Tanutamon

Tanutamon
ilustracja
władca starożytnego Egiptu
władca Kusz
Dane biograficzne
Dynastia

XXV dynastia

Ojciec

Szabataka

Matka

Kalhat

Multimedia w Wikimedia Commons

Tanutamon – władca kuszycki rezydujący w Napacie, oraz faraon - władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego, ostatni władca XXV dynastii kuszyckiej, rezydujący w Tebach. Był synem Szabataki i królowej Kalhat, następcą Taharki na tronie kuszyckim oraz tronie faraonów.

Po wycofaniu się Taharki do Napaty i później po jego śmierci w 664 roku p.n.e., sytuacja w Egipcie uległa znacznej komplikacji. Lokalni władcy księstw Delty zostali surowo ukarani przez Asyryjczyków - pojmani i wywiezieni do Niniwy. Tam zostali skarceni i zmuszeni do ukorzenia się przed Assurbanipalem. Darowano im życie i odesłano do swych rodzimych księstw. Nie odważyli się już popierać Taharki, a po jego śmierci nie poparli nowego faraona. Było to przyczyną wyprawy wojennej, jaką Tanutamon podjął w pierwszym roku swego panowania. Wojska egipskie dotarły wkrótce do Memfis, zdobywając je. Faraon bezpardonowo rozprawił się z przywódcami buntu, jaki wybuchł na wieść o wyprawie Tanutamona. Pod wpływem tych wydarzeń wielu spośród przywódców buntu, z obawy o własne życie poddało się Tanutamonowi, składając mu hołd. Ten zaś okazał im łaskę i odesłał do ich ziem. Prawdopodobnie w czasie walk, w jednej z potyczek zginął Necho. Pozostali, wierni Asyrii, książęta wycofali się i zamknęli w swych twierdzach, ukrytych wśród bagien Delty, czekając na reakcję Assurbanipala. W 663 roku p.n.e. armia asyryjska ponownie uderzyła na Egipt. Tym razem kampania postępowała niezwykle szybko. Wkrótce wojska Assurbanipala dotarły do Teb, zdobyły je, doszczętnie niszcząc i pustosząc miasto. Teby już nigdy nie podniosły się z upadku jaki zgotował im Assurbanipal. Tanutamon, utraciwszy wiarę w zwycięstwo, zrezygnował z władzy i uszedł do Napaty. Przez kilka następnych lat panował w niej jako władca Kusz. Jego następcą w Napacie został syn Taharki Atlanersa, pierwszy władca nowej dynastii, władającej już jedynie w Kusz. Z biegiem lat jego następcy stopniowo zatracili egipski charakter, nie wywierając żadnego wpływu na dalsze dzieje Egiptu. Również na wskroś egipska Napata także utraciła swe dawne znaczenie na rzecz Meroe, które zostało nową stolicą.

Tytulatura

Królewski Protokół
Złotego Horusa:
G8
wAHtmr
trl.: wꜢḥ-mrwt[1]
prenomen lub imię tronowe:
M23
X1
L2
X1
N5E10D28
trl.: bꜢ-kꜢ-rꜤ[1] (Ba-Ka-Re[2])
tłum.: Pełna-chwały-jest-dusza-Re
nomen lub imię rodowe:
G39N5
M17Y5
N35
N16
N35
V4U33
trl.: t(Ꜣ) nt-imn[1] (Tanutamon[2])

Przypisy

  1. a b c PeterP. Lundström PeterP., Tenutamen in hieroglyphics [online], Pharaoh.se [dostęp 2023-05-31]  (ang.).
  2. a b BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 775, ISBN 978-83-244-1042-2 .

