Doğu Asya
| Doğu Asya Çince: 东亚/東亞 Japonca: 東アジア Korece :동아시아 Moğolca: Дорнод Ази | |
|---|---|
Asya'nın parçası | |
 | |
| Devletler |
|
| Bağımlılıklar |
|
| Büyük şehirler | Liste
|
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 11839074 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 1.641.908.531 |
| Zaman dilimi | |
| Dil ve dil aileleri | |
| GSYH(Nominal) | US$20.8 trilyon (2018 est.)[1] |
Doğu Asya, Asya kıtasının doğu bölgesidir. Çin, Tayvan, Japonya, Kore (Kuzey Kore ve Güney Kore), Uzak Doğu Rusya ve Moğolistan ülkelerini kapsar.
1,5 milyar kişi nüfusu ile toplam dünya nüfusunun dörtte biri Doğu Asya'da yaşamaktadır ve ortalama nüfus yoğunluğu km2 başına 131 kişi olması nedeniyle bölgenin nüfus yoğunluğu, dünyanın ortalama nüfus yoğunluğundan üç kat daha büyük.
Bölgenin başkentleri Pekin (Çin), Taipei (Tayvan), Tokyo (Japonya), Pyongyang (K. Kore), Seul (G. Kore), Habarovsk (Uzak Doğu Rusya bölgesi) ve Ulan Batur (Moğolistan). Pekin, Seul ve Tokyo dışında Doğu Asya bölgesinin en büyük şehirleri Osaka, Şanghay, Guangzhou, Shenzhen ve Nagoya şehirleridir.
Ekonomi
| Gümrük bölgesi | GSYİH nominal milyar ABD doları (2017) | Kişi başına GSYH nominal USD (2017)[2] | GSYİH PPP milyar ABD doları (2017)[2] | Kişi başına GSYH PPP USD (2017)[2] |
|---|---|---|---|---|
 Çin | 12,014.610 | 8,643.107 | 23,159.107 | 16,660.269 |
 Hong Kong[3] | 341.659 | 46,109.124 | 454.912 | 61,393.316 |
 Makao[4] | 49.802 | 77,451.287 | 71.778 | 111,629.024 |
 Japonya | 4,872.135 | 38,439.517 | 5,428.813 | 42,831.523 |
 Kuzey Kore | N/A | N/A | N/A | N/A |
 Güney Kore | 1,538.030 | 29,891.255 | 2,029.032 | 39,433.779 |
 Moğolistan | 11.135 | 3,639.894 | 39.704 | 12,978.557 |
 Tayvan | 579.302 | 24,576.665 | 1,185.480 | 50,293.541 |
Bölgesel veri
Etimoloji
| Bayrak | Yaygın isim | Resmi isim | ISO 3166 Ülke Kodu[5] | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Türkçe | Yerel dildeki ismi | Türkçe | Yerel dildeki ismi | ISO Kısa ismi | Alpha-2 Kodu | Alpha-3 Kodu | Sayısal | |
| | Çin | Çince: 中国 | Çin Halk Cumhuriyeti | Çince: 中华人民共和国 | Çin | CN | CHN | 156 |
| | Hong Kong | Çince: 香港 | Hong Kong Çin Halk Cumhuriyeti Özel İdari Bölgesi | Çince: 中華人民共和國香港特別行政區 | Hong Kong | HK | HKG | 344 |
| | Makao | Çince: 澳門 | Makao Çin Halk Cumhuriyeti Özel İdari Bölgesi | Çince: 中華人民共和國澳門特別行政區 | Makao | MO | MAC | 446 |
| | Japonya | Japonca: 日本 | Japonya | Japonca: 日本国 | Japonya | JP | JPN | 392 |
| | Moğolistan | Moğolca: Монгол улс / ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ | Moğolistan | Moğolca: Монгол Улс（ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ） | Moğolistan | MG | MNG | 496 |
| | Kuzey Kore | Korece: 조선 | Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti | Korece: 조선민주주의인민공화국 (朝鮮民主主義人民共和國) | Kore (Demokratik Halk Cumhuriyeti) | KP | PRK | