Marcellus Tiyatrosu

Marcellus Tiyatrosu (Latince: Theatrum Marcelli; İtalyanca: Teatro di Marcello) Roma'nın Sant'Angelo bölgesinde bulunan Antik bir Roma Tiyatrosu. Yapıya, tamamlanmasından beş yıl önce ölen Roma İmparatoru Augustus'un yeğeni Marcus Marcellus'un anısına onun adı verilmiştir. Tiyatronun yapılacağı yer Jül Sezar tarafından temizlenmiş, ancak yapımına onun ölümünden sonra başlanabilmiştir. Tiyatronun inşası henüz tamamlanmadığı halde MÖ 17 yılında yapılan ludi saeculares oyunları binanın içinde yapılmıştır. Tiyatro tam olarak MÖ 13 yılında tamamlanmış ve yine MÖ 12 yılında Augustus tarafından resmi açılışı yapılmıştır.^[1]

Tiyatro 111 m çapında olup 11.000 kişilik kapasiteye sahipti.^[2] Marcellus tiyatrosu, Roma dünyasının tamamına yayılan şehre ait en etkileyici mimari biçem örneği oldu. Tiyatroda yapı malzemesi olarak çoğunlukla tüf, çimento ve opus reticulatum olarak bilinen bir tür briket çalışması kullanılmıştı ve yapının tamamı beyaz travertenlerle kaplanmıştı. İçeriye girişi sağlayan tonoz, koridor, tünel ve rampalar, benzer Roma tiyatrolarında olduğu gibi normal olarak plaster yarım sütunlarla süslenmişti: zemin Dorik, ortası İyonik üsluba sahipti. Üst seviyelerde Korint düzeninde sütunların olduğuna inanılır ancak yapı Orta Çağ'da yeniden inşa edilirken en üst sıradaki bir dizi sütun ve oturma yerleri kaldırıldığından bu kesin değildir.^[2]

Uygun mekâna sahip diğer Roma tiyatrolarında olduğu gibi bu tiyatroda da, arasından doğal dekorun görülebileceği açıklıklar vardı. Sürekli dekor olan skene binası, Roma tiyatrolarının bir karakteristiği olarak hemen cavea'nın önünden yükseltilmişti.

Templum Marcelli adı 998 yılında bile kalıntılarda çınlıyordu. Orta Çağ'ın başlarında Fabius ailesine ait bir kale olarak kullanılan Teatro di Marcello, ardından önce 11. yüzyılda Pier Leoni ve sonra da varislerinin eline geçmiştir. Eser 13. yüzyılda ise Savelli ailesinine ait olarak karşımıza çıkar. 16. yüzyılda ise Baldassare Peruzzi tarafından tasarlanmış bir çatıyla birlikte Orsini ailesinin ikametgâhı olmuştur.

Tiyatronun üst bölümü şu anda çok sayıda apartman dairesine bölünmüştür ve çevre duvarları küçük yaz konserleri için bir mekân olarak kullanılmaktadır.

17. yüzyılda, ünlü İngiliz mimar Sir Christopher Wren, Oxford'da bulunan Sheldonian Tiyatrosunun planlarını yaparken Serlio'nun Marcellus tiyatrosu gravürlerinden etkilendiğini açıkça belirmiştir.

Kaynakça