Tus, İran

Tus şehrinde Harun Reşid'in yaptırdığı eğitim kurumu Haruniye Medresesi'nin girişi — Tus şehrinde İmam Gazali'nin türbesi

Tus (Farsça: توس veya طوس) Toos veya Tous veya Tus Tūs olarak bilinen, eski Yunanca Susia (Gr. Σούσια) olarak bilinen İran'da Razavi Horasan (Farsça: استان خراسان رضوی, Ostān-e Khorāsān-e Rażavī) eyaletinde antik bir şehirdir. Eskiden Partlar zamanında şehir Susia ismiyle bilinirdi. Yaşlı Pliny (İngilizce: Pliny the Elder) lakabıyla tanınan Romalı subay ve ansiklopedi yazarı Gaius Plinius Secundus'a (23-79) göre Susia, kaliteli ünlü baldıranotu (köknara benzer çam ağacı) ile tanınmıştır.^[1]

808 yılında Abbasi Halifesi Harun Reşid (Farsça: هارون الرشيد‎) Horasan'da huzursuzluğa çözüm bulmak için çıktığı yolda hasta olur ve Tus şehrinde vefat eder.^[2] 1220 yılında Cengiz Han'ın Moğol istilası sırasında şehir, neredeyse bütünlükle yok edilmiştir.

Tus şehrinde doğmuş Farslı bazı meşhur kişilikler

Ebu Musa Câbir bin Hayyan (Arapça: ابو موسى جابر بن حيان‎, Abū Mūsā Ǧābir ibn Ḥayyān) (~721–~815), İslam âlimi;
Firdevsî Tusi (Farsça: حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی, Hakīm Abū l-Qāsim Firdawsī Tūsī), (935-1020), Farslı şair;
Şeyh Tusi veya Şeyh Tusi (Farsça: ابوجعفر محمد بن حسن طوسی, Abu Jafar Muhammad Ibn Hassan Tûsî), (995-1067), İslam bilgini;
Esedî Tusî (Farsça: ابونصر علي بن احمد اسدي طوسي, Abu Mansur Ali ibn Ahmad Asadi Tusi), (?-1072), Farslı şair;
Nizamülmülk al-Tusi (Arapça: نظام الملك، ابو علي الحسن الطوسي, Nizāmu'l-Mulk Abū ʿAli al-Hasan al-Tūsī) (1018-1092), Farslı Büyük Selçuklu Devleti veziri;
Gazzâlî (Farsça: ابو حامد محمد ابن محمد الغزالی veya امام محمد غزالی, Abū Ḥāmid Muḥammad bin Muḥammad al-Ġazālī) (1058-1111), İslam âlimi;
Şerafeddin el-Tusî (Arapça: شرف الدين الطوسي, Sharaf al-Dīn al-Tūsī) veya Şerafeddin Tusi (1135-1213), Farslı matematikçi;
Nasîrüddin Tûsî (Arapça:‎ بو جعفر محمد بن محمد بن الحسن نصیرالدین طوسی, Abū Ǧaʿfar Muḥammad b. Muḥammad b. al-Ḥasan Naṣīr ad-Dīn al-Ṭūsī) (1201-1274), Farslı bilgin;
Muhammad ibn Muhammad ibn Uthman al-Bana al-Tusi

Ayrıca bakınız

Al-Tusi

Kaynakça

^ Gaius Plinius Secundus, Natural History 25.154
^ The Court of the Caliphsby Hugh N Kennedy, ISBN 0-297-83000-7

Dış bağlantılar

Susia (Tus) livius.org22 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Susia antik şehrin uydudan görünümü2 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Şehrin kültürü hakkında4 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)