Ihlara, Güzelyurt

Ihlara

Ihlara'nın Aksaray'daki konumu

ÜlkeTürkiyeİlAksarayİlçe Güzelyurt Coğrafi bölge İç Anadolu Bölgesiİdare • Belediye başkanıAhmet Dİnç (AK Parti)Rakım1276 mNüfus

(2022)

• Toplam2.289Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)ISO 3166 koduTR-68İl alan kodu382İl plaka kodu68Posta kodu68570

Resmî site
Ihlara Belediyesi

Ihlara, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ndeki Aksaray ilinin Güzelyurt ilçesine bağlı bir beldedir. 2022 nüfus sayımına göre belde nüfusu 2.289'dur. Beldenin ortalama yüksekliği 1.276 metredir.

Tarihçe

Beldenin adı, 1905 yılı kayıtlarında Yunancada "ılısu" anlamına gelen Xliára olarak geçmekte iken 1919 yılı kayıtlarında Irhala olarak geçmektedir.^[4]

Coğrafya

Belde, Aksaray il merkezine 45 km, Güzelyurt ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır.^[5]

Özellikler

Ihlara Vadisi, Hasandağı volkanından püskürtülen lavların akarsu aşındırması sonucunda oluşan kanyon vadidir. Melendiz Çayı, milyonlarca yıllık bir sürecin sonunda, 14 kilometre uzunluğunda ve yüksekliği yer yer 110 metreye ulaşan kanyon görünümlü bu vadiyi meydana getirmiştir. Bu çatlaklardan yol bulan kanyonun bugünkü halini almasını sağlayan Melendiz Çayı'na ilk çağlarda Kapadokya Irmağı anlamına gelen "Potamus Kapadukus" denilmekteydi.

14 km uzunluğundaki vadi Ihlara'dan başlar, Selime'de son bulur.^[6] Melendiz Çayı kanyon içinde menderesler çizerek akar. Ihlara ve Selime arasında 26'dan fazla menderes çizen akarsunun kuş uçumu boyu 8 km iken gerçekte 13 km'ye ulaşmaktadır. Vadinin yüksekliği yer yer 100 –150 m dir. Vadi boyunca kayalara oyulmuş sayısız barınaklar, mezarlar ve kiliseler bulunmaktadır. Ihlara Vadisi'nde kiliselerdeki süslemeler 6. yüzyılda başlayarak 13. yüzyılın sonuna kadar devam etmiştir. Bazı barınaklar ve kiliseler yeraltı şehirlerinde olduğu gibi birbirine tünellerle bağlantılıdır.

Kiliseler

Vadi boyunca yer alan kiliseler iki gruba ayrılabilir: Ihlara'ya yakın olan kiliselerin duvar resimleri Kapadokya sanatından uzak, doğu etkisi taşırlar. Belisırma yakınında yer alanlar, Bizans tipi duvar resimleri ile süslüdür. Ihlara Bölgesi'nde Bizans Dönemi'ne ait bilinen kitabelerin sayısı oldukça azdır. Belisırma köyüne 500 m uzaklıktaki Aziz George (Kırkdamaltı) Kilisesinde Selçuklu Sultanı II. Mesud (1282 -1305) ve Bizans imparatoru II. Andronikos'un adlarını içeren 13. yüzyıla ait fresk üzerine yazılmış bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabe bölgeyi ellerinde bulunduran Selçukluların hoşgörülü yönetiminin varlığını kanıtlamaktadır. Kiliselerden tarihi tespit edilenler:

Direkli Kilise (976-1025)
Pürenli Seki Kilisesi 10.yüzyıl başı ile 12.yüzyıl arasına aittir.
Saint Georges (1283-1295) yıllarına aittir.
Karanlık Kale Kilisesi 10.-11.yüzyıllara tarihleniyor.

10. yüzyıl ortasında Bizans Toroslar ve Kilikya bölgelerini geri almasıyla Ihlara bölgesinde yeni Kiliseler yapılmıştır.

Bahaeddin Samanlığı Kilisesi
Sümbüllü Kilise
Direkli Kilise

11. yüzyıl başlarındaki Bizans sanatına örnek teşkil edenler:

Ala Kilise
Çanlı Kilise (Akhisar)
Karagedik Kilisesi

Eski kiliseler sonradan bazı Bizans tipi resimler de ilave edilmiştir. Bu davranış, 11. yüzyılda Selçuk Türklerinin bölgeye gelmesiyle son bulur. Fakat bölgedeki dini hayat devam eder. Bölgenen kilise hayatı 1924'teki nüfus mübadelesiyle son bulur.

Ihlara Vadisi'ndeki iyi korunmuş kiliseler

Ağaçaltı Kilisesi
Pürenliseki Kilisesi
Kokar Kilise
Yılanlı Kilise
Aziz George (Kırkdamaltı) Kilisesi
Sümbüllü Kilise

Dini yaşam

Ihlara vadisi jeomorfolojik özelliklerinden dolayı keşiş ve rahipler için uygun bir inziva ve ibadet yeri olmuştur. Aksaray, Hristiyanlığın daha ilk yıllarında önemli bir din merkezi olmuştur. Kayseri'li Basilus ve Nazianzos'lu Gregorius gibi mezhep kurucuları 4. yy. da burada yetişmişlerdir. Mısır ve Suriye sisteminden ayrı bir manastır hayatının kurallarını bunlar tespit etmişlerdir. Böylece Yunan ve Slav sistemi doğmuştur. Mısır ve Suriyeli rahiplerin dünya ile olan ilişkilerini kesmelerine rağmen Basilus ve Gregorius’un rahipleri dünya ile olan ilişkilerini kesmiyorlardı. Bu yeni anlayışın yeri Belisırma idi. Gregorius, teslis inancına yeni bir izah getirerek İsa'nın tanrılığı tartışmasında İznik toplantısı görüşlerine kuvvet kazandıran fikirler ileri sürdü. Böylece Hristiyanlık tarihinde öncü bir aziz oldu. Gregorius’un yetiştiği kayalık bölge (Belisırma, Ihlara, Güzelyurt (Gelveri)) Manastır ruhuna uygun, kayalara oyulan kiliseler topluluğu haline geldi. Arap akınlarına karşı, Hasandağı'ndaki müdafaa kaleleri karşı koyunca bu kiliseler faal ibadet merkezi durumlarını devam ettirdiler.

Vadi'den resimler

Ihlara Vadisi'nden bir görünüm
Ihlara Vadisi'nden bir görüntü
Vadi üstten görünümü
Vadi'nin panoramik görüntüsü
Vadi içinden görünüm
Vadi içinden görünüm
Selime Sultan Türbesi
Vadi içinde bulunan Belisırma köyü
Vadiden bir görünüm
Vadiden bir görünüm

Nüfus

Yıllara göre belde nüfus verileri
2022	2.289^[3]
2021	2.289^[3]
2020	2.322^[3]
2019	2.286^[3]
2018	2.410^[3]
2017	2.375^[3]
2016	2.399^[3]
2015	2.396^[3]
2014	2.504^[3]
2013	2.566^[3]
2012	2.842^[3]
2011	2.566^[3]
2010	2.709^[3]
2009	2.808^[3]
2008	2.830^[3]
2007	2.777^[3]
2000	3.767^[5]
1990	3.922^[5]
1985	3.588^[7]
1980	3.927^[8]

Yönetim

Belediye başkanlığı

Seçildiği yıl	Belediye başkanları^[5]
2024	Yunus AKAR (MHP)
2019	Ahmet Dinç (AK Parti)
2014	İsmail Yılmaz (MHP)
2009	Dursun Kaya (AK Parti)
2004	Dursun Kaya (AK Parti)
1999	Çetin Kuşsan (DYP)
1994	Serdar Akar (ANAP)
1989	Serdar Akar (ANAP)
1984	Yaşar Güçlüer (HP)
1977	Kazım Akar (CHP)
1973	Bekir Akar (DP)
1968	Ali Kaya (BĞMSZ)
1963	Yaşar Güçlüer (CHP)

Kaynakça

^ "31 Mart 2019 Aksaray Güzelyurt Ihlara Belediyesi Seçim Sonuçları". haberler.com. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
^ "Ihlara, Turkey Page" (İngilizce). fallingrain.com. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
^ ^a ^b ^c ^d "Ihlara Belediyesi". yerelnet.org.tr. 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.
^ EMİROĞLU, Doç. Dr. Mecdi. "Ihlara Vadisi" (PDF). 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2018.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.