Osorkon Starszy

Osorkon Starszy

władca starożytnego Egiptu
Okres	od 985 p.n.e. do 979 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	XXI dynastia

Ojciec	Szeszonk
Matka	Mehitusechet
Rodzeństwo	Nimlot

Osorkon lub Osorkon Starszy – faraon, władca starożytnego Egiptu z XXI dynastii z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego^[1]. Panował prawdopodobnie w latach 992–985 p.n.e.^[1] Syn Szeszonka – wodza Ma i Mehitusechet. Pochodził z rodu wodzów plemion libijskich, osiadłych na terenach Delty po okresie wojen z czasów Ramzesa III. Był pierwszym Libijczykiem na tronie egipskim. Według Manethona panował sześć lat jako Król Górnego i Dolnego Egiptu – Osochor. Jego młodszy brat Nimlot, będąc ojcem Szeszonka, późniejszego Szeszonka I dał początek XXII dynastii libijskiej.

Po zakończeniu wojen z plemionami libijskimi, nie mogąc całkowicie wygnać ich z terenów Delty, Ramzes III wyraził zgodę na częściowe osiedlenie się Libijczyków w północnym Egipcie. Z biegiem czasu ludność ta doskonale zasymilowała się z rdzenną ludnością egipską, przejmując ich zwyczaje i religię. Z czasem ludność libijska zajęła głównie miejsce w armii egipskiej, tworząc jej trzon, zwiększając w ten sposób swoje znaczenie i bogactwo. Pod koniec panowania Amenemope i zaraz po jego śmierci wybuchły w północnym Egipcie niepokoje o podłożu narodowościowym i społecznym. Cała społeczność libijska w dążeniu do władzy poparła swego rodaka Osorkona. Na południu poparcie kapłanów Amona uzyskał prawowity następca Amenemope – jego syn Siamon. Jednakże wobec znaczenia i liczebności Libijczyków, kapłani Amona zmuszeni byli do rezygnacji ze swych dążeń.

W czasie rządów Osorkona w całym Egipcie panował chaos. Doszło na masową skalę do rabunków królewskich nekropolii. Celem rabusiów po raz kolejny stała się Dolina Królów. Wywleczono i obrabowano mumie królów niedawno ponownie zabandażowanych i pochowanych. Doszło także do rabunków w królewskiej nekropolii w Tanis, gdzie naruszono grobowiec zaledwie kilka lat wcześniej pochowanego Psusennesa I. Po kilku latach chaosu, rabunków i starć zbrojnych sytuacja stopniowo unormowała się. Libijczycy wycofali się do swych siedzib zapewne w wyniku porozumienia, jakie musiało zostać zawarte. Być może była to ugoda, gwarantująca w przyszłości sukcesję Libijczykowi. Wobec takiej sytuacji, po ustaniu niepokojów władzę objął Siamon.

Tytulatura

Królewski Protokół

prenomen lub imię tronowe:

trl.: Aa-cheper-Re Setepen-Re

tłum.: Oby-wielkie-były-przejawy-Re
Wybrany-przez-Re

nomen lub imię rodowe:

trl.: Osorkon

tłum.: Osorkon

Przypisy

↑ ^a ^b Richard J.R.J. Long Richard J.R.J., The Excavations at Mut al-Kharab II: The Third Intermediate Period in the Western Desert of Egypt, Oxbow Books, 3 grudnia 2021, s. 8, ISBN 978-1-78925-716-8 [dostęp 2023-06-29] (ang.).

Bibliografia

NicolasN. Grimal NicolasN., Dzieje starożytnego Egiptu, AdamA. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518 .
BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044 .
Schneider Th. – Leksykon faraonów, PWN, Kraków-Warszawa 2001, ISBN 83-01-13479-8.
Jacq Ch. – Podróż po Egipcie faraonów, Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 83-7391-131-6 Nr 4380.
Jacq Ch. – Sekrety Egiptu faraonów, Świat Książki, Warszawa 2006, ISBN 83-7391-760-8 Nr 5023.

Władcy Starożytnego Egiptu

Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)

Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Predynastyczny
(przed ok. 3150)

0	Hsekju Chaju Teje Czesz Neheb Wazner Mech Dwa Sokoły Hat-Hor Ny-Hor Pe-Hor Hedż-Hor Skorpion I Krokodyl Iry-Hor Ka Skorpion II

Wczesnodynastyczny
(ok. 3150–2686)

I	Narmer Aha Dżer Dżet Den Anedżib Semerchet Ka’a
II	Hetepsechemui Nebre Nineczer Uneg (?) Peribsen Chasechem Chasechemui

Stare Państwo
(ok. 2686–2181)

III	Sanacht Neczerierchet Sechemchet Chaba Neferka Huni
IV	Snofru Chufu Redżedef Chaefre Dżedefhor Nebka, Baka, Bakare Baure, Baefre, Bafre Menkaure Szepseskaf Dżedefptah
V	Userkaf Sahure Neferirkare Kakai Szepseskare Isi Neferefre Niuserre Ini Menkauhor Akauhor Dżedkare Izezi Unis
VI	Teti Userkare Pepi I Merenre I Antyemsaf I Pepi II Merenre Antyemsaf II Menbkare

