tetrakloroetilen

Tetrakloroetilen
Tetrakloroetilen
Tetrakloroetilen
Tetrakloroetilen
Tetrakloroetilen
  Karbon, C
  Klor, Cl
Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı
Tetrachloroethene
Sistematik IUPAC adı
Tetrakloroeten
Diğer adlar
Etilen tetraklorür
Perkloroetilen
Perkloroeten
Karbon biklorür[a]
Karbon diklorür
Ticari adlar:
Ankilostin, Dow-Per, Nema, Perawin, Perchlor, Perclene, Percosolv, Perklone, PerSec[1]
Tanımlayıcılar
  • 127-18-4 
3D model (JSmol)
  • Etkileşimli görüntü
Kısaltmalar PCE, perc, perk, perklor, F-1110[1]
1304635
ChEBI
  • CHEBI:17300 
ChEMBL
  • ChEMBL114062 
ChemSpider
  • 13837281 
ECHA InfoCard 100.004.388 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 204-825-9
101142
KEGG
  • C06789 
PubChem CID
  • 31373
RTECS numarası
  • KX3850000
UNII
  • TJ904HH8SN 
UN numarası 1897
  • DTXSID2021319 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
InChI
  • InChI=1S/C2Cl4/c3-1(4)2(5)6 
    Key: CYTYCFOTNPOANT-UHFFFAOYSA-N 
  • InChI=1/C2Cl4/c3-1(4)2(5)6
    Key: CYTYCFOTNPOANT-UHFFFAOYAO
SMILES
  • ClC(Cl)=C(Cl)Cl
Özellikler
Kimyasal formül C2Cl4
Molekül kütlesi 165,83 g/mol
Görünüm Berrak, çok kırıcı, renksiz sıvı
Koku Hafif ve tatlımsı
Yoğunluk 1,622 g/cm3
Erime noktası -22,0 ila -22,7 °C (-7,6 ila -8,9 °F; 251,2 ila 250,5 K)
Kaynama noktası 121,1 °C (250,0 °F; 394,2 K)
Buhar basıncı 14 mmHg (20 °C)[2]
−81,6·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD) 1,505
Akmazlık 0,89 cP 25 °C'de
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS08: Sağlığa zararlıGHS09: Çevreye zararlı
İşaret sözcüğü İkaz
R-ibareleri R40 R51/53 R23/24/25
Tehlike ifadeleri H351, H411
Önlem ifadeleri P201, P202, P273, P281, P308+P313, P391, P405, P501
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 2: Yoğun veya sürekli ancak kronik olmayan maruziyet geçici iş göremezliğe veya olası kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: KloroformYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
2
0
0
Parlama noktası Yanıcı değil
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
8,85 g/kg (oral, fare),[3] 3420 mg/kg (oral, sıçan)[4]
2629 mg/kg (oral, sıçan), >10000 mg/kg (dermal, sıçan)[5]
4000 ppm (sıçan, 4 sa)
5200 ppm (fare, 4 sa)
4964 ppm (sıçan, 8 sa)[6]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) TWA 100 ppm
C 200 ppm (herhangi bir 3 saatlik süre içinde 5 dakika boyunca), maksimum 300 ppm'lik zirve ile[2]
REL (tavsiye edilen) İşyerinde maruziyet konsantrasyonlarını en aza indirin.[2]
IDLH (anında tehlike) Ca [150 ppm][2]
Güvenlik bilgi formu (SDS) External MSDS
Benzeyen bileşikler
Tetrafloroetilen
Tetrabromoetilen
Tetraiyodoetilen
Benzeyen bileşikler
Trikloroetilen
Dikloroetilen
1,1,2,2-Tetrakloroetan
Karbon tetraklorür
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Tetrakloroetilen, perkloroetilen veya sistematik adıyla tetrakloroeten, formülü Cl2C=CCl2 olan bir klorokarbon ve çözücü olarak kullanılan uçucu, ağır bir sıvıdır. Çeşitli yağları çözebilmesinden ötürü yaygın olarak kuru temizleme ve sanayide yağ giderme için kullanılır. Kuru temizleme ile özdeşleștirildiğinden, çoğu zaman "kuru temizleme sıvısı" olarak anılır. Otomotiv sanayisinde etkili bir fren temizleyicisidir. Geçmişte hayvanlar ve insanlar üzerinde kurt düşürücü olarak sıkça kullanılmıştır.

Tetrakloroetilen, etilenin tüm hidrojenlerinin klor ile değiştirilmiş bir türevidir. İlk olarak Fransız kimyager Victor Regnault tarafından 1839'da hekzakloroetanın termal bozunması ile elde edilmiştir. Endüstriyel olarak büyük hidrokarbonların klorlanması ile üretilen tetrakloroetilen, yanıcı veya patlayıcı değildir. Benzer bileşiklere nazaran daha kararlıdır, kolay tepkimeye girmez ve polimerleşme eğilimi göstermez.

Tarihçe

Fransız kimyager Henri Victor Regnault, tetrakloroetileni ilk olarak 1839'da, Michael Faraday'ın 1821 tarihli "karbon protoklorür" (protochloride of carbonkarbon tetraklorür) sentezini takiben hekzakloroetanın termal bozunması ile sentezledi:[8]

C
2
Cl
6
→ C
2
Cl
4
+ Cl
2

Faraday daha önce, aslında karbon tetraklorür olan, sözde "ilk tetrakloroetilen sentezi" için yanlış bir şekilde biliniyordu. Regnault, Faraday'ın "karbon protoklorür"ünü yapmaya çalışırken, bileşiğinin Faraday'ınkinden farklı olduğunu fark etti ve şöyle yazdı:[8][9]

Faraday'a göre, karbon klorür 77 derecede kaynamaya başlamalı. Benimki 120 dereceye kadar hiçbir basınçta kaynamaya başlamadı.

