Gem

Gem veya oyan, bir binek hayvanını yönlendirmek için ağzının içine takılan metal veya sentetik parça.^[1] Üst ve alt dişlerin arasındaki boşluğa yerleştirilir. Gemin sağ ve soluna dizginler iliştirilir. Amaca göre çok farklı gem türleri bulunur.

Aslen azılı atları eğitmek için kullanılan ve hayvanın diline baskı yaparak acı veren özel bir gem türü olan kantarma^[2] da özellikle halk ağzında sıklıkla gem sözcüğü ile eşanlamlı olarak kullanılır.^[2] Bazı yörelerde ise gemi ağızda tutmaya yarayan parçaya kantarma denir.^[3]

Etimoloji

Gem sözcüğü Türkçeye Yunanca "kemos" (tasma) sözcüğünden geçmiştir.^[4] Eski Yunancada köpeklerin ısırmasını engellemek için ağızlarına takılan tasma veya sepete de "kemos" denirdi.^[4]

Kantarma sözcüğü ise Moğolca "kantarga"dan geçmiştir.^[3] Moğolcada "kantar-" fiili "atın dizginlerini sıkıca çekmek, dizginlemek" anlamına gelir.^[3]

Resim galerisi

Bir av atında geme iliştirilmiş dizginler

Kaynakça

^ "gem." 19 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TDK. Erişim: 19 Ocak 2015
^ ^a ^b "kantarma." 19 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TDK.
^ ^a ^b ^c "kantarma." 19 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nişanyan Sözlük
^ ^a ^b "gem." 11 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nişanyan Sözlük