Hayao Miyazaki |
---|
2012 yılında Hayao Miyazaki |
Kendi dilinde adı | 宮崎 駿 |
---|
Doğum | 5 Ocak 1941 (83 yaşında) Tokyo, Japon İmparatorluğu |
---|
Diğer ad(lar)ı | - Akitsu Saburō (秋津 三朗)
- Teruki Tsutomu (照樹 務)
|
---|
Eğitim | Gakushuin Üniversitesi |
---|
Meslek | |
---|
Etkin yıllar | 1963–günümüz[1] |
---|
İşveren | - Toei Animation (1963–71)
- A-Pro (1971–73)
- Zuiyō Eizō (1973–75)
- Nippon Animation (1975–79)
- Telecom Animation Film (1979–82)
- Studio Ghibli (1985–günümüz)
|
---|
Evlilik | |
---|
Çocuk(lar) | - Goro Miyazaki
- Keisuke Miyazaki
|
---|
İmza |
---|
|
Hayao Miyazaki (宮崎 駿, Miyazaki Hayao)[not 1] (d. 5 Ocak 1941, Tokyo), Japon manga ve anime sanatçısıdır. Elli yılı aşkın bir süredir animasyon dünyasının içindedir ve en yakın çalışma arkadaşı Isao Takahata ile birlikte Studio Ghibli adlı animasyon stüdyosunun kurucusudur.
Animasyonun en büyük ustalarından biri olarak kabul edilen Hayao Miyazaki'nin animasyon filmlerinin başarısı dünya çapında ilgi görmüş ve ismi Amerikalı Walt Disney, Steven Spielberg ve Orson Welles ile karşılaştırılır hale gelmiştir. Miyazaki Time dergisinin yaptığı dünyanın en etkileyici insanları listesinde yer almaktadır.[2]
Yaşamı
Hayao Miyazaki, 5 Ocak 1941 yılında Tokyo'da doğdu. Aile işi olarak savaş uçakları için parça üreten Miyazaki Airplanes şirketinde çalışan Babası Bay Katsuji Miyazaki'nin dört oğlundan biriydi. Annesi ise omurilik veremi hastalığı nedeniyle 1947-1955 yılları arasındaki 8 yıllık süreçte hasta yattı.
Toyotama Lisesi'ndeki üçüncü senesinde, dünyanın ilk renkli uzun metrajlı animasyon filmi olan Hakujaden'i izlediğinde filmden çok etkilendi ve animasyona ilgi duymakla kalmayıp; o anda çizgi roman çizeri olmaya karar verdi. 1962 yılında gittiği Gakushuin Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler ve ekonomi okumaya başladığında; üniversitenin Japon imparatorluk ailesiyle yakın olması sebebiyle Marksist düşünceden etkilendi. Mezun olduktan sonra Toei Animasyon Şirketi'nde animatör olarak çalışmaya başlayan Hayao Miyazaki; bu yıllarda yönetmen olan Isao Takahata ile tanıştı ve beraber şirket sendikasında çalışmaya başladılar.
1965'te anime yönetmeni Otsuka Yasuo ve Isao Takahata'nın çalışmaya başladıkları Güneşin Prensi Horus (Taiyō no Ōji Horusu no Daibōken); Hayao Miyazaki'nin uzun metrajlı bir animasyon filminde çalışmak adına yakaladığı büyük bir fırsattı. Kariyeri boyunca hem pek çok uzun metrajlı animeye, hem de Japonya'da manga olarak adlandırılan çok sayıda çizgi romana imza attı. Eserleri Japonya'da olağanüstü ilgi ve saygı gören Miyazaki, Oscar Ödülü'nü kazandığı 2002 yılına kadar çizgi film çevreleri dışında batıda pek tanınmıyordu. Kendisine sadece bu ödülü getirmekle kalmayıp bir ilke de imza atmasını sağlayan Ruhların Kaçışı filmi Berlin Film Festivali'nde ödül alan ilk animasyon filmidir. Ayrıca bu filmle Japonya'da gişe rekorları kırarak; 1997'de yönetmenliğini yaptığı Prenses Mononoke filmi ile kendisine ait olan gişe rekorunu yine kendisi kırmıştı. Miyazaki'nin Isao Takahata ile beraber yaptığı Heidi dizisi Türkiye'de tanınır.
Miyazaki özellikle son zamanlardaki eserlerinin büyük bir kısmının yönetmenliğinin yanı sıra metin yazarlığını da yapmıştır. Bu türden ilk eserlerinden biri kendi yarattığı bir mangadan uyarlama olan Rüzgarlı Vadi'dir. Bu eserinden sonra Studio Ghibli'yi kuran Miyazaki eserlerini burada hazırlamaya başlamış ve bu stüdyo aracılığıyla hayranlarına ulaştırmıştır.
İlk çalışmalar (animasyon)
- Güneşin Prensi Horus (1968) – Usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, sahne tasarımı
- Nagagutsu o Haita Neko (1969) – Usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, tasarım
- Soratobu Yūreisen (1969) – Usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, tasarım
- Mūmin (1970) – Mushi Production versiyonunda usta animatörlük/çizimcilik
- Dōbutsu Takarajima (1971) – Hikâye danışmanı, usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, sahne tasarımı
- Ari Baba to Yonjuppiki no Tōzoku (1971) – Organizatör, usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri
- Lupin III Part I (Ayrıca Rupan Sansei olarak da bilinir) (1971, dizi) – Yönetmenlik, Isao Takahata ile birlikte
- Yuki no Taiyou (1972, yayınlanmayan TV pilotu) – Yönetmenlik
- Panda Kopanda (1972) – Konsept, senaryo, sahne çizimleri, sahne tasarımı, usta animatörlük/çizimcilik; Isao Takahata tarafından yönetildi.
- Panda Kopanda: Amefuri Circus no Maki (1973) – Senaryo, sahne çizimleri, sahne tasarımı, yapım tasarımı, usta animatörlük/çizimcilik; Isao Takahata tarafından yönetildi.
- Heidi, Alpler'deki Kız (1974, dizi) – Sahne tasarımı, düzenleme; Isao Takahata tarafından yönetildi.
- Haha o Tazunete Sanzenri (1976, dizi) – Sahne tasarımı, düzenleme
- Mirai Shōnen Konan (1978, dizi) – Yönetmenlik
- Akage no An (1979, dizi) – 1-15 bölümlerinde sahne tasarımı ve düzenleme; Isao Takahata tarafından yönetildi.
- Lupin III Part II (Ayrıca Shin Rupan Sansei olarak da bilinir) (1980, dizi) – "Tsutomu Teruki" takma adıyla 2 bölümün yönetmenliğini yaptı.
- Taiyō no Shisha Tetsujin Nijūhachi-gō (1980, dizi) - Usta animatörlük/çizimcilik (8. bölüm)
- Meitantei Hōmuzu (1984, dizi) – Yönetmenlik
- Mavi Suyun Esrarı (1990, dizi) – Senaryo
Filmografi
Önemli ödülleri ve adaylıkları
- Akademi Ödülleri
- Altın Küre Ödülleri
- Annie Ödülleri
Yıl | Adaylık çalışması | Kategori | Sonuç |
1997 | Prenses Mononoke | Bir Animasyon Üretimindeki Yönetmenlikte Üstün Bireysel Başarı | Adaylık |
1998 | Yok | Winsor McCay Ödülü | Kazandı |
2001 | Ruhların Kaçışı | Bir Animasyon Üretiminde Üstün Yönetmenlik | Kazandı |
Bir Animasyon Üretiminde Üstün Senaryo | Kazandı |
2004 | Yürüyen Şato | Bir Animasyon Üretiminde En İyi Yönetmenlik | Adaylık |
Bir Animasyon Üretiminde En İyi Senaryo | Adaylık |
2008 | Küçük Deniz Kızı Ponyo | Bir Animasyon Üretiminde Yönetmenlik | Adaylık |
2011 | Tepedeki Ev | Bir Animasyon Üretiminde Senaryo Yazımı | Adaylık |
2013 | Rüzgar Yükseliyor | Bir Animasyon Üretimindeki Senaryo Yazımında Üstün Başarı | Kazandı |
- BAFTA Ödülleri
Yıl | Adaylık çalışması | Kategori | Sonuç |
2001 | Ruhların Kaçışı | En İyi İngilizce Olmayan Film | Adaylık |
- Berlin Uluslararası Film Festivali
- César Ödülleri
- Hugo Ödülleri
Yıl | Adaylık çalışması | Kategori | Sonuç |
2001 | Ruhların Kaçışı | En İyi Dramatik Sunum - Uzun Biçim | Adaylık |
- Japon Akademisi Ödülleri
- National Board of Review Ödülleri
- Nebula Ödülleri
- Satellite Ödülleri
Yıl | Adaylık çalışması | Kategori | Sonuç |
2001 | Ruhların Kaçışı | En İyi Sinema Filmi, Animasyonlu ya da Karışık Medya | Kazandı |
2004 | Yürüyen Şato | En İyi Sinema Filmi, Animasyonlu ya da Karışık Medya | Adaylık |
2013 | Rüzgar Yükseliyor | En İyi Sinema Filmi, Animasyonlu ya da Karışık Medya | Kazandı |
- Saturn Ödülleri
Yıl | Adaylık çalışması | Kategori | Sonuç |
2001 | Ruhların Kaçışı | En İyi Animasyon Filmi | Kazandı |
En İyi Senarist | Adaylık |
- Tokyo Anime Ödülleri
Yıl | Adaylık çalışması | Kategori | Sonuç |
2001 | Ruhların Kaçışı | Kayda Değer Giriş - Japon Filmi | Kazandı |
Yılın Animasyonu | Kazandı |
En İyi Yönetmen | Kazandı |
En İyi Senaryo | Kazandı |
En İyi Karakter Tasarımı | Kazandı |
2004 | Yürüyen Şato | En İyi Yönetmen | Kazandı |
Yılın Animasyonu | Kazandı |
2008 | Küçük Deniz Kızı Ponyo | Kayda Değer Giriş - Japon Filmi | Kazandı |
Yılın Animasyonu | Kazandı |
En İyi Yönetmen | Kazandı |
En İyi Orijinal Hikâye | Kazandı |
2013 | Rüzgar Yükseliyor | Yılın Animasyonu | Kazandı |
En İyi Senaryo/Orijinal Hikâye | Kazandı |
- Venedik Film Festivali
- (Kaynak:[4])
- (Yıllar filmin gösterime girdiği yıla göre düzenlenmiştir. Ödül törenleri genellikle sonraki yıllarda gerçekleşmektedir.)
Notlar ve kaynakça
- ^ Lange, Jerva (13 Temmuz 2015). "Hayao Miyazaki, legendary Japanese animator, has come out of retirement — to work in 3D". theweek.com. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ Morrison, Tim (13 Kasım 2006). "Hayao Miyazaki: In an era of high-tech wizardry, the anime auteur makes magic the old way". Time Asia. 23 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2007.
- ^ "The title of Hayao Miyazaki’s new film has been revealed". Erişim tarihi: 12 Kasım 2017.
- ^ "Hayao Miyazaki Awards". IMDb. 2 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2016.
- Notlar:
- ^ Japonca'da soyisim önce gelir, dolayısıyla Miyazaki'nin ismi Japonca'da Miyazaki Hayao olarak söylenir.
- ^ Kanlı Pazar adlı filmle paylaştı.
Dış bağlantılar
- Stüdyo Ghibli24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Japonca)
- Miyazaki (bilgi), Nausicaa, 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Şubat 2016
- Anime News Network Ansiklopedisi'nde Hayao Miyazaki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Hayao Miyazaki
- Bilimkurgu ve Fantezi Ünlüler Geçidi'nde Hayao Miyazaki
|
---|
2000'ler | |
---|
2010'lar | - Oyuncak Hikayesi 3 – Lee Unkrich (2010)
- Rango – Gore Verbinski (2011)
- Cesur – Mark Andrews ve Brenda Chapman (2012)
- Karlar Ülkesi – Chris Buck, Jennifer Lee ve Peter Del Vecho (2013)
- 6 Süper Kahraman – Don Hall, Chris Williams and Roy Conli (2014)
- Ters Yüz – Pete Docter ve Jonas Rivera (2015)
- Zootropolis: Hayvanlar Şehri – Byron Howard, Rich Moore, ve Clark Spencer (2016)
- Coco – Lee Unkrich ve Darla K. Anderson (2017)
- Örümcek-Adam: Örümcek Evreninde – Bob Persichetti, Peter Ramsey, Rodney Rothman, Phil Lord, ve Christopher Miller (2018)
- Oyuncak Hikâyesi 4 – Josh Cooley, Jonas Rivera, ve Mark Nielsen (2019)
|
---|
2020'ler | - Soul - Pete Docter ve Dana Murray (2020)
- Enkanto: Sihirli Dünya – Jared Bush, Byron Howard, Yvett Merino and Clark Spencer (2021)
- Guillermo del Toro's Pinocchio – Guillermo del Toro, Mark Gustafson, Gary Ungar, ve Alex Bulkley (2022)
- The Boy and the Heron – Hayao Miyazaki ve Toshio Suzuki (2023)
|
---|
En İyi Senaryo Nebula Ödülü / Ray Bradbury Ödülü |
---|
En İyi Senaryo Nebula Ödülü | - Soylent Green - Stanley R. Greenberg (1973)
- Sleeper - Woody Allen (1974)
- Young Frankenstein - Mel Brooks, Gene Wilder (1975)
- Yıldız Savaşları: Bölüm IV - Yeni Bir Umut - George Lucas (1977)
- Altıncı His - M. Night Shyamalan (1999)
- Galaxy Quest - David Howard, Robert Gordon (2000)
