Türk Devletleri Teşkilatı-Türkiye ilişkileri

Türk Devletleri Teşkilatı-Türkiye ilişkileri

Türk Devletleri Teşkilatı	Türkiye

Türkiye, Türk Devletleri Teşkilatı'nın 4 kurucu üyesinden birisidir.^[1] Teşkilatın genel sekreterliği İstanbul'da yer almaktadır. Bu zamana kadar 8 zirve ve 1 toplantı Türkiye'de yapılmıştır.^[a] Türk Devletleri Teşkilatı bayrağı'nın üstünde yer alan beyaz hilâl, Türkiye'nin bayrağında yer alan hilâldir.

Türk Devletleri Teşkilatı'nın diğer dillerdeki adı: Azerice: Türk Dövlətləri Təşkilatı, Kazakça: Түрік Мемлекеттері ұйымы, Kırgızca: Түрк мамлекеттеринин уюму, Özbekçe: Turk Davlatlari Tashkiloti,Türkmence: Türk Döwletleriniň Guramasy, Macarca: a Török Államok Szervezete İngilizce: Organization of Turkic States'dir.

Teşkilat, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı ile karıştırılmamalıdır.

Tarihçe

1991'de Sovyetler Birliği'nin yıkılması ile beş Türk devleti bağımsızlığını kazanmıştır. Türk devletlerinin bağımsızlığını kazanmasının hemen ardından Türkiye'nin öncülüğünde 1992 yılında "Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirvesi" yapılmıştır.^[2] Nahçıvan’da yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 9. Zirvesi’nde Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan arasında Türk Keneşi'nin kurulduğu "Nahçıvan Anlaşması" imzalanmıştır.^[2] Türk Keneşi, İstanbul'da 15-16 Eylül tarihleri arasında gerçekleşen 10. Zirvede resmen kurulmuştur.^[2] İstanbul'daki kuruluş toplantısından sonraki ilk zirve Almatı'da (2011) yapılmıştır.^[2] Daha sonra zirveler: Bişkek (2012), Kebele (2013), Bodrum (2014), Astana (2015), Çolpan-Ata (2018) Bakü (2019) şehirlerinde yapılmıştır. Türk Konseyi Devlet Başkanları, 10 Nisan 2020'de Koronavirüsle Mücadele gündemiyle yapılan Online Zirve'de toplanmıştır. Türk Konseyi Devlet Başkanları, 31 Mart 2021 tarihinde de Kazakistan'ın Türkistan şehrinin Türk Dünyasının Manevi Başkenti ilan edilmesi gündemiyle yine Online bir Zirve'de buluşmuşlardır. 12 Kasım 2021 tarihinde İstanbul'daki Demokrasi ve Özgürlükler Adası'nda 8. Türk Devletleri Teşkilatı İstanbul Zirvesi gerçekleştirilmiştir.

Konseye bağlı kurumlar

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY)

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), 1993 yılında, Ankara'da kurulmuş, devletler arasında bilim, eğitim, kültür ve sanat alanlarında işbirliğinin geliştirilmesini hedefleyen, Türk dünyasının ortak değerlerinin uluslararası seviyede tanıtılarak kitlelere yayılmasını ve Türk Dili Konuşan Ülkeler arasındaki kültürel bağların derinleştirilmesini amaçlayan teşkilattır.^[2]

• Ayrıca Bakınız: Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY)

Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA)

Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) 2008 yılında İstanbul Antlaşması ile kurulmuştur.^[2] Asamblenin merkezi Bakü'dür.^[2] Türk Keneşi ülkeleri arasındaki işbirliğini derinleştirmek amacıyla kurulmuştur.^[2]

• Ayrıca Bakınız: Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA)

Türk İş Konseyi

Türk İş Konseyi, 2011 yılında kurulmuştur, merkezi İstanbul'dur.^[2] Konseyin kuruluş amacı dört ülkenin özel sektör kuruluşlarının birleşerek, ekonomik işbirliğini ileriye götürmesidir.^[2]

Karşılaştırma

	Türk Devletleri Teşkilatı	Türkiye
Bayrak
Arması
Harita
Yüzölçümü	4.242.362 km2	783.562 km2
Yoğunluk	39,77 km2	106 km2
Nüfus	152.549.879	83.614.362
Başkent	Başkent: İstanbul Manevi Başkent: Türkistan	Ankara
Resmî Dil	Azerbaycanca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Türkçe ve İngilizce	Türkçe
Etnik Gruplar	%86 Türk[b] %7 Kürtler %3 Ruslar %1 Tacikler %3 Diğer[kaynak belirtilmeli]
Liderler	Genel Sekreter: Kubanıçbek Ömüraliyev Onursal Başkan: Nursultan Nazarbayev Dönem Başkanı: Şevket Mirziyoyev	Cumhurbaşkanı: Recep Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanı Yardımcısı: Fuat Oktay TBMM Başkanı: Mustafa Şentop
Kuruluş	15 Ekim 2019	29 Ekim 1923
GSYİH (nominal)	1,100,953 milyar $	794,530 milyar $
GSYİH (kişi başı)	5.348 $	9.126 $

Kaynakça

Notlar