Halk sağlığı

Halk sağlığının çeşitli yönleri: Sol üstten saat yönünde: Mali'deki bir Toplum sağlığı çalışanı, Almanya'da aşılamaya örnek COVID-19 aşısı, Hindistan'da sigara karşıtı kampanya ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bir tarihi kanalizasyon tesisatı fotoğrafı.

Halk sağlığı; toplumun, kuruluşların, toplulukların ve bireylerin organize çabaları ve bilinçli seçimleri yoluyla yaşamı uzatan, yaşam kalitesini iyileştiren, "hastalıkları önleme bilimi ve sanatı" olarak tanımlanmıştır.[1] Organize edilmiş toplum faaliyetleri sonunda, çevre-sağlık koşullarını düzelterek, kişilere sağlık bilgisi vererek, bulaşıcı hastalıkları önleyerek, hastalıkların erken teşhis ve tedavisini yapacak bir sağlık örgütünü kurarak, toplumsal faaliyetleri her kişiye sağlığını sürdürebilecek bir yaşam düzeyi sağlayacak şekilde hastalıklardan korumayı, yaşam sürelerini uzatmayı, beden sağlığı ile çalışma gücünün artırılmasını sağlamayı amaçlayan bir bilimdir.[2] Bu yöntem modern tıbbı ve hastaneleri destekleyerek iş yükünü hafifletir. Aynı zamanda salgın hastalıkların önlenmesi ve durdurulmasını sağlar.

Amacı

Toplumların sağlığını iyileştirmek, yaşam süresi beklentisini ve kalitesini artırmaktır.

Türkiye'deki tarihçesi

İngiltere ve Almanya’da halk sağlığının bir uzmanlık dalı olarak kabul edilmesi XIX. yüzyılın ortalarına, ABD ve Rusya’da XX. yüzyılın başlarına dayanmaktadır. Türkiye’de ise halk sağlığı uzmanlık eğitimi 1958 yılında Refik Saydam Hıfzıssıhha Okulu’nda, 1965 yılında Hacettepe Üniversitesi'nde ve 1967 yılında Atatürk Üniversitesi'nde verilmeye başlamıştır. Halk sağlığı uzmanlık eğitimi programlarında 1800’lü yıllarda sanitasyon bulaşıcı hastalıklar ve bağışıklama konularıyla ilgilenilirken, 1900’lü yılların ikinci yarısında sağlık yönetimi ve epidemiyoloji konuları temel eğitim içeriği olarak ağırlık kazanmıştır. 1966 yılında Avrupa Halk Sağlığı Okulları Müdürleri Toplantısı’nda eğitim içeriğine uluslararası sağlık örgütleri, sağlık planlaması ve sağlık ekonomisi konuları da eklenmiştir. Daha sonraları halk sağlığı daha multidisipliner bir alan haline gelmiş ve eğitim programına medikal sosyoloji ve antropoloji dâhil edilmiştir.[3]

Yöntemleri

Klinisyen bir hekimin bireylerdeki hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği gibi, toplumdaki sağlık sorunlarını teşhis edip bunları iyileştirmeye ve halkın sağlık düzeyini yükseltmeye çalışır. Halk sağlığı uzmanı; hizmetleri planlayan, yöneten ve denetleyen konumdadır. Halk sağlığı bilim dalı, kuramsal eğitim yönünden evrenseldir. Ancak uygulama olarak halk sağlığı uzmanlığı yereldir. Çünkü halk sağlığı uzmanı hangi topluma hizmet veriyorsa, o toplumun sağlık sorunlarını bilmek ve çözmek durumundadır.[4]

Halk sağlığı uzmanı; toplumun sağlık düzeyini ölçen, var olan ve gelişebilecek sorunları, bu sorunların nedenlerini ve toplumun sağlık gereksinimlerini bilimsel teknikler kullanarak saptayan, sağlık politikaları geliştirerek çözümler üreten, halk sağlığı programlarının kontrol ve değerlendirmelerini yapan, bu programların yürütülmesinde görev alan, sağlık hizmetlerinin her kademesinde yöneticilik yapan hekimdir. Bu görevlerini yerine getirebilmek için halk sağlığı uzmanı bilgi kaynaklarına erişir, veri toplar ve değerlendirir. Yönetimle ilgili olarak planlama, örgütleme, personel kullanımı, yürütme, denetleme, eş güdüm, bütçe yapma ve hizmetleri değerlendirme işlerini yapar. Halk sağlığı uzmanı, araştırmacı olarak, danışmanlık ve yöneticilik görevlerinde, koruyucu ve iyileştirici sağlık hizmetlerinin sunumunda, salgınların incelenmesinde, halkın sağlık eğitiminde ve halk sağlığı laboratuvarlarının işletilmesinde doğrudan görev alır.

Temel konuları

Medikal Antropoloji, Demografi ve Sağlık Epidemiyolojisi, Biyoistatistik, Kadın Sağlığı Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması, Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi, Çocuk Sağlığı, Adölesan Sağlığı, Çevre Sağlığı, Ergonomi, İş Sağlığı ve Güvenliği, Afetler ve Afet Tıbbı, Kazalar ve Güvenli Toplumlar, Uluslararası Sağlık, Turist Sağlığı ve Hekimliği, Toplum Beslenmesi, Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü ve Bağışıklama Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Yönetimi, Yaşlı Sorunları ve Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Kontrolü, Sosyal Çalışma, Sağlık Ekonomisi, Sağlık Geliştirme ve Sağlık Eğitimi, Tıp Ahlakı ve Halk Sağlığı Etiği, Toplum Ruh Sağlığı, Ağız ve Diş Sağlığı, Evde Bakım konuları Halk Sağlığı Uzmanlığının üzerinde çalıştığı konu başlıklarıdır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Winslow, C.-E. A. (9 Ocak 1920). "The Untilled Fields of Public Health". Science (İngilizce). 51 (1306): 23-33. doi:10.1126/science.51.1306.23. ISSN 0036-8075. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021. 
  2. ^ Ali Osman Karababa (30 Kasım 2021). "Madencilik ve Halk Sağlığı". Polen Ekoloji. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Halk Sağlığı Uzmanlığı". 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  4. ^ "Halk Sağlığı Uzmanı Ne İş Yapar?". 12 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  • g
  • t
  • d
Halk sağlığı
Genel
Oksoloji  • Biyolojik tehlike  • Baş Tıp Görevlisi  • Kültürel yetkinlik  • Sapkınlık  • Çevre sağlığı  • Ötenik  • Genomik  • Küreselleşme ve hastalık  • Sağlık ekonomisi  • Sağlık okuryazarlığı  • Sağlık politikaları  • (Sağlık sistemi  • Sağlık reformu •Kamu sağlığı yasası) • Anne sağlığı •Tıbbi antropoloji •Tıp sosyolojisi •Ruh sağlığı •İlaç politikası •Halk sağlığı laboratuvarı •Üreme sağlığı  • Sosyal psikoloji  • Sağlık ve hastalık sosyolojisi  • Tropik hastalık
Koruyucu sağlık hizmetleri
Tek sağlık  • Davranış değişikliği  • Aile ücretleri  • Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi  • İnsan beslenmesi  • Hijyen  • (El yıkama  • Enfeksiyon kontrolü  • Ağız hijyeni)  • İş güvenliği ve sağlığı  • (Ergonomi  • Yaralanmayı önleme  • Tıp  • Hemşirelik)  • Hasta güvenliği  • (Kurumu)  • Farmakovijilans  • Güvenli seks  • (Cinsel yolla bulaşan hastalık)  • Temizlik  • (Fekal-oral bulaşma  • Açık dışkılama  • Vektör kontrolü  • Su kaynaklı hastalıklar)  • Sigarayı bırakma  • Aşılama  • Veteriner Halk Sağlığı
Toplum sağlığı
Biyoistatistik  • Çocuk ölümleri  • Toplum sağlığı  • Epidemiyoloji  • Küresel sağlık  • Sağlık etki değerlendirmesi  • Sağlık sistemi  • Bebek ölümü  • Açık kaynaklı sağlık yazılımı  • Kamu sağlığı bilişimi  • Sağlığın sosyal belirleyicileri  • (Sağlık eşitliği  • Irk ve sağlık)  • Sosyal tıp
Biyolojik ve
epidemiyolojik istatistikler
Hipotez testi  • Vaka kontrol çalışması  • Randomize kontrollü çalışma  • Klinik epidemiyoloji  • ROC eğrisi  • Öğrencilere t-testi  • Z-test  • Varyans analizi  • Regresyon  • Göreceli risk  • İstatistik yazılımı  • (SAS  • SPSS  • Stata)
Bulaşıcı ve epidemik
hastalıkların önlenmesi
Cinsel yolla bulaşan hastalık  • Aşı çalışmaları  • tropikal hastalıklar  • Enfeksiyon hastalıkları  • Salgın (Epidemi)  • Pandemi  • Surveyans  • Karantina  • sağlık ekonomisi
Gıda hijyeni ve
sertifikasyon sistemleri
Gıda güvenliği  • Gıda katkısı  • Gıda işleme  • Certified Agricultural  • GMP  • GSP  • GAP  • CSP  • ISO  • HACCP  • CCP  • FSSC  • IFS  • BRCGS  • Helal (İslam)  • Gıda mühendisliği  • Food microbiology  • food Chemistry  • food technology  • Genetik mühendisliği  • Veteriner hekim  • Ziraat mühendisliği
Sağlık davranışları
bilimleri
Sağlık inanç modeli  • rasyonel davranış modeli  • planlı davranış teorisi  • Transteorik model  • Sosyal bilişsel kuram  • Sosyal Destek teorisi  • sağlık İletişimi  • önceki model  • Toplum sağlığı  • Ekosistem modeli
Sağlık ve
politika analizi
Politika analizi  • sigorta ekonomisi  • İstatistik  • Küresel sağlık  • sosyal güvenlik sistemi  • Muhasebe  • Sosyal psikoloji  • İletişim
Organizasyonlar
Eğitim
ve Geçmiş
Kuruluş ve Örgütler
Europe (Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi  • Committee on the Environment, Public Health and Food Safety) India (Ministry of Health and Family Welfare)

