Metanol zehirlenmesi

Metanol zehirlenmesi, metanolün yutma yoluyla bilerek ya da kazara vücuda alımı sonucu gerçekleşen olay. Bilerek vücuda metanol alımı intihar amaçlı ya da metanolle yapılmış sahte içkiler içerek gerçekleşmektedir. Çoğu zaman etanol sanılıp metanol içilmesi sonucu olarak da gerçekleşir. Metanolün 10 mililitresi körlüğe sebep olurken daha fazlası öldürür. Metanol zehirlenmesi panzehiri etanol ile ilk saatlerde durdurulabilir.

Nedenleri

Metanol, yutma yoluyla insanlar için zehirlidir. 15 mL metanol ise neredeyse ölümcüldür.

Metanol, normal şartlarda mayalanma yöntemiyle içki üretiminde kullanılan gıdaların pektin içeriğine göre doğal olarak oluşur ama oluşan miktar insan bünyesine zarar vermeyecek kadar düşüktür.[1] Damıtma yönteminde yapılan ısıl işlem metanol oluşumuna sebep verir ve kaynama noktası etanolünkinden daha düşük olduğu için ilk biriken sıvı budur ve eğer atılmazsa üretilen damıtılmış içkinin metanol miktarı artar ve tüketilmesi vücuda zarar verir.[2]

Bunun yanında insanların metanol ihtiva eden denatüre endüstriyel tipi alkolleri (örneğin ispirto) tüketmesiyle de metanol zehirlenmesi yaşayabilir.[3]

Mekanizma

Metanol, karaciğerde alkol dehidrojenaz enzimi (ADH) ile formaldehite dönüştürülür. Sonrasında aldehit dehidrojenaz enzimi ile bu formaldehit tamamen formik asite dönüştürülür ve geride formaldehit kalmaz. Formik asit ve format iyonları optik siniri zedeler, kalıcı körlüğe sebep olabilir.

Tedavisi

Metanol zehirlenmesi panzehiri olan fomepizol ile, yok ise etil alkol ile tedavi edilebilir. İki panzehir de alkol dehidrojenazı meşgûl eder.