— Henri Victor Regnault

Tetrakloroetilen ve karbon tetraklorür 19. yüzyılın ortalarına kadar aynı bileşik olarak kabul edilmiştir, tetrakloroetilen bir süre boyunca "karbon protoklorür" adıyla anılmıştır.[b]

Tetrakloroetilen, keşfinden birkaç yıl sonra, 1840'larda Fransız kimyager Auguste Laurent tarafından Chloréthose olarak adlandırıldı. Laurent "-ose" sonekini, etilendeki hidrojenlerin dört kat yer değiştirmesi olarak açıkladı. Eğer sadece bir hidrojen atomu değiştirilseydi kelime -ase ile biterdi. Laurent'in mantığına göre vinil klorüre "Chloréthase" adı verilecekti.[11] Tetrakloroetilenin; brom ile tepkimesinden elde edilen 1,2-dibromotetrakloroetan, BrCl
2
CCBrCl
2
, bileşiğine Bromure de chloréthose (tetrakloroetilen bromür), klor ile tepkimesinden elde edilen hekzakloroetana ise chlorure de chloréthose (tetrakloroetilen klorür) denmiştir.[12] "Tetrakloroetilen" (İngilizceTetrachlorethylene) adı ilk kez 1857'de İngiliz kimyager William Odling tarafından kullanılmıştır.[13] "Perkloroetilen" (İngilizcePerchlorethylene) adı ise ilk kez 1860'ta bir ansiklopedide geçmiştir.[14]

İlk olarak 1886'da bahsedildiği üzere tetrakloroetilen (hekzaklorobenzen ve hekzakloroetan birlikte) kloroform buharının kızdırılmış bir tüpten geçirilmesiyle de elde edilebilir.[15]

Tarihî kullanımları

"Nema" marka antihelmintik tetrakloroetilen kapsülleri reklamı, 1945

1925'te, antihelmintikler üzerinde çalışan Amerikalı veteriner Maurice Crowther Hall (1881-1938), kancalı kurt istilasının neden olduğu ankilostomiyaz hastalığının tedavisinde tetrakloroetilenin etkinliğini gösterdi. Hall tetrakloroetileni kendi üzerinde denemeden önce, 1921 yılında, karbon tetraklorürün bağırsak parazitleri üzerindeki güçlü etkisini keşfetti ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne aday gösterildi, ancak birkaç yıl sonra tetrakloroetilenin daha etkili ve güvenli olduğunu buldu.[16] Tetrakloroetilen tedavisi, Amerika Birleşik Devletleri'nde ve yurtdışında kancalı kurtların yok edilmesinde hayati bir rol oynamıştır. Hall'un yeniliği, tıp alanında bir atılım olarak kabul edildi.[17][18]

İnsanlarda özellikle Necator americanus parazitinden kurtulmak için ağızdan sıvı olarak ya da kapsüller hâlinde magnezyum sülfat ile birlikte verildi. Yetişkinler için tavsiye edilen Tetrakloroetilen dozu 3 mL idi.[19] 1925-1943 yılları arasında yaklaşık elli bin kişiye ağızdan verildi. En ciddi yan etkiler, mide yollarının tahrişine bağlı bulantı ve kusmaydı. Bildirilen zehirlenmelerin çoğu narkotik etkileriydi ve tedavi amaçlı tetrakloroetilen alımı nedeniyle hiçbir ölüm kaydedilmedi.[20]

Tetrakloroetilen, geçmişte inhalasyon anesteziği olarak denenen maddelerden biridir. Farklı tarihlerde defalarca kez hayvanlar ve insanlar üzerinde anestezi deneyleri yapılmış, ancak hiçbiri ikna edici sonuçlar vermemiştir. İnsanları içeren en son ve en kapsamlı 1943 araştırmasının sonuçları Tetrakloroetilenin anestezik potansiyelinin yüksek olduğu, ancak düşük uçuculuğu ve solunum yollarını tahriş etmesinden dolayı anestezide kullanılmaya uygun olmadığını göstermiştir. 1943 deneyinde tetrakloroetilen, küçük ameliyatlarda anestezik olarak (bazen nitröz oksit ile birlikte, bazen tek başına) denenmiştir ve hatta iki oğlan çocuğu tetrakloroetilen anestezisi altında sünnet edilmiştir.[20]

Tetrakloroetilen, 1960'larda, temel parçacık fiziğinde öncü bir deney olan Homestake deneyinde alışılmadık bir kullanım buldu. Burada, uzun süredir varsayılan ancak tespit edilmesi çok zor olan nötrinoyu bulmak için bir nükleer reaksiyonda kullanmak üzere 615 ton klor bakımından zengin tetrakloroetilen bir altın madeninde depolandı.[21]

Güney Dakota'daki Lead şehrinde yapılan Homestake Deneyindeki tetrakloroetilen tankı.