U.S. (Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri  • Center for Minority Health  • Council on Education for Public Health  • Public Health – Seattle & King County  • Public Health Service)  • Globalization and Health  • Dünya Sağlık Örgütü  • World Toilet Organization

East Asia (Health and Welfare Ministry  • Gıda ve İlaç Dairesi  • Çevre Koruma Ajansı)
Eğitim
Bachelor of Science in Public Health  • Master of Public Health  • Doctor of Public Health  • European Programme for Intervention Epidemiology Training (EPIET)  • Health education  • Professional Further Education in Clinical Pharmacy and Public Health
Geçmiş
Sara Josephine Baker  • Samuel Jay Crumbine  • Carl Rogers Darnall  • Joseph Lister  • Margaret Sanger  • John Snow  • Mary Mallon  • Hastalık yapıcı mikrop teorisi  • Social hygiene movement
  • g
  • t
  • d
Tıp dalları
Cerrahi
İç hastalıkları
Obstetrik ve jinekoloji
Tanı
Diğer
Tıp eğitimi
  • Cerrahi Yüksek Lisansı
  • Tıp doktoru
  • MD-PhD
  • Osteopatik Tıp Doktoru
  • Tıp fakültesi
  • Tıp Bilimleri Lisansı
  • Tıp Lisansı, Cerrahi Lisansı
  • Tıp Yüksek Lisansı
    • Tıbbi Bilim İnsanı Yetiştirme Programı
  • Uzman hekim
İlgili konular
Kategori Kategori  • Commons sayfası Commons  • VikiProje Vikiproje  • Ana hatlar
  • g
  • t
  • d
Uygulayıcılar
Eğitim
Uygulama alanları
Kuruluşlar
Sivil kuruluşlar
Askerî kuruluşlar
Özel günler
Ülkelere göre
  • Almanya
  • Amerika Birleşik Devletleri
  • Avustralya
  • Avusturya
  • Birleşik Krallık
  • Hindistan
  • İrlanda
  • Norveç
  • Sovyetler Birliği
  • Türkiye
  • Yeni Zelanda
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • BNE: XX524992
  • BNF: cb119332195 (data)
  • GND: 4139691-1
  • LCCN: sh85108638
  • LNB: 000071263
  • NARA: 10643794
  • NDL: 00566768
  • NKC: ph135099
  • NLI: 987007546171805171