Ondabirlik
Ondabirlik (İngilizce: decile) istatistik biliminin betimsel istatistik kısmında, sıralanmış bir veri setinin 10 eşit sayıda parçaya bölünüp, elde edilen her örneklem veya anakütle veri seti kısmının tümün ondabiri olmasını sağlayan 9 tane ölçüdür.
Böylece
- Birinci ondabirlik (matematik notasyonla D1) = en alt ondabirlik = verinin en aşağı değerde olan %10unu kapsar ve bunu daha fazla değerde olan %90nden ayırır. = 10uncu yüzdebirlik
- Beşinci ondabirlik (matematik notasyonla D5) = medyan = sıralanmış veriyi tam ortadan ikiye böler = 2inci dörttebirlik = 50inci yüzdebirlik
- Dokuzuncu ondabirlik (matematik notasyonla D9) = en üst ondabirlik = verinin en aşağı değerde olan %90ini kapsar ve en üstten %10undan ayırır = 90inci yüzdebirlik
Ondabirliklerin hesaplanması
Veriler önce sıralama düzenine koyulur. Her bir sıralanmış veriye bir sıra numarası verilir.
Sonra istenilen ondabirliği bulmak iki genel aşamada yapılır:
- Birinci aşamada sıralama düzeni içinde incelen istenen ondabirliği gösteren verilerinin sıra numarası bulunur. Bu sıra numarası kesirli da olabilir.
- İkinci aşamada bu sıra numarasına tekabül eden veri değeri bulunur. Eğer istenilen ondabirlik sıra numarası kesirli ise tekabül edilen veri değeri interpolasyon yolu ile bulunur.
Belirlenmiş ondabirlik değerlerinin bulunması için şu hesap basamakları kullanılabilinir:
- Önce anakütle veya örneklem verileri önce sıralanırlar ve her bir veri için veriye bir sıra numarası verilir.
- Her bir dokuz değişik ondabirlik (yani D1, D2,...., D9) için veri sıra numarası şu formüle göre bulunur
- Pinci D = P/D (N+1)
Ondabirlikler için D=10 olur; N = veri sayısıdır; eğer P=1 ise (P/D=1/10) en altta bulunan birinci ondabirlik; eğer P=5 ise (P/Q=5/10=1/2) medyan ve eğer P=9 ise (P/D=9/10) en üst ondabirlik olur. Bu formüle göre her bir ondabirlik için bulunan ham sıra numarası kesirli olabilir.
Ayrıca bakınız
- Kutu grafiği
- Yüzdebirlik
- Dörttebirlik
- İstatistik
