Belsoğukluğu

Belsoğukluğu
Uzmanlık	Dermatoloji, Üroloji, Jinekoloji

Belsoğukluğu (Gonore), Neisseria gonorrhoeae bakterisinin neden olduğu, özellikle döl ve idrar yollarını etkileyen, cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların ikinci en bulaşıcı olanıdır; ilk sırayı klamidya enfeksiyonu alır.^[1]

Neisseria gonorrhoeae, Gram(-) bir diplokoktur; endotoksik etkisi olan mukopolisakkaridler içerir. Etken tarafından üretilen IgA-proteaze enzimi enzimi üretra, uterus endoserviksi ve tüplerin üretra, uterus endoserviksi ve tüplerin mukozaların yüzeylerindeki koruyucu IgA proteinini eriterek bu bölgede tutunabilmesini sağlar.^{[1][2][3][4][5]}

Korunmasız ilişki enfeksiyonun yayılmasında en önemli faktördür. Cinsel ilişkiyle bulaşan hastalığın kuluçka süresi 2-30 gündür; ancak genellikle enfekte olduktan sonra belirtiler 2-6 gün içinde ortaya çıkabilir. Bu hastalıkta cinsel organdan ejakülata benzer damlalar halinde sıvılar gelir; özellikle erkeklerde üre boşaltımı sırasında ve sonrasında cinsel organda yanma hissi vardır. Eğer tedavi edilmezse kişide kısırlık gibi önemli hastalıklara sebebiyet verir.^[1][2][3][4]

Bulgular

Erkeklerde üretrayı (gonokok üretriti), kadınlarda ise serviksi ve serviksteki salgı bezlerini (gonokok servisiti) etkiler. Erkeklerde hastalık kuluçka süresinden sonra idrar yaparken ağrı ve irinli akıntı belirtileri görülür. Kadın hastaların çoğu asemptomatik portörlerdir; mukus ve adet (menstrüasyon) akıntısı bakterilerin çoğalması için uygun ortamlardır.  Belirti veren olgularda, döl ve idrar yollarında ağrılı akıntı başlar. Bu aşamada tedavi edilmezse salpinks lezyonlarındaki kronikleşme kısırlık (infertilite; sterilite) ile sonlanabilir. Akut dönemde sepsis, artrit, konjunktivit gelişebilir.^[2][4][5]

Tedavi görmeyen olgular giderek kronikleşir. Dünyada kısırlığa (sekonder sterilite) neden olan faktörlerin başında kronikleşmiş gonore infeksiyonu gelmektedir. Kronikleşme erkeklerde epididim kanallarının tıkanması ile testis ve prostat lezyonları nedeniyle kısırlık (infertilite; sterilite) ile sonlanabilir. Kadınlarda ise, rahim boynu ve tüplerin yanı sıra karın alt bölgesine yayılarak kısırlık (sterilite) ve dış gebelik (ektopik gebelik) nedeni olabilir (pelvik inflamatuvar hastalık). Kadınlarda karaciğer çevresinde oluşan patolojiler, batma sancısı olarak anlatılan ağrılara neden olur (Fitz-Hugh-Curtis sendromu). Akut dönemde sepsis, artrit, konjunktivit ve meninjit gelişebilir.^[1][2]

Gonore stomatiti (belsoğukluğu stomatiti): Oral seks infeksiyonlarında canlı etken ağız mukozasından ya da farinksten girer. Genellikle sessiz bir gidiş gösterir. Klinik belirti veren olgulardaki bulgular özgün değildir (nonspesifik); dilde, dişetlerinde ve farinkste eritemli bir zemin üzerinde irili ufaklı erozyonlar görülür. Bazı olgularda erozyonlar birleşerek ve derinleşerek büyükçe ülserler yaparlar. Bölgesel lenfadenopati saptanır. Ayırıcı tanıda bakteriyolojik incelemeler yara sağlardır.^[4][6]

Tanı

Belsoğukluğu, bulaşıcı olması nedeniyle toplumsal bir hastalıktır. Mikroskopik inceleme çoğunluğu nötrofil polimorflar tarafından fagosite edilmiş diplokoklar görülür. Kronikleşen olgularda, yoğun plazma hücreleri içeren fibröz doku gelişmesi saptanır.^[2][3][4]

Komplikasyonlar

• Kısırlık (sterilite; infertilite)^[1][2]
• Reaktif artrit (Reiter sendromu): Tedavisiz hastalarda, kan dolaşımına giren bakteriler bir ya da birkaç eklemi tutar. Eklemlerde oluşan irinli artrit'in yanı sıra deri ve mukozalarda yangısal tepkiler ile konjunktivit bulguları saptanabilir. Eklemlerden alınan eksüda örneklerinde gonokoklar belirlenir.^[1][2]
• Gonokok konjunktiviti: Erişkinlerde gonokokla kirlenmiş ellerin gözleri de enfekte etmesi sonucudur. Bebeklerdeki göz enfeksiyonu, doğarken hasta annesinin doğum yollarındaki bakterilerin bulaşması ile ortaya çıkar (ophthalmia neonatorum).^[1][2]
• Sepsis: Tedavisi geciken hastalarda gonokokların kan dolaşımına karışmasıdır. Özellikle, bağışıklık sistemindeki kompleman bileşenlerinde sorunu olan hastalarda sık görülen bir komplikasyondur.^[1][2]

Tedavi

Belsoğukluğu hastalığı doktor kontrolünde verilen seftriakson, doksisiklin gibi ilaç tedavileri uygulanır.^[1][6]

Kaynakça