Falanjizm
Falanjizm, 1933 yılında José Antonio Primo de Rivera tarafından İspanya'yı ele geçirmeye çalışan İspanyol komünistlere karşı geliştirilen, en çok Francisco Franco tarafından uygulanmış otoriter-kralcı faşist ideolojidir.
Kökenleri ve gelişimi
1933 yılında falanjizmi temsil edecek olan Falanj Partisi, José Antonio Primo de Rivera ve Onesimo Redondo tarafından kurulduğunda küçük bir partiydi. Diğer birçok küçük grupla birleşerek "Falange Española de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista" (Ulusal Sendikacı Hücum Örgütlerinin İspanyol Falanjı) adını aldı.[1]
Parti üyesi falanjlar, komünistlerin yönetmekte olduğu cumhuriyet sırasında sokaklarda mücadele verdiler. 1936 yılında Jose Antonio Primo de Rivera'nın komünistlerce hapsedilmesi üzerine parti cumhuriyetten kurtulmak için yapılan kliğe katıldı.
Milliyetçi ve kralcı güçlerin cumhuriyete başkaldırısıyla başlayan İspanyol İç Savaşı'nda falanjlar da ulusal cephedeki yerini aldı. Bu sırada Primo de Rivera komünistlerce öldürüldü. İç Savaşın başarıyla sonuçlanmasından sonra General Francisco Franco, "Comunion Tradicionalista" ile falanjları birleştirdi. Yeni örgüt "Falange Española Tradicionalista de Las Jons" adını aldı. Ancak bu birleşme sancısız olmadı, Francisco Hedilla gibi Falanjın modernizme daha yakın üyeleri karşı geldiler ancak Franco tarafından etkisizleştirildiler. Yeni örgüt aynı zamanda "Movimento Nacional" (Milliyetçi Hareket) olarak da biliniyordu. Falanj tek resmî parti oldu.
Falanj bir gençlik örgütüne (pelayos) ve bir kadın bölümüne de sahipti (sección femenina). Primo de Rivera'nın kız kardeşinin önderlik ettiği bu kadın bölümü genç kızlara "iyi bir vatansever, iyi bir Hristiyan ve iyi bir eş" olmayı öğretiyordu. Komünist partilerinin ve sendikalarının mal varlığı da falanja devredildi.
General Franco'nun yönetiminin ilk yıllarında Falanjist kökenli bakanlar önemli görevlerdeydi. Ancak İspanya'nın NATO'ya girmesinden sonra Franco, Opus Dei örgütüne ve teknokratlara bel bağlamaya başladı.
1975'te Franco'nun vefatının ardından krallık yeniden kuruldu ve serbest seçimler yapıldı. Falanjın zamanla heterojenleşen yapısı nedeniyle parti üçe bölündü. Francocular, Hedillacılar ve Carlistler yollarını ayırdılar.
Falanjizmin temel özellikleri
- İşçiyi ve işvereni bir araya getirip sınıf uzlaşmacılığını dayatan korporatist devlet, dikey sendikacılık.
- Ruhban karşıtı bir Katolik Hristiyanlık.
- Kastilya Köylülüğüne özel vurgu ile etnik milliyetçilik.
- İspanyol İmparatorluğu'nun tarihine yapılan vurgu ve sahiplenme.
- Faşizm, anti-komünizm ve anti-anarşizm.
Falanjizmin sembolleri
- Katolik kralların sembolü olan boyunduruk ve oklar. (el yugo y las flechas)
- Sanayi işçilerinin sembolü olan mavi gömlek.
- Carlizm'in kırmızı beresi.
- Kırmızı-siyah-kırmızı renkli Falanj bayrağı.
- Cara al Sol marşı.
