Logothetis tu dromu

Logothetis tu dromu (Yunanca: Grekçe: λογοθέτης τοῦ δρόμου),cursus publicus ("Kamu Postası" Latince: cursus publicus, Yunanca: δημόσιος δρόμος, dēmosios dromos, ya da kısaca Grekçe: ὁ δρόμος, ho dromos) idaresinin başı ve Bizans İmparatorluğunun en kıdemli maliye bakanlarından (Logothetis) biri.

Tarihçesi ve fonksiyonları

Logothetis tu dromu ofisi ilk kez yaklaşık 762 yılında açıkça kaydedilmiştir, ancak kökenleri Geç Antik Çağ'da Kamu Postası'nı denetleyen yetkililere kadar izlenir.^[1] 4. yüzyılın sonlarına kadar, Roma İmparatorluğu'nun Kamu Postası'nın idaresi, praetoria idarelerinin sorumluluğundaydı. Postanın ve onun ayrıcalıklarının praetoria idarelerinin yetkilileri tarafından kötüye kullanılması nedeniyle, 4. yüzyılın sonlarında Posta üzerindeki denetim magister officiorum makamına geçerken, günlük idare praetoria idarelerinin elindeydi.^[2] Sonuç olarak, Kamu Görevlisinin müfettişi olan curiosus cursus publici olarak bilinen bir yetkili, 4. yüzyılın sonlarında Notitia Dignitatum (Pars Orientalis, XI.50) dokümanında magister officiorum ofisinin ana yardımcılarından biri olarak kaydedilmiştir.^[3][4] Kamu Postası'nın praetoria idarelerinin ve magister officiorum tarafından ikiz yönetimi 6. yüzyıla kadar devam etti ve bu yaklaşık 680'de, Kamu Postası tamamen magister officiorum'un gözetimine geçti.^[5]

Logothetis tu dromu ofisi, 762 yılına kadar hayatta kalan kaynaklarda görünmüyor, ancak daha önce ortaya çıkmış olmalı, çünkü magister officiorum bir zamanlar geniş kapsamlı görevleri kademeli olarak kaldırıldı ve ofisin kendisi 8. yüzyılın sırasında pratik olarak kaldırıldı. Magister officiorum ofisinin çeşitli işlevleri arasında, Logothetis tu dromu, yalnızca Kamu Postası'nı değil, aynı zamanda iç güvenlik ve İmparatorluğun dış işleri, yabancı halklar hakkında istihbarat toplanması, yabancı prenslerle yazışmalar ve büyükelçilerin kabulü de üstlendi.^[3][1][6] Başlangıçta ofis sadece dört kıdemli mali bakandan veya logothetai'den biriydi ve 899 yılında Klētorologion, imparatorluk hiyerarşisinde Logothetis tu dromu ofisinin 35. sıradaki yerini aldı ve Logothetis tu geniku (33.) ve Logothetis tu stratiotiku (34.) ofislerinden sonra Logothetis ton agelon (40.) ofisinin üstündeydi.^[7] Ancak Fransız bilim insanı Rodolphe Guilland'a göre önemi hızla arttı ve dış ilişkilerdeki rolü açık ara en önemli olmaya devam ederken günümüz İçişleri, Güvenlik ve Dışişleri Bakanı'nın işlevlerini birleştirmeye başladı.^[6] 9. ve 10. yüzyılların Bizans kaynaklarında, daha fazla nitelendirme olmaksızın "Logothetis" ofisinden bahsedildiğinde, genellikle Logothetis tu dromu'ya atıfta bulunulması üstünlüğünün bir göstergesidir.^[3]