Bibliografia

  • „Biblia, to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu”, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1990.
  • NicolasN. Grimal NicolasN., Dzieje starożytnego Egiptu, AdamA. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518 .
  • BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044 .
  • Edwards I.E.S. - „Piramidy Egiptu”, PIW, Warszawa 1995, ISBN 83-06-02426-5.
  • Černý J. - „Religia starożytnych Egipcjan”, PIW, Warszawa 1974.
  • p
  • d
  • e
Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Predynastyczny
(przed ok. 3150)
0
Wczesnodynastyczny
(ok. 3150–2686)
I
II
Stare Państwo
(ok. 2686–2181)
III
IV
V
VI
1. Przejściowy
(ok. 2181–2133)
VII
  • Neferkare (młodszy)
  • Neferkare Nebi
  • Dżedkare Szemai
  • Neferkare Chendu
  • Merienhor Neferkamin
  • Nikare
  • Neferkare Tereru
  • Neferkahor
VIII
  • Uadżkare Pepisonbe
  • Neferkamin Anu
  • Kakare Ibi
  • Neferkare
  • Neferkauhor Kapuibi
  • Neferirkare
IX
  • Meribre Cheti I
  • Neferkare Nebkaure
  • Cheti II
  • Setut
X
  • Merihathor
  • Neferkare
  • Uachare Cheti III
  • Merikare
  • Nebkaure Cheti IV
Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Średnie Państwo
(ok. 2133–1786)
XI
XII
2. Przejściowy
(ok. 1786–1567)
XIII
  • Wegaf
  • Amenemhat V
  • Sekhemre Khutawi
  • Amenemhat VI
  • Sehetepibre
  • Iufeni
  • Amenemhat VII
  • Nebnun Semenkare
  • Hornedjheriotef
  • Sobekhotep I
  • Nedjemibre
  • Sebekhotep I
  • Reniseneb
  • Hor I
  • Amenemhat VIII
  • Amenemhat IX Sebekhotep II
  • Chendżer
  • Imiramesha (albo Mermesha)
  • Antef IV (albo Intef IV)
  • Set I
  • Panteni
  • Ameni Kemau
  • Ibi
  • Aakeni
  • Sobekhotep III
  • Neferhotep I
  • Sahathor
  • Sobekhotep IV
  • Sobekhotep V
  • Iaib
  • Ai I
  • Sobekhotep VI
  • Ini
  • Sankhenre Suadjetu
  • Ined
  • Neferhotep II
  • Hori (albo Hor II)
  • Sobekhotep VII
  • Didumes
  • Ibi
  • Se(?)kare
  • Senebmiu
  • Sekhaenre
  • Merkheperre
  • Merikare
  • Senweseret IV (albo Sesostris IV)
  • Montuemsaf
  • Neferhotep III
  • Mentuhotep V
  • Nerkare
  • Wesermontu
  • Sobekhotep VIII
  • Ini
  • Mentuhotep VI
  • Senaib
  • Sobekhotep IX
  • Wepwawetemsaf
  • Hor Meritaui
  • Sebekai
  • Khuiiker
XIV
  • Nehesi
  • Khatire
  • Nebfawre
  • Sehebre
  • Meridjefare
  • Sewadjkare II
  • Nebdjefare
  • Wbenre
  • (?)djefare
  • (?)wbenre
  • Awtibre
  • Herwibre
  • Nebsenre
  • Sekheperenre
  • Djedkherure
  • Sankhibre
  • Kanefertumre
  • Sekhem(?)re
  • Kakemetre
  • Neferibre
  • A(?)
  • Kha(?)re
  • Ankhkare
  • Semen(?)re
  • Djed(?)re
  • Senefer(?)re
  • Menibre
  • Djed(?)re
  • Inek(?)
  • I(?)
  • Ip(?)
  • Hebi
  • Aped
  • Hepw
  • Shemsu
  • Meni(?)
  • Wrkai
  • (?)kare
  • (?)kare
  • Hepu(?) (albo (?)nre)
  • (?)annati (albo (?)kare)
  • Bebnem
  • Iuf(?)
  • Seth II
  • Sinu
  • Hor III
  • Nibef
  • Penestensepti
  • Kherhemwetshepsut
  • Khuihemwet
XV
  • Maibre Szeszi/Salitis
  • Meruserre Jakobher
  • Seuserence Chain
  • Auserre Apopi
  • Nebchepeszre Apopi
  • Aakenenre Apopi
  • Aasehere Chamudi
XVI
  • Anat-Her
  • Weser-Anat
  • Semqen
  • Seket
  • Wasa (Wadj(ed))
  • Qar
  • Seneferanchre Pepi III
  • Beb-ankh
  • Nebmaatre
  • Nikare II
  • Meribre
  • Aahetepre
  • Aaneterre
  • Nebwankhre
  • Ahetepre
  • Nebweserre
  • Khaweserre
  • Khaimure
  • Yakob-baal
  • Yakobner
  • Yam
  • Amu
  • Nia(?)
XVII
Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)
Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Epoka Późna
(730–305)
XXIV
XXV
XXVI
XXVII
XXVIII
XXIX
XXX
XXXI
Hellenistyczny
(305–30)
Argeadzi
Lagidzi
Rzymski (od 30)

Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000018126024
  • VIAF: 15718441
  • LCCN: no2003090998
  • GND: 124966861
  • SUDOC: 083770607
  • J9U: 987007268735505171
Encyklopedia internetowa: