Lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ

Bài này nằm trong loạt bài về
Lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ
Thời tiền sử Lịch sử Tiểu Á cổ đại Palaeolithic Anatolia k. 500,000–  10,000 BC Mesolithic Anatolia c. 11,000–  9,000 BC Neolithic Anatolia c. 8,000–  5,500 BC
Thời đại đồ đồng Troia 3000–700 BC Người Hatti 2500–2000 BC Đế quốc Akkad 2400–2150 BC Người Luwi 2300–1400 BC Assyria 1950–1750 BC Achaeans (Homer) 1700–1300 BC Kizzuwatna 1650–1450 BC Người Hitti 1680–1220 BC Arzawa 1500–1320 BC Mitanni 1500–1300 BC Hayasa-Azzi 1500–1290 BC Lycia 1450–350 BC Assuwa 1300–1250 BC Diauehi 1200–800 BC Neo-Hittites 1200–800 BC Phrygia 1200–700 BC Caria 1150–547 BC Tuwanuwa 1000–700 BC Ionia 1000–545 BC Urartu 859–595/585 BC
Thời đại đồ sắt Diauehi 1200–800 BC Neo-Hittites 1200–800 BC Phrygia 1200–700 BC Caria 1150–547 BC Doris 1100–560 BC Aeolis 1000–560 BC Tuwanuwa 1000–700 BC Ionia 1000–545 BC Urartu 859–595/585 BC Người Media 678–549 BC Lydia 685–547 BC
Cổ đại Hy-La Classical Anatolia Classical Thrace Achaemenid Empire 559–331 BC Kingdom of Alexander the Great 334–301 BC Kingdom of Cappadocia 322–130 BC Antigonids 306–168 BC Seleucid Empire 305–64 BC Ptolemaic Kingdom 305–30 BC Kingdom of Pontus 302–64 BC Bithynia 297–74 BC Kingdom of Pergamon 282–129 BC Galatia 281–64 BC Parthian Empire 247 BC–224 AD Armenian Empire 190 BC–428 AD Roman Republic 133–27 BC Kingdom of Commagene 163 BC–72 AD Ancient Rome 133 BC-27 BC–330 AD Sassanian Empire 224–651 AD (briefly in Anatolia)
Trung Cổ Medieval Anatolia Eastern Roman Empire (330–1453; 1204-1261 in exile as Empire of Nicaea) Rashidun Caliphate (637–656) Great Seljuk State (1037–1194) Danishmends (1071–1178) Sultanate of Rum (1077–1307) Armenian Kingdom of Cilicia (1078–1375) Anatolian beyliks (1081–1423) County of Edessa (1098–1150) Artuqids (1101–1409) Empire of Trebizond (1204–1461) Latin Empire (1204–1261) Karamanids (1250–1487) Ilkhanate (1256–1335) Kara Koyunlu (1375–1468) Ak Koyunlu (1378–1501)
Đế quốc Ottoman Periods of Ottoman Empire Rise (1299–1453) Classical Age (1453–1566) Transformation (1566–1703) Old Regime (1703–1789) Decline and modernization (1789–1908) Defeat and dissolution (1908–1922)
Thổ Nhĩ Kỳ Periods of Turkey War of Independence (1919–1922) Provisional government (1920–1923) One-party period (1923–1930) (1930–1945) Multi-party period (1945–present)
By topic Anatolian peoples Migration of Turks into Anatolia Constitutional history Economic history Military history Cultural history
Timeline
x t s

Lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ, được hiểu là lịch sử của khu vực hiện đang hình thành lãnh thổ của Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm lịch sử của cả Tiểu Á (phần châu Á của Thổ Nhĩ Kỳ) và Đông Thrace (phần châu Âu của Thổ Nhĩ Kỳ).

Đối với thời kỳ trước thời kỳ Ottoman, phải phân biệt giữa lịch sử của các dân tộc Thổ Nhĩ Kỳ và lịch sử của các vùng lãnh thổ hiện đang hình thành Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, về cơ bản là lịch sử của Tiểu Á và Thrace cổ đại.^[1][2]

Tên Thổ Nhĩ Kỳ (Turkey) có nguồn gốc từ Trung Latinh Turchia, tức là "vùng đất của người Turk - Thổ Nhĩ Kỳ ", trong lịch sử đề cập đến một lãnh thổ hoàn toàn khác của Đông Âu và Trung Á, nằm dưới sự kiểm soát của các dân tộc Turkic trong thời trung cổ.

Từ thời điểm mà các bộ phận của những gì bây giờ Thổ Nhĩ Kỳ bị chinh phục bởi người Thổ Nhĩ Kỳ, lịch sử của Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài qua suốt lịch sử thời Trung cổ của Đế chế Seljuk, thời trung cổ với lịch sử hiện đại của Đế quốc Ottoman, và lịch sử của Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 1920.^[1][2]

Tiểu Á và Thrace trong thời cổ đại

Tiểu Á

Lịch sử cổ xưa của Anatolia (Tiểu Á) có thể được tạm chia thành thời tiền sử, cổ Cận Đông (thời đồ đồng và đồ sắt sớm), Tiểu Á cổ điển, Tiểu Á Hy Lạp, với Tiểu Á Byzantine bắc qua giai đoạn đầu thời trung cổ với thời kỳ của Thập tự chinh và cuối cùng người Thổ Nhĩ Kỳ (Seljuk / Ottoman) chinh phục Tiểu Á vào thế kỷ 15.  

Các đại diện sớm nhất của văn hóa ở Anatolia là các cổ vật thời đồ đá. Những tàn dư của các nền văn minh thời đại đồ đồng như các dân tộc Hattian, Akkadian, Assyrian và Hittite cung cấp cho chúng ta nhiều ví dụ về cuộc sống hàng ngày của công dân và thương mại của họ. Sau sự sụp đổ của người Hittites, các bang mới Phrygia và Lydia đã đứng vững trên bờ biển phía tây khi nền văn minh Hy Lạp bắt đầu phát triển. Họ và tất cả những người còn lại của Anatolia đã tương đối sớm sau khi sáp nhập vào Đế chế Ba Tư Achaemenid.

Tham khảo