Azerbaycan'da Hristiyanlık

Azerbaycan'da Hristiyanlık bir azınlık dinidir. 280.000 ila 450.000 (%3,1 – %4,8)^[1] arasında tahmin edilen Hıristiyanlar çoğunlukla Rus ve Gürcü Ortodoks ve Ermeni Apostoliktir. Ayrıca, büyük çoğunluğu Müslüman kökenli olan küçük bir Protestan Hristiyan topluluğu da bulunmaktadır.^[2][3]

Tarihi

Hristiyanlık, yeni dönemin ilk yıllarında bugünkü Azerbaycan topraklarına yayılmıştı. Bu dönemin ilk aşaması, Kudüs'ün ilk patriği olan Yegub'un kutsaması ile yeni dini yayan Havariler Bartholomew ve Thaddeus (Ermenistan'ı Hristiyanlaştıranlarla aynı kişiler) dönemi olarak adlandırılmaktadır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Doğu Ortodoksluğu

Azerbaycan'da Doğu Ortodoks Hristiyanlığının taraftarları çoğunlukla etnik Ruslar ve Gürcülerdir. Rus Ortodoks toplulukları, Azerbaycan'daki Rus Ortodoks Kilisesi'ne bağlıdır. Azerbaycan'ın tüm toprakları, Bakü'deki Kutsal Mür Taşıyıcılar Katedrali merkezli Bakü ve Azerbaycan Rus Ortodoks Piskoposluğu dini yargı yetkisi altında bulunmaktadır.

Oryantal Ortodoksluk

Azerbaycan'da Doğu Ortodoks Hristiyanlığının taraftarları çoğunlukla etnik Ermenilerdir. Ermeni Apostolik Kilisesi'nin şu anda Dağlık Karabağ Cumhuriyeti dışında bir cemaati yoktur. Savaşın patlak vermesinden önce, Ermeniler ülkedeki en büyük Hristiyan nüfusu oluşturuyordu. Bugün Azerbaycan'daki Ermeni kiliseleri, yoğun Ermeni göçü ve Azerbaycan saldırılarından korkma nedeniyle kapalı durumdadır.^[4] Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, dini ayrımcılığa karşı anayasal güvencelere rağmen, Azerbaycan'ın her yerinde Ermeni Apostolik Kilisesi'ne karşı çok sayıda vandalizm vakası bildirilmiştir.^[5] 1990'da Bakü pogromunun zirvesinde, Ermeni Aziz Krikor Aydınlatıcı Kilisesi ateşe verilmişti,^[6] ancak 2004'te restore edilen kilise günümüzde hala kullanılmamaktadır.

Diğer mezhepler

Azerbaycan'da Katolik Kilisesi'nde sadece bir cemaat bulunmaktadır: 2007'de Bakü'de bir kilise açılmıştır.

Azerbaycan'da ayrıca on bir Molokan topluluğu vardır. Molokanlar, diğer Protestanlar gibi inançlarını İncil'e odaklayan ve kilise hiyerarşisini reddeden bir Protestan azınlıktır. Ayrıca, muhtemelen 7.000'den az Protestan cemaati olan bir Alman Lutheran topluluğu da vardır. Azerbaycan'daki Baptist Birliği'nin eski genel sekreteri Pastor Elnur Jabiyev'e göre, 2010 yılına kadar Bakü'de sekiz veya dokuz evanjelik kilise vardı, ancak bunların da açıkça bir araya gelmesi yetkililer tarafından engellenmektedir.^[7]

Nüfusun tahminen %2,5'u Rus Ortodoks Kilisesi'ne mensup (1998) kişilerden oluşur. Azerbaycan'daki Rus Ortodoks Kilisesi, Bakü Piskoposluğu'na ve Azerbaycan'da bir temsili olan Hazar bölgesine sahiptir. Ünlü Rus kiliseleri arasında Başmelek Mikail Kilisesi ve Kutsal Mür Taşıyıcılar Katedrali bulunmaktadır. Bir zamanlar büyük olan Bakü'deki Aleksandr Nevski Katedrali, 1937'de Stalinizm etkisinde komünistler tarafından yıkıldı.

2003 yılında kurulan Arnavut-Udi Kilisesi^[8] Azerbaycan'daki Udi azınlığına mensuptur.

Ayrıca Gürcü Ortodoks cemaati ve kiliseleri de bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Alban Havari Kilisesi
• Bakü ve Azerbaycan Piskoposluğu
• Azerbaycan'da Gürcü Ortodoks Kiliseleri
• Azerbaycan'da Katolik Kilisesi
• Malakanlar
• Azerbaycan'da din
• Hristiyan nüfusa göre ülkelerin listesi

Kaynakça

Daha fazla okuma

• De Cordier (2017). "From Once-Dominant Minority to Historical Christian Outpost on the Southern Caspian: Azerbaijan's Orthodox Christians". Central Asian Affairs. 4 (4): 358-383. doi:10.1163/22142290-00404003. 
• Adherents.com - Religion by Location: Azerbaijan
• Fahlbusch, Erwin, (Ed.) (1999), "Azerbaijan", Encyclopedia of Christianity, 1, Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans, ss. 175-176, ISBN 0802824137