Sonuç olarak, bu ofisdeki görevli, nihayetinde hüküm süren imparatora bağlı olmasına rağmen, genellikle İmparatorluğun baş bakanı olarak hizmet etti. Bizanslılar baş bakan bir bir pozisyonu asla resmileştirmediler, ya da belirli bir ofise bağlamadılar, daha ziyade rütbesi veya makamı ne olursa olsun, her bir imparatorun belirli bir saray mensubuna olan lütfünün temelinde ad hoc olarak verildi. Guilland'ın işaret ettiği gibi, imparatorluk hanesinin üst düzey yetkilileri -praipositos, Parakoimomenos ve Protovestiarios- imparatorluğun gözüne girmek için çok daha fazla fırsata sahipti ve sonuç olarak daha çok baş bakan rolünü yerine getirmek için seçildiler.^[8] Baş bakan olarak görev yapan önemli Logothetis tu dromu, İmparatoriçe İrini (h. 797-802) yönetiminde Stavrakios, İmparatoriçe Theodora (h. 842-856) yönetiminde Theoktistos, VI. Leon (h. 886-912) yönetiminin ilk yıllarında Stilianos Zaucis, kardeşi II. Nikiforos (h. 963-969) döneminde Genç Leo Fokas, IX. Konstantinos (h. 1042-1055) yönetiminde İoannis ve VII. Mihail (h. 1071-1078) yönetiminde Nikeforitzes sayılabilir.^[9]

VII. Konstantinos'un (h. 913-920, 944-959) 10. yüzyıl De Ceremoniis kitabı, Logothetis tu dromu'nun idari ve törensel rollerini tasvir eder: İmparator tarafından her sabah Hrisotriklinos'ta dinleyicilerle karşılandı, esirlerin sergisinin yanı sıra ödül törenlerinde üst düzey yetkililere sundu ve yabancı elçiliklerin kabulünde önemli bir rol oynadı.^[10] İmparator I. Aleksios'un (h. 1081-1118) reformlarından sonra, yaklaşık 1108'de dromos bir departman olarak var olmaktan çıktı, ancak Logothetis şimdi resmi iletişimden ve Konstantinopolis'te ikamet eden yabancıları denetlemekten sorumlu olarak kaldı.^[11] Aynı zamanda, Logothetis tu dromu, kıdemli bakanlar arasındaki üstünlüğünü, daha sonra megas Logothetis'e dönüşen bir görev olan Logothetis ton sekreton'e kaptırdı.^[1]

Alt görevliler

Logothetis tu dromu makamının alt görevlileri:

• prōtonotarios tou dromu (Grekçe: πρωτονοτάριος τοῦ δρόμου), kıdemli yardımcısı.^[10]
• chartoularioi tou [oxeos] dromu (Grekçe: χαρτουλάριοι τοῦ [ὀξέος] δρόμου), Notitia Dignitatum dokümanında bulunan Romalı curiosi per omnes provincias ile meraklılarının işlevlerini ve scrinium barbarorum ("Barbarlar Bürosu") sorumlu memurların işlevlerini birleştiren spatharios rütbesinde memur.^[10][4]
• Bir grup episkeptētai (Grekçe: ἐπισκεπτῆται), çeşitli imparatorluk emlaklarından (episkepseis) sorumlu memurlar.^[12]
• Çevirmenler (Grekçe: ἑρμηνευταῖ, hermēneutai), ayrıca Notitia Dignitatum dokümanında (interpretes diversarum gentium) kaydedilmiştir.^[12][4]
• kouratōr tu apokrisiareiou (Grekçe: κουράτωρ του ἀποκρισιαρείου), Konstantinopolis'te yabancı elçilerin oturduğu binalardan apokrisiarieion sorumlu.^[12]
• Çeşitli müfettişler, diatrechontes (διατρέχοντες, eski Romalı cursores) ve haberciler (μανδάτορες, mandatores).^[12]

Kaynakça

Özel

Genel

• Bury, John Bagnell (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century - With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos (İngilizce). Londra: Oxford University Press. 
• Guilland, Rodolphe (1971). "Les Logothètes: Etudes sur l'histoire administrative de l'Empire byzantin" [The Logothetes: Studies on the Administrative History of the Byzantine Empire]. Revue des études byzantines (Fransızca). 29: 5-115. doi:10.3406/rebyz.1971.1441. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 
• Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. 
• Magdalino, Paul (2002) [1993]. The Empire of Manuel I Komnenos, 1143–1180 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52653-1. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 

Konuyla ilgili yayınlar

• Le Léannec-Bavavéas, Marie-Thérèse (2002). "Jean, logothète du drome au 11e siècle". Revue des études byzantines (Fransızca). 60: 215-220. doi:10.3406/rebyz.2002.2264. 23 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013. 
• Miller, D. A. (1966). "The Logothete of the Drome in the Middle Byzantine Period". Byzantion (İngilizce). 36: 438-470.