Kaynakça

  1. ^ Fidan, İ. , Denli, Y. , Anlı, R. "Türkiye’de Üretilen Rakılarda Metanol Miktarı Üzerine bir Araştırma" Gıda 21 (1996): [1]
  2. ^ "» ALKOL ZEHİRLENMESİ BİLGİ NOTU » TMMOB KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI". www.kmo.org.tr. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  3. ^ "İSPİRTO" (PDF). Ankara Üniversitesi. 17 Kasım 2020. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Kasım 2020. 
  • g
  • t
  • d
Zehirlenme
Zehirin tarihi
İnorganik
Metaller
Zehirli metaller
  • Berilyum
  • Kadmiyum
  • Kurşun
  • Cıva
  • Nikel
  • Gümüş
  • Talyum
  • Kalay
Tüketilebilen mineraller
  • Krom
  • Kobalt
  • Bakır
  • Demir
  • Manganez
  • Çinko
Yarı metaller
  • Arsenik
Ametaller
  • Sülfürik asit
  • Selenyum
  • Klor
  • Florür
Organik
Fosfor
  • Pestisit
    • Alüminyum Fosfit
    • Organofosfat
Azot
Karbonhidrat
  • Alkol
    • Etanol
    • Etilen glikol
    • Metanol
  • Karbonmonoksit
  • Oksijen
  • Toluen
İlaç
Aşırı doz
Sinir sistemi
  • Salisilik asit
  • Barbitürat
  • Kokain
  • Lityum
  • Opioid
  • Parasetamol
  • Trisiklik antidepresan
Kardiyovasküler sistem
  • Digoksin
  • Dipiridamol
Vitamin zehirlenmesi
  • A vitamini
  • D vitamini
  • E vitamini
  • B6 vitamini
Biyolojik
Balık eti / Deniz ürünleri
  • Ciguatera
  • Scombroid
  • Kabuklu deniz ürünü
    • Amnezi
    • İshal
    • Nörotoksisite
    • Felç
Diğer omurgalılar
Eklem bacaklılar
Bitki / Mantar
  • Cinchonism
  • Ergotism
  • Lathyrism
  • Locoweed
  • Striknin
  • g
  • t
  • d
Tüketime göre
içkilerde
bulunan alkoller
Tıbbî alkoller
  • Etklorvinol
  • Metilpentinol
  • Metanol zehirlenmesi
Zehirli alkoller
Birincil
alkoller (1°)
Metanol
  • 4-Metilsikloheksanmetanol
  • Aminometanol
  • Siklohekzilmetanol
  • Metoksimetanol
  • Metilazoksimetanol
  • Triflorometanol
Etanol
  • 1-Aminoetanol
  • 2,2,2-Trikloroetanol
  • 2,2,2-Trifluoroetanol
  • 2-(2-Etoksietoksi)etanol
  • 2-(2-Metoksietoksi)etanol
  • 2-(2-Metoksietoksi)etanol
  • 2-Bütoksietanol
  • 2-Kloroetanol
  • 2-Etoksietanol
  • 2-Floroetanol
  • 2-Merkaptoetanol
  • 2-Metoksietanol
  • Aminoetiletanolamin
  • Dietiletanolamin
  • Dimetiletanolamin
  • Etanol
  • Etanolamin
  • N,N-Diizopropilaminoetanol
  • N-Metiletanolamin
  • Fenoksietanol
  • Tribromoetanol
Bütanol
Düz zincir
doymuş
C1 — C9
Düz zincir
doymuş
C20 — C29
  • 1-İkozanol (arakidil)
  • 1-Heneikozanol
  • 1-Dokozanol (behenil)
  • 1-Trikozanol
  • 1-Tetrakozanol (lignoseril)
  • 1-Pentakozanol
  • 1-Hekzakozanol (seril)
  • 1-Heptakozanol
  • 1-Octakozanol (cluytyl / montanyl)
  • 1-Nonakozanol
Düz zincir
doymuş
C30 — C39
  • 1-Triakontanol (melissil / mirisil)
  • 1-Hentriakontanol
  • 1-Dotriakontanol (lakseril)
  • 1-Tritriakontanol
  • 1-Tetratriakontanol (geddil)
  • 1-Pentatriakontanol
  • 1-Heksatriakontanol
  • 1-Heptatriakontanol
  • 1-Oktatriakontanol
  • 1-Nonatriakontanol
Düz zincir
doymuş
C40 — C49
  • 1-Tetraontanol
  • 1-Hentetrakontanol
  • 1-Dotetrakontanol
  • 1-Tritetrakontanol
  • 1-Tetratetrakontanol
  • 1-Pentatetracontanol
  • 1-Hekzatetrakontanol
  • 1-Heptatetrakontanol
  • 1-Oktatetrakontanol
  • 1-Nonatetrakontanol
  • 2-Etilhekzanol
  • Alil alkol
  • Anisil alkol
  • Benzil alkol
  • Sinamil alkol
  • Krotil alkol
  • Furfuril alkol
  • İzoamil alkol
  • Neopentil alkol
  • Nikotinil alkol
  • Perilil alkol
  • Fenetil alkol
  • Prenol
  • Proparjil alkol
  • Salisil alkol
  • Triptohol
  • Vanilil alkol
  • Veratrol alkolü
İkincil alkoller (2°)
  • 1-Feniletanol
  • 2-bütanol
  • 2-Deoksieritritol
  • 2-Heptanol
  • 3-Heptanol
  • 2-Hekzanol
  • 3-Heksanol
  • 3-Metil-2-butanol
  • 2-Nonanol
  • 2-Oktanol
  • 2-Pentanol
  • 3-Pentanol
  • Sikloheksanol
  • Siklopentanol
  • Siklopropanol
  • Difenilmetanol
  • İzopropanol
  • Pinakolil alkol
  • Pirkle'ın alkolü
  • Propilen glikol metil eter
Tersiyer
alkoller (3°)
  • 2-Metil-2-pentanol
  • 2-Metilheptan-2-ol
  • 2-Metilheksan-2-ol
  • 3-Metil-3-pentanol
  • 3-Metiloktan-3-ol
  • Diaseton alkol
  • Etklorvinol
  • Metilpentinol
  • Nonafloro-tert'-bütil alkol
  • tert-Amil alkol
  • tert-Bütil alkol
  • Trifeniletanol
  • Trifenilmetanol
hidrik alkoller
Monohidrik alkoller
Dihidrik alkoller
Trihidrik alkoller
Polihidrik alkoller
  • Pentaeritritol
Amil alkoller
  • 2,2-Dimetilpropan-1-ol
  • 2-Metilbütan-1-ol
  • 2-Metilbütan-2-ol
  • 3-Metilbütan-1-ol
  • 3-Metilbütan-2-ol
  • Pentan-1-ol
  • Pentan-2-ol
  • Pentan-3-ol
Aromatik alkoller
Doymuş
yağlı alkoller
  • Setostearil alkol
  • Dekanol
  • Lauril alkol
  • Miristil alkol
  • Nonanol
  • Oktanol
  • Tridekanol
  • Undekanol
Dallı ve
doymamış
yağlı alkoller
  • 3-Metil-3-pentanol
  • Erüsil alkol
  • Linolenil alkol
  • Linoleil alkol
  • Oleyl alkol
  • Palmitoleil alkol
  • tert-Amil alkol
  • tert-Bütil alkol
Şeker alkolü
C1 — C7
Deoksi şeker
alkoller
  • Fucitol
Siklik şeker
alkoller
  • İnositol
Glisilglisitoller
  • Maltitol
  • Laktitol
  • İzomalt
  • Maltotriitol
  • Maltotetraitol
  • Poliglisitol
terpen alkolleri
Monoterpen
alkoller
Seskiterpen
alkoller
Diterpen
alkoller
  • Fitol
Dialkoller
  • 1,4-Butandiol
  • 1,5-Pentandiol
  • 2-Metil-2-propil-1,3-propandiol
  • Dietilpropandiol
  • EtilenGlikol
Deneme alkolleri
Steroller
  • Kolesterol
  • Ergosterol
  • Lanosterol
  • β-Sitosterol
  • Stigmasterol
Floroalkoller
  • 1,3-Difluoro-2-propanol
  • 2,2,2-Trifluoroetanol
  • 2-Floroetanol
  • Nonafloro-tert'-bütil alkol
  • Trifluorometanol
Hazırlıklar
Tepkiler