- Kaplan ve Ejderha - James Schamus, Kuo Jung Tsai, Hui-Ling Wang (2001)
- Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği - Fran Walsh, Philippa Boyens, Peter Jackson (2002)
- Yüzüklerin Efendisi: İki Kule - Fran Walsh, Philippa Boyens, Stephen Sinclair, Peter Jackson (2003)
- Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü - Fran Walsh, Philippa Boyens, Peter Jackson (2004)
- Serenity - Joss Whedon (2005)
- Howl's Moving Castle - Hayao Miyazaki, Cindy Davis Hewitt, Donald H. Hewitt (2006)
- Pan'ın Labirenti - Guillermo del Toro (2007)
- VOL-İ - Andrew Stanton, Jim Reardon, Pete Docter (2008)
|
---|
En İyi Dramatik Kurgu Ray Bradbury Ödülü | - Terminatör 2: Kıyamet Günü - James Cameron (1992)
- Babylon 5 - J. Michael Straczynski (1999)
- 2000X - Tales of the Next Millennia - Yuri Rasovsky, Harlan Ellison (2001)
- Joss Whedon (2008)
- Yasak Bölge 9 - Neill Blomkamp, Terri Tatchell (2009)
- Başlangıç - Christopher Nolan (2010)
- Doctor Who: "The Doctor's Wife" - Richard Clark, Neil Gaiman (2011)
- Düşler Diyarı - Benh Zeitlin, Lucy Alibar (2012)
- Yerçekimi - Alfonso Cuarón, Jonás Cuarón (2013)
- Galaksinin Koruyucuları - James Gunn, Nicole Perlman (2014)
- Mad Max: Fury Road - George Miller, Brendan McCarthy, Nico Lathouris (2015)
- Geliş - Denis Villeneuve, Eric Heisserer (2016)
- Kapan - Jordan Peele (2017)
- Örümcek-Adam: Örümcek Evreninde - Phil Lord, Rodney Rothman (2018)
- Good Omens: "Hard Times" - Neil Gaiman (2019)
- The Good Place: "Whenever You're Ready" - Michael Schur (2020)
- WandaVision – Jac Schaeffer ve writing staff (2021)
- Everything Everywhere All at Once - Daniel Kwan ve Daniel Scheinert (2022)
|
---|
|
---|
1928-1950 | - Warner Bros. / Charlie Chaplin (1928)
- Walt Disney (1932)
- Shirley Temple (1934)
- D. W. Griffith (1935)
- The March of Time / W. Howard Greene ve Harold Rosson (1936)
- Edgar Bergen / W. Howard Greene / Museum of Modern Art Film Library / Mack Sennett (1937)
- J. Arthur Ball / Walt Disney / Deanna Durbin and Mickey Rooney / Gordon Jennings, Jan Domela, Devereaux Jennings, Irmin Roberts, Art Smith, Farciot Edouart, Loyal Griggs, Loren L. Ryder, Harry D. Mills, Louis Mesenkop, Walter Oberst / Oliver T. Marsh and Allen Davey / Harry Warner (1938)
- Douglas Fairbanks / Judy Garland / William Cameron Menzies / Motion Picture Relief Fund (Jean Hersholt, Ralph Morgan, Ralph Block, Conrad Nagel)/ Technicolor Company (1939)
- Bob Hope / Nathan Levinson (1940)
- Walt Disney, William Garity, John N. A. Hawkins ve RCA Manufacturing Company / Leopold Stokowski / Rey Scott / British Ministry of Information (1941)
- Charles Boyer / Noël Coward / Metro-Goldwyn-Mayer (1942)
- George Pal (1943)
- Bob Hope / Margaret O'Brien (1944)
- Republic Studio, Daniel J. Bloomberg ve Republic Studio Sound Department / Walter Wanger / The House I Live In / Peggy Ann Garner (1945)
- Harold Russell / Laurence Olivier / Ernst Lubitsch / Claude Jarman Jr. (1946)
- James Baskett / Thomas Armat, William Nicholas Selig, Albert E. Smith, and George Kirke Spoor / Bill and Coo / Shoeshine (1947)
- Walter Wanger / Monsieur Vincent / Sid Grauman / Adolph Zukor (1948)
- Jean Hersholt / Fred Astaire / Cecil B. DeMille / Bisiklet Hırsızları (1949)
- Louis B. Mayer / George Murphy / The Walls of Malapaga (1950)
|
---|
1951-1975 | |
---|
1976-2000 | |
---|
2001-günümüz | |
---|