1. Przejściowy
(ok. 2181–2133)

VII	Neferkare (młodszy) Neferkare Nebi Dżedkare Szemai Neferkare Chendu Merienhor Neferkamin Nikare Neferkare Tereru Neferkahor
VIII	Uadżkare Pepisonbe Neferkamin Anu Kakare Ibi Neferkare Neferkauhor Kapuibi Neferirkare
IX	Meribre Cheti I Neferkare Nebkaure Cheti II Setut
X	Merihathor Neferkare Uachare Cheti III Merikare Nebkaure Cheti IV

Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Średnie Państwo
(ok. 2133–1786)

XI	Mentuhotep I Intef I Intef II Intef III Mentuhotep II Mentuhotep III Mentuhotep IV
XII	Amenemhat I Senuseret I (koregent) Amenemhat II (koregent) Senuseret II (koregent) Senuseret III Amenemhat III Amenemhat IV (koregent) Neferusobek

2. Przejściowy
(ok. 1786–1567)

XIII	Wegaf Amenemhat V Sekhemre Khutawi Amenemhat VI Sehetepibre Iufeni Amenemhat VII Nebnun Semenkare Hornedjheriotef Sobekhotep I Nedjemibre Sebekhotep I Reniseneb Hor I Amenemhat VIII Amenemhat IX Sebekhotep II Chendżer Imiramesha (albo Mermesha) Antef IV (albo Intef IV) Set I Panteni Ameni Kemau Ibi Aakeni Sobekhotep III Neferhotep I Sahathor Sobekhotep IV Sobekhotep V Iaib Ai I Sobekhotep VI Ini Sankhenre Suadjetu Ined Neferhotep II Hori (albo Hor II) Sobekhotep VII Didumes Ibi Se(?)kare Senebmiu Sekhaenre Merkheperre Merikare Senweseret IV (albo Sesostris IV) Montuemsaf Neferhotep III Mentuhotep V Nerkare Wesermontu Sobekhotep VIII Ini Mentuhotep VI Senaib Sobekhotep IX Wepwawetemsaf Hor Meritaui Sebekai Khuiiker
XIV	Nehesi Khatire Nebfawre Sehebre Meridjefare Sewadjkare II Nebdjefare Wbenre (?)djefare (?)wbenre Awtibre Herwibre Nebsenre Sekheperenre Djedkherure Sankhibre Kanefertumre Sekhem(?)re Kakemetre Neferibre A(?) Kha(?)re Ankhkare Semen(?)re Djed(?)re Senefer(?)re Menibre Djed(?)re Inek(?) I(?) Ip(?) Hebi Aped Hepw Shemsu Meni(?) Wrkai (?)kare (?)kare Hepu(?) (albo (?)nre) (?)annati (albo (?)kare) Bebnem Iuf(?) Seth II Sinu Hor III Nibef Penestensepti Kherhemwetshepsut Khuihemwet
XV	Maibre Szeszi/Salitis Meruserre Jakobher Seuserence Chain Auserre Apopi Nebchepeszre Apopi Aakenenre Apopi Aasehere Chamudi
XVI	Anat-Her Weser-Anat Semqen Seket Wasa (Wadj(ed)) Qar Seneferanchre Pepi III Beb-ankh Nebmaatre Nikare II Meribre Aahetepre Aaneterre Nebwankhre Ahetepre Nebweserre Khaweserre Khaimure Yakob-baal Yakobner Yam Amu Nia(?)
XVII	Nebucheperure Antef V Sechemre Uahchau Rehotep Sobekemsaf I Sechemre Sementaui Dżehuti Mentuhotep VII Nibirau I Nibirau II Semenenre Seuserenre Sobekemsaf II Antef VI Antef VII Senachtenre Ahmose Sekenenre Tao (albo Taa) Kamose

Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Nowe Państwo
(ok. 1567–1085)

XVIII	Ahmose I Amenhotep I Totmes I Totmes II Hatszepsut Totmes III Amenhotep II Totmes IV Amenhotep III Echnaton (Amenhotep IV) Semenchkare Neferneferuaton Tutanchamon Aj Horemheb
XIX	Ramzes I Seti I Ramzes II (Wielki) Merenptah Amenmes Seti II Siptah Tauseret Jarsu?
XX	Setnacht Ramzes III Ramzes IV Ramzes V Ramzes VI Ramzes VII Ramzes VIII Ramzes IX Ramzes X Ramzes XI

3. Przejściowy
(1085–730)

XXI	Smendes I Amenemnesu Psusennes I Amenemope Osorkon Starszy Siamon Psusennes II
XXII	Szeszonk I Osorkon I Harsiese I Takelot I Osorkon II Szeszonk II Takelot II Szeszonk III Szeszonk IV Pimaj Szeszonk V
XXIII	Padibastet Iuput I Szeszonk VI Osorkon III Takelot III Rudżamon Iuput II Osorkon IV

Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Epoka Późna
(730–305)

XXIV	Tefnacht Bakenrenef
XXV	Pianchi Szabaka Szabataka Taharka Tanutamon
XXVI	Necho I Psametych I Necho II Psametych II Apries Ahmose II Psametych III
XXVII	Kambyzes II Dariusz I Wielki Kserkses I Artakserkses I Kserkses II Sogdianos Dariusz II Artakserkses II
XXVIII	Amyrtajos
XXIX	Neferites I Achoris Psamutis Neferites II
XXX	Nektanebo I Tachos Nektanebo II
XXXI	Artakserkses III Ochos Arses Chabbasz Dariusz III