Üretimi

Tetrakloroetilen günümüzde hidrokarbonların klorlanması ile üretilir. Yan ürünler karbon tetraklorür, hidrojen klorür ve hekzaklorobütadiendir (HCBD). Karbon tetraklorür ve HCBD piroliz gibi bir takım ısıl işlemlerden geçirilerek tetrakloroetilene dönüştürülebilir. Uzun yıllar boyunca tetrakloroetilen, toplam verimin %90-94 kadar yüksek olduğu, asetilenden trikloroetilen yoluyla elde edildi:[22]

C
2
H
2
+ 2 Cl
2
→ C
2
H
2
Cl
4
C
2
H
2
Cl
4
→ C
2
HCl
3
+ HCl
C
2
HCl
3
+ Cl
2
→ C
2
HCl
5
C
2
HCl
5
→ C
2
Cl
4
+ HCl

1970'lerde asetilen hammaddesinin artan fiyatı nedeniyle, diğer hidrokarbonların doğrudan klorlama veya oksiklorlamasını içeren daha yeni işlemler tanıtıldı.[23]

Birkaç başka yöntem daha geliştirilmiştir: 1,2-dikloroetanın oksiklorinasyonu:[24]

C
2
H
4
Cl
2
+ Cl
2
+ O
2
→ C
2
Cl
4
+ 2 H
2
O

Trikloroetilen, damıtma ile ayrılan önemli bir yan üründür.

Üretim miktarı

Japonya, Batı Avrupa ve ABD'de tetrakloroetilen üretimi 1980'lerde zirveye ulaştı:[25] 1985 yılında dünya çapında toplam üretim yaklaşık 1 milyon ton civarındaydı.[22] 1992'de yıllık Tetrakloroetilen üretim kapasitesi Avusturya'da 10.000 ton, Belçika'da 30.000 ton, Fransa'da 62.000 ton, Almanya ve İtalya'da 100.000 ton, İspanya'da 21.000 ton, Birleşik Krallık'ta 130.000 ton, Japonya'da 96.000 ton ve ABD'de 223.000 tondu.[25]

2007'de tetrakloroetilenin en büyük tüketicisi ABD oldu (talebin %43'ü), onu Batı Avrupa (%19), Çin (%10) ve Japonya (%9) takip etti.[26]

Doğadaki varlığı

Çok küçük miktarlarda olmasına rağmen tetrakloroetilen, volkanlarda trikloroetilen ile birlikte doğal olarak oluşur.[27] Tetrakloroetilenin ılıman, subtropikal ve tropikal alglerde ve bir kırmızı mikroalgde üretildiği bilinmektedir. Trikloroetilen üreten birçok yosun ayrıca Tetrakloroetilen de üretebilir.[28]

Kullanımları

Tekstil bakım sembollerinden "P" harfi, perkloroetilen ile yıkanmasının uygun olduğunu belirtir.
Dow Chemical'ın kuru temizleme için tetrakloroetilen reklamı, 1952

Tetrakloroetilen, yağlar gibi organik malzemeler için harika bir çözücüdür. Uçucudur, kararlıdır, toksisitesi benzer bileşiklere nazaran düşüktür ve yanmaz. 1930'lardan beri kuru temizlemede ana çözücü olarak çokça kullanılır. 1950'lerde tetrakloroetilenin yaklaşık %80'i kuru temizlemede, %15'i ise metal temizleme ve buharla yağ gidermede kullanıldı.[29]

Ayrıca otomotiv ve diğer metal işleme endüstrilerinde, metal parçaların yağını gidermek için genellikle diğer klorlu çözücülerle karışım hâlinde kullanılır. Tetrakloroetilenin, kömür endüstrisindeki testler de dahil olmak üzere başka birçok kullanım alanı daha vardır; petrol rafinerilerinde katalitik reformasyon işlemlerinde klor kaynağı olarak, sinema filminin baskılarını ve negatiflerini temizlemek, daktilo düzeltme sıvısında, leke çıkarma ürünlerinde, boya sökücüler ve aerosol preparatları dahil olmak üzere birkaç tüketici ürününde de bulunabilir.[30]

Şu anda tetrakloroetilenin en yaygın kullanımı, kloroflorokarbonların ve hidroflorokarbonların üretimi için bir hammadde olarak kullanılmasıdır.[29]

Reaksiyonları

Tetrakloroetilenin molekül ağırlığının %14,49'u karbondan, geri kalan %85,5'i ise klordan oluşur. Etan ve etilenin bütün klorlu türevleri arasında en kararlı bileşiktir. Hidrolize karşı dirençlidir ve diğer klorlu çözücülere göre daha az koroziftir.[22] Flor analoğu tetrafloroetilen, C
2
F
4
, gibi polimerleşme eğilimi göstermez.

Alkali veya toprak alkali metaller, alkaliler (sodyum hidroksit ve potasyum hidroksit), nitrik asit, berilyum, baryum[31] ve alüminyum ile şiddetli reaksiyona girebilir.[32]

Oksidasyon

Tetrakloroetilenin havada morötesi radyasyon ile oksidasyonu trikloroasetil klorür ve fosgen üretir:

4 C
2
Cl
4
+ 3 O
2
→ 2 CCl
3
COCl + 4 COCl
2

Bu reaksiyon, stabilizatör olarak aminler ve fenoller (genellikle N-metilpirol ve N-metilmorfolin) kullanılarak yavaşlatılabilir. Ancak reaksiyon kasıtlı olarak trikloroasetil klorür üretmek için kullanılabilir.[22]

İndirgenme

Tetrakloroetilen nikel, paladyum vb. gibi katalizörlerin varlığında gaz fazında kısmen veya tamamen indirgenebilir:

C
2
Cl
4
+ 2 H
2
→ 2 C + 4 HCl

Klorlanması

Tetrakloroetilen, katalizör olarak az miktarda demir(III) klorür (%0,1) varlığında 50-80 °C'de klor ile reaksiyona girdiğinde hekzakloroetan oluşur:[33]

C
2
Cl
4
+ Cl
2
→ C
2
Cl
6

Freon-113, tetrakloroetilenin antimon pentaflorür varlığında klor ve HF ile reaksiyonuyla sentezlenir:[34]

C
2
Cl
4
+ 3 HF + Cl
2
→ CClF
2
CCl
2
F + 3 HCl

Hidroliz

Tetrakloroetilen yalnızca asidik bir ortamda ısıtıldığında hidrolize olur. Bunun için en iyi asit sülfürik asittir:

C
2
Cl
4
+ H
2
O → CCl
3
COOH + HCl

Nitrasyon

Tetrakloroetilenin, dumanlı (konsantre) nitrik asit veya diazot tetroksit ile nitrasyonu ile Tetraklorodinitroetan elde edilebilir:[35]

Cl
2
CCCl
2
+ N
2
O
4
→ NO
2
Cl
2
CCCl
2
NO
2

Bu kristalik katı bileşiğin Tetrakloroetilen ve diazot tetroksitten eldesi ilk olarak Hermann Kolbe tarafından 1869'da tanımlandı.[35]

Termal bozunma

Tetrakloroetilen 400 °C'de termal olarak bozunmaya başlar, 600 °C civarında bozunma hızlanır ve 800 °C'de tamamen bozunur. Organik bozunma ürünleri arasında triklorobüten, 1,3-dikloro-2-propanon, tetraklorobütadien, diklorosiklopentan, dikloropenten, metil trikloroasetat, tetrakloroaseton, tetrakloropropen, triklorosiklopentan, trikloropenten, hekzakloroetan, pentakloropropen, hekzakloropropen ve hekzaklorobütadien bulunur.[36]

Güvenlik

Tetrakloroetilen yanıcı değildir ancak çok yüksek sıcaklıklarda oksijen ve morötesi radyasyon varlığında, diğer organoklorürler gibi, çok zehirli olan fosgen gazına dönüşme riski vardır.[32] Bunun haricinde tetrakloroetilen 400 °C'ye kadar termal olarak stabildir[36] ve kuru temizleme işlemleri sonrasında defalarca kez damıtılmaya dayanabilir.

Tetrakloroetilenin toksisitesinin düşük olması bir avantaj olarak kabul edilir, diğer klorlu çözücülere nazaran daha az zehirlidir.[37] Kuru temizleme ve diğer alanlarda sıklıkla kullanılmasına rağmen, insanlarda zehirlenme olayları nadirdir.[38] Yağları çözebildiğinden deri ile devamlı teması tahriş edebilir, ancak deriden emilim oranı %1 kadar düşüktür.[39] Diğer klorlu çözücüler gibi, uzun süre solunması bilinç kaybına sebep olabilir. Tipik bir kuru temizlemecideki tetrakloroetilen maruziyetinin, herhangi bir tehlike arz edebilecek seviyelerin çok altında olduğu bulunmuştur.[40]

Kanserojenlik

Tetrakloroetilenin insanlarda kansere sebep olduğuna dair kanıtlar kısıtlıdır. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), Tetrakloroetileni 2A grubunda, yani "olası kanserojen" olarak sınıflandırdı.[41] Karşılaştırma ve sınıflandırmanın anlaşılması için, kırmızı et[42] ve sıcak içecek tüketilmesi[43] de IARC tarafından "2A grubu – insanlar için olası kanserojen" olarak sınıflandırılmıştır. Değerlendirilen kanser teşhisi konmuş kuru temizlemecilerin çoğunun sigara ve içki alışkanlığı olması nedeniyle, tetrakloroetilenin kanserojen olma olasılığına dair kanıtlar sınırlıdır.[41] Bunun yanında, yıllar boyunca çeşitli sektörlerde tetrakloroetilen ile çalışmış işçilerde kanser görülme olasılığının tetrakloroetilene maruz kalmamış kişilerle aynı olduğu görülmüştür.[44][45][46]

Tetrakloroetilen ile kirlenmiş içme suyuna maruz kalan insanlarla ilgili beş çalışma rapor edildi. Bunlardan dördünde herhangi bir spesifik kansere yönelik tutarlı bir risk modeli gözlemlenmedi. Amerika Birleşik Devletleri'nin Massachusetts eyaletinde yapılan beşinci çalışmada lösemi riskinde artış olmasına rağmen sonuç yalnızca iki vakaya dayanıyordu. Kohort çalışmalarında lösemi riskinin arttığına dair tutarlı bir kanıt görülmedi.[41]

Böbrek kanserine ilişkin olarak, bu tür sonuçların bildirildiği üç çalışmada tutarlı bir yüksek risk modeli görülmedi. Kanada'nın Montréal kentinde gerçekleştirilen bir vaka kontrol çalışması 3,4'lük bir olasılık oranı gösterse de bu istatistiksel olarak önemli değildi ve söz konusu maruziyet, özellikle tetrakloroetilene değil, genel olarak yağ çözücülerine yönelikti.[41]

Metabolizma

Tetrakloroetilenin biyolojik yarı ömrü yaklaşık 3 gündür.[47] Solunan Tetrakloroetilenin yaklaşık %98'i değişmeden tekrar solunumla dışarı verilir ve yalnızca yaklaşık %1-3'ü hızla trikloroasetil klorüre (Cl
3
C(CO)Cl
) izomerleşen tetrakloroetilen epokside metabolize olur. Trikloroasetil klorür, trikloroasetik asite hidrolize olur.[47][48]

Tetrakloroetilen maruziyeti, nefesten alkol ölçümlerine benzer bir nefes testiyle değerlendirilebilir. Ayrıca akut maruziyetler için, solunumla atılan havadaki tetrakloroetilen ölçülebilir.[49] Ağır bir maruziyetin ardından haftalarca nefeste tetrakloroetilen tespit edilebilir. Tetrakloroetilen ve onun metaboliti trikloroasetik asit kanda tespit edilebilir.[50]

Çevreye etkileri

Yoğunluğunun sudan %62 daha fazla olmasından dolayı tetrakloroetilenle kirlenmiş suların temizlenmesi zordur. Prensip olarak, tetrakloroetilen kontaminasyonu kimyasal işlemle giderilebilir. Kimyasal arıtma, demir tozu gibi metallerle indirgenilmesini içerir.[51]

Biyoremediasyon genellikle anaerobik koşullar altında Dehalococcoides türleri tarafından indirgeyici klorsuzlaştırmayı gerektirir.[52] Aerobik koşullar altında, Pseudomonas türleri tarafından başka bileşikler ile birlikte ko-metabolizması yoluyla bozunabilir.[53] Biyolojik indirgeyici klorsuzlaştırma ürünleri arasında trikloroetilen, cis-1,2-dikloroetilen, vinil klorür, etilen ve klorür bulunur. Biyoremediasyona ek olarak, tetrakloroetilen toprakla temas ettiğinde hidrolize olur.[54]

Geçmişte kuru temizlemeciler, ucuz bir yöntem olduğundan kullanılmış ve kirlenmiş tetrakloroetileni baca yoluyla atarlardı. Bunun yeraltı sularında birikmeye neden ve çözücü israfı olduğu anlaşılınca daha sonraki makine modellerinde kirlenmiş tetrakloroetileni damıtmak için kazanlar ve mekanizmalar kullanıldı.[55]

Perkloroetilenin yerine kullanılması önerilen alternatif çözücülerin çevre ve sağlık üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. Bu durum, özellikle de şu anda perkloroetilene alternatif olarak gösterilen siloksanlar (GreenEarth gibi ürünler) için geçerlidir.[56]

Özellikler

Tetrakloroetilen, normal basınç altında 121 °C'de kaynayan ve –22,0 ila –22,7 °C arasında donan, 50 ppm gibi çok düşük konsantrasyonlarda bile alınan[37] hafiften keskin hoş kokulu ağır, renksiz bir sıvıdır. Tetrakloroetilenin, bir sıvı için yüksek sayılabilecek kırılma indisi 1,505'tir.

Tetrakloroetilen dolu bir cam tüpün arkasındaki figürün görüntüsünün kırılması (tüpün camının kırılma indisi önemsizdir).

Su ile karışabilirliği sınırlıdır ve sudaki çözünürlüğü önemsiz kabul edilir. Sudaki aşırı düşük çözünürlüğü nedeniyle suya katıldığında dibe çöker. Sıcaklık arttıkça, tetrakloroetilenin sudaki çözünürlüğü artar veya suyun tetrakloroetilen içindeki çözünürlüğü artar.[57]

Tetrakloroetilen ve suyun çözünürlüğü[57]
Sıcaklık °C 0 9,5 19,5 31,1 40,0 50,1 61,3 71,0 80,2 91,8
Suda Tetrakloroetilen % 0,0273 0,0270 0,0286 0,0221 0,0213 0,0273 0,0304 0,0377 0,0380 0,0523
Tetrakloroetilende su % 0,0045 0,0054 0,0075 0,0091 0,0104 0,0117 0,0142 0,0205 0,0214 0,0245

Tetrakloroetilen birçok organik çözücülerde çözünür. Bazı çözücüler, tetrakloroetilenle azeotropik karışımlar oluşturur.

Tetrakloroetilenin azeotropik karışımlarının bileşimi ve kaynama noktaları[22]
İkinci bileşen Tetrakloroetilenin
kütle oranı
(%)
101,3 kPa'da azeotropik
karışımın kaynama noktası
Su 15,9 87,1
Metanol 63,5 63,8
Etanol 63,0 76,8
1-Propanol 48,0 94,1
İzopropil alkol 70,0 81,7
1-Bütanol 29,0 109,0
2-Bütanol 40,0 103,1
Formik asit 50,0 88,2
Asetik asit 38,5 107,4
Propiyonik asit 8,5 119,2
İzobütirik asit 3,0 120,5
Asetamid 2,6 120,5
Pirol 19,5 113,4
1,1,2-Trikloroetan 43,0 112,0
Etilen glikol 6,0 119,1

Fiziksel ve termodinamik veriler

Yapı ve özellikler
Kırılma indisi, nD 1,5055 (20 °C'de)[58]
Abbe sayısı Bilinmiyor
Dielektrik sabiti, εr 2,5 ε0 (21 °C'de)[59]
Bağ gücü Bilinmiyor
Bağ uzunluğu 1,354 Å (C=C), 1,718 Å (C–Cl)[60]
Bağ açısı 115,7° (Cl–C–Cl), 122,15° (C=C–Cl)[60]
Dipol momenti 0 D
Manyetik alınganlık −81.6·10−6 cm3/mol
Yüzey gerilimi[61] 31,74 dyn/cm (20 °C'de, havaya karşı C2Cl4)
44,4 dyn/cm (25 °C'de suya karşı C2Cl4)
Viskozite 1,1384 mPa·sn (0,43 °C)
0,8759 mPa·sn (22,3 °C)
0,6539 mPa·sn (52,68 °C)
0,4043 mPa·sn (117,09 °C)[62]
Faz davranışı
Üçlü nokta 250,81 K (–22,34 °C), ? Pa
Kritik nokta 620 K (347 °C), 4760 kPa
Standart füzyon entalpi değişimi, ΔfusHo 10,88 kJ/mol
Standart füzyon entalpi değişimi, ΔfusSo 43,38 J/(mol·K)
Standart buharlaşma entalpi değişimi, ΔvapHo 34,68 kJ/mol (121 °C'de)
Standart buharlaşma entropi değişimi, ΔvapSo 102,8 J/(mol·K) (25 °C)
Katı özellikleri
Standart oluşum entalpi değişimi, ΔfHokatı Bilinmiyor
Standart molar entropi,
Sokatı
Bilinmiyor
Isı kapasitesi, cp Bilinmiyor
Sıvı özellikleri
Standart oluşum entalpi değişimi, ΔfHosıvı –54,4 kJ/mol
Standart molar entropi,
Sosıvı
240,6 J/(mol K)
Yanma entalpisi, ΔcHo –830 kJ/mol
Isı kapasitesi, cp 146 J/(mol K) (25 °C)
Gaz özellikleri
Standart oluşum entalpi değişimi, ΔfHogaz –12,43 kJ/mol
Standart molar entropi,
Sogaz
343,4 J/(mol K) (25 °C)
Isı kapasitesi, cp 95,51 J/(mol K) (25 °C)

Buhar basıncı[63]

mmHg cinsinden basınç 1 10 40 100 400 760
°C cinsinden sıcaklık –20.6(katı) 13.8 40.1 61.3 100.0 120.8

Popüler kültür

  • American Dad! adlı animasyon dizisinin Wild Women Do bölümünde, ailenin uyuşturucu satıcısı Del Monaco'nun kuru temizlemecisi tetrakloroetilen buharlarını soluyarak paranoyaklaşıyor ve bu da onun çamaşır makinelerinden korkmasına sebep oluyor.[64]
  • Stargate SG-1'in üçüncü sezonunun 14. bölümünde, bir tetrakloroetilen sızıntısı, uzaylı istilasına kılıf görevi görüyor. Tetrakloroetilen, gerçek hayatta halüsinojen olmamasına rağmen bölümde halüsinasyonlara neden olarak tasvir ediliyor.[65][66]

Notlar

  1. ^ Bu ad geçmişte, İngilizcede bichloride of carbon olarak, Karbon Tetraklorüre atfedilmiştir.
  2. ^ Örneğin; Leopold Gmelin'in 1840'larda yazdığı Handbuch Der Chemie kitabında iki bileşik de aynı ad altında geçmektedir.[10]

Kaynakça

  1. ^ a b Tetrachloroethylene 22 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NIST Chemistry WebBook
  2. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0599". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  3. ^ "Tetrachloroethylene - ChemBK". 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2024. 
  4. ^ Sigma Aldrich Tetrachloroethylene MSDS
  5. ^ "Fischer Scientific Tetrachloroethylene MSDS". 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024. 
  6. ^ "Tetrachloroethylene". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH). Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  7. ^ "Compound Summary: Tetrachloroethylene". PubChem. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2020. 
  8. ^ a b V. Regnault (1839) Sur les chlorures de carbone CCl et CCl2 (Karbon klorürler CCl and CCl2 üzerine), Annales de Chimie et de Physique, vol. 70, 104-107 sayfalar. Almanca tekrar basım: V. Regnault (1839). "Ueber die Chlorverbindungen des Kohlenstoffs, C2Cl2 und CCl2". Annalen der Pharmacie. 30 (3): 350-352. doi:10.1002/jlac.18390300310. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023. 
  9. ^ Regnault'nun yazısının İngilizce yorumu: Preparation of Dichloride of Carbon (1839)
  10. ^ 1848 İngilizce çevirisinde 214–216 numaralı sayfalar
  11. ^ Transactions of the Pharmaceutical Meetings.& (1847). Bileşik Krallık: J. Churchill. page 548 9 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  12. ^ Comptes rendus des séances de l'Académie des sciences. Vie académique, 1845, cilt 21, sayı 13. s. 749
  13. ^ William Odling, On the Natural Groupings of the Elements, London and Edinburgh Philosophical Magazine and Journal of Science (1857) s. 438
  14. ^ Knight, Charles, Ethylene, English Cyclopaedia vol III: Arts and Sciences
  15. ^ W. Ramsay ve S. Young, Jahresberichte, 1886, s. 628
  16. ^ “Maurice C. Hall.” Special Collections, USDA National Agricultural Library. https://www.nal.usda.gov/exhibits/speccoll/items/show/8197 27 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  17. ^ Young, M.D. (1960). "The Comparative Efficacy of Bephenium Hydroxynaphthoate and Tetrachloroethylene against Hookworm and other Parasites of Man". American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 9 (5): 488-491. doi:10.4269/ajtmh.1960.9.488. PMID 13787477. 
  18. ^ "Clinical Aspects and Treatment of the More Common Intestinal Parasites of Man (TB-33)". Veterans Administration Technical Bulletin 1946 & 1947. 10: 1-14. 1948. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2023. 
  19. ^ Davison, Forrest Ramon, Synopsis of materia medica, toxicology, and pharmacology for students and practitioners of medicine (1940), s. 181
  20. ^ a b "Tetrachlorethylene as an Anesthetic Agent", Ellen B. Foot, Virginia Apgar and Kingsley Bishop, Anesthesiology, 1943-05: Vol 4 Iss 3
  21. ^ Lothar Oberauer, Michael Wurm: Astrophysik mit Neutrinos 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (PDF). Sterne und Weltraum. 2/2010, S. 30–38.
  22. ^ a b c d e Rossberg M., Lendle W., Pfleiderer G., Tögel A., Dreher E.-L., Langer E., Rassaerts H., Kleinschmidt P., Strack H., Cook R., Beck U., Lipper K.-A., Torkelson T. R., Löser E., Beutel K. K., Mann T.. "Chlorinated Hydrocarbons", Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. 2006. Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a06_233.pub2
  23. ^ ATSDR (1997a). Toxicological Profile for Trichloroethylene (update). Atlanta, GA: Agency for Toxic Substances and Disease Registry, US Department of Health and Human Services, Public Health Service.
  24. ^ Speight, James G., Chemical and Process Design Handbook (2002), s. 380
  25. ^ a b Linak E, Leder A, Yoshida Y (1992). Chlorinated Solvents. Chemical Economies Handbook. Menlo Park, California, ABD: SRI International, 632.3000–632.3001.
  26. ^ Glauser J, Ishikawa Y (2008). Chemical Industries Newsletter. Chemical Economics Handbook Marketing, Research Report: C2 Chlorinated Solvents. SRI Consulting.(PDF)
  27. ^ Gribble, G. W. (1996). "Naturally occurring organohalogen compounds – A comprehensive survey". Progress in the Chemistry of Organic Natural Products. 68 (10). ss. 1-423. doi:10.1021/np50088a001. PMID 8795309. 
  28. ^ Abrahamsson K, Ekdahl A, Collén J, Pedersén M. Marine algae- a source of trichloroethylene and perchloroethylene. Limnol Oceanogr. 1995;40:1321–1326. [1]
  29. ^ a b Doherty RE. A history of the production and use of carbon tetrachloride, tetrachloroethylene, trichloroethylene and 1,1,1-trichloroethane in the United States, Part 1 Historical background: carbon tetrachloride and tetrachloroethylene. J Environmental Forensics, 2000;1:69–81.
  30. ^ O'Neil MJ, Heckelman PE, Roman CB (2006). The Merck Index. 14th Ed.' 'Whitehouse Station, New Jersey, ABD: Merck & Co., Monograph Number 09639
  31. ^ Pohanish, R.P. (editör), Sittig's Handbook of Toxic and Hazardous Chemical Carcinogens 6th Edition (2012), s. 2520
  32. ^ a b CAMEO Chemicals, PERCHLOROETHYLENE 3 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  33. ^ Oshin LA, Промышленные хлорорганические продукты (Promyshlennyye khlororganicheskie produkty). 1978.
  34. ^ Knunyatsya IL. Химическая энциклопедия (Khimicheskaya Entsiklopediya). 1992. ISBN 5-85270-039-8
  35. ^ a b Argo, W. L.; James, E. M.; Donnelly, J. L. (November 1919). "Tetrachlordinitroethane". The Journal of Physical Chemistry. 23 (8): 578-585. doi:10.1021/j150197a004. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  36. ^ a b Akio Yasuhara, Thermal decomposition of tetrachloroethylene Chemosphere, 26-8, Nisan 1993, s. 1507-1512
  37. ^ a b Ethel Browning, Toxicity of Industrial Organic Solvents (1953, s. 182-185
  38. ^ E.-L. Dreher; T. R. Torkelson; K. K. Beutel (2011). "Chlorethanes and Chloroethylenes". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.o06_o01. ISBN 978-3527306732. 
  39. ^ Riihimäki V, Pfäffli P. Percutaneous absorption of solvent vapors in man, Scand J Work Environ Health. 1978;4:73–85.
  40. ^ Azimi Pirsaraei, S. R.; Khavanin, A; Asilian, H; Soleimanian, A (2009). "Occupational exposure to perchloroethylene in dry-cleaning shops in Tehran, Iran". Industrial Health. 47 (2): 155-9. doi:10.2486/indhealth.47.155. PMID 19367044. 
  41. ^ a b c d "Tetrachloroethylene (IARC Summary & Evaluation, Volume 63, 1995)". www.inchem.org. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  42. ^ "IARC Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat" (PDF). 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ekim 2015. 
  43. ^ "Drinking Coffee, Mate, and Very Hot Beverages, IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, Volumes 116". IARC Monographs on the Evaluation of Risk to Humans. IARC. 13 Haziran 2018. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2019. 
  44. ^ Anttila A, Pukkala E, Sallmén M, et al. Cancer incidence among Finnish workers exposed to halogenated hydrocarbons, J Occup Environ Med. 1995;37:797–806
  45. ^ Boice JD Jr, Marano DE, Fryzek JP, et al. Mortality among aircraft manufacturing workers, Occup Environ Med. 1999;56:581–597
  46. ^ Steineck G, Plato N, Gerhardsson M, et al. Increased risk of urothelial cancer in Stockholm during 1985–87 after exposure to benzene and exhausts Int J Cancer. 1990;45:1012–1017
  47. ^ a b Biological Monitoring: An Introduction. (1993). page 470
  48. ^ Toxicological Profile for Tetrachloroethylene: Draft. (1995). U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Agency for Toxic Substances and Disease Registry.
  49. ^ "Tetrachloroethylene Toxicity: Section 3.1. Evaluation and Diagnosis | Environmental Medicine | ATSDR". www.atsdr.cdc.gov (İngilizce). 9 Şubat 2021. 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  50. ^ W Popp et al., Concentrations of tetrachloroethene in blood and trichloroacetic acid in urine in workers and neighbours of dry-cleaning shops (1992), Int Arch Occup Environ Health
  51. ^ Timothy J. Campbell, David R. Burris, A. Lynn Roberts, J. Raymond Wells, Trichloroethylene and tetrachloroethylene reduction in a metallic iron–water-vapor batch system (Ekim 2009), Environmental Toxicology and Chemistry, 16-4, s. 625-630
  52. ^ Ghattas, Ann-Kathrin; Fischer, Ferdinand; Wick, Arne; Ternes, Thomas A. (2017). "Anaerobic biodegradation of (Emerging) organic contaminants in the aquatic environment". Water Research. 116: 268-295. Bibcode:2017WatRe.116..268G. doi:10.1016/j.watres.2017.02.001. PMID 28347952. 
  53. ^ Ryoo, D.; Shim, H.; Arenghi, F. L. G.; Barbieri, P.; Wood, T. K. (2001). "Tetrachloroethylene, Trichloroethylene, and Chlorinated Phenols Induce Toluene-o-xylene Monooxoygenase Activity in Pseudomonas stutzeri OX1". Appl Microbiol Biotechnol. 56 (3–4): 545-549. doi:10.1007/s002530100675. PMID 11549035. 
  54. ^ Åkesson, Sofia; Sparrenbom, Charlotte J.; Paul, Catherine J.; Jansson, Robin; Holmstrand, Henry (2021). "Characterizing natural degradation of tetrachloroethene (PCE) using a multidisciplinary approach". Ambio. 50 (5): 1074-1088. doi:10.1007/s13280-020-01418-5. PMC 8035386 $2. PMID 33263919. 
  55. ^ Mohr, Thomas, Environmental investigation and remediation : 1,4-dioxane and other solvent stabilizers (2010), s. 59
  56. ^ Commission Regulation (EU) 2018/35 of 10 January 2018 amending Annex XVII to Regulation (EC) No 1907/2006 of the European Parliament and of the Council concerning the Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (REACH) as regards octamethylcyclotetrasiloxane (‘D4’) and decamethylcyclopentasiloxane (‘D5’) (Text with EEA relevance. ) (İngilizce), 10 Ocak 2018, erişim tarihi: 10 Ağustos 2023 
  57. ^ a b R. M. Stephenson: Mutual Solubilities: Water-Ketones, Water-Ethers, and Water-Gasoline-Alcohols. In: J. Chem. Eng. Data. 37, 1992, S. 80–95, doi:10.1021/je00005a024.
  58. ^ Lange's Handbook of Chemistry, 10th ed. pp 1289-1376
  59. ^ "Dielectric Constants Chart". ChemicalLand21. 29 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 June 2007. 
  60. ^ a b Computational Chemistry Comparison and Benchmark DataBase, Experimental data for C2Cl4 (Tetrachloroethylene) 26 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  61. ^ "Tetrachloroethylene". National Toxicology Program. 24 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2007. 
  62. ^ Lange's Handbook of Chemistry, 10th ed. pp 1669-1674
  63. ^ CRC Handbook of Chemistry and Physics 47th ed.
  64. ^ Wild Women Do Transcript
  65. ^ "3.14 "Foothold" Transcript". 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  66. ^ "FOOTHOLD". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  • g
  • t
  • d
Klorür iyonunun tuzları ve kovalent türevleri
HCl He
LiCl BeCl2 BCl3
B2Cl4
C2Cl2
C2Cl4
C2Cl6
CCl4
+C
+CO3
NCl3
ClN3
+N
Cl2O
ClO2
Cl2O7
+O
ClF
ClF3
ClF5
Ne
NaCl MgCl2 AlCl
AlCl3
SiCl4 P2Cl4
PCl3
PCl5
+P
S2Cl2
SCl2
SCl4
Cl2 Ar
KCl CaCl
CaCl2
ScCl3 TiCl2
TiCl3
TiCl4
VCl2
VCl3
VCl4
VCl5
CrCl2
CrCl3
CrCl4
MnCl2 FeCl2
FeCl3
CoCl2
CoCl3
NiCl2 CuCl
CuCl2
ZnCl2 GaCl3 GeCl2
GeCl4
AsCl3
AsCl5
+As
Se2Cl2
SeCl4
BrCl Kr
RbCl SrCl2 YCl3 ZrCl3
ZrCl4
NbCl3
NbCl4
NbCl5
MoCl2
MoCl3
MoCl4
MoCl5
MoCl6
TcCl3
TcCl4
RuCl3 RhCl3 PdCl2 AgCl CdCl2 InCl
InCl2
InCl3
SnCl2
SnCl4
SbCl3
SbCl5
Te3Cl2
TeCl4
ICl
ICl3
XeCl
XeCl2
XeCl4
CsCl BaCl2 * LuCl3 HfCl4 TaCl5 WCl2
WCl3
WCl4
WCl5
WCl6
ReCl3
ReCl4
ReCl5
ReCl6
OsCl4 IrCl2
IrCl3
IrCl4
PtCl2
PtCl4
AuCl
AuCl3
Hg2Cl2,
HgCl2
TlCl PbCl2,
PbCl4
BiCl3 PoCl2,
PoCl4
AtCl Rn
FrCl RaCl2 ** LrCl3 RfCl4 DbCl5 SgO2Cl2 BhO3Cl Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
 
* LaCl3 CeCl3 PrCl3 NdCl2,
NdCl3
PmCl3 SmCl2,
SmCl3
EuCl2,
EuCl3
GdCl3 TbCl3 DyCl2,
DyCl3
HoCl3 ErCl3 TmCl2
TmCl3
YbCl2
YbCl3
** AcCl3 ThCl4 PaCl4
PaCl5
UCl3
UCl4
UCl5
UCl6
NpCl3 PuCl3 AmCl2
AmCl3
CmCl3 BkCl3 CfCl3 EsCl3 FmCl2 Md NoCl2
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 4184861-5
  • LCCN: sh95000495
  • NDL: 01120522
  • NLI: 987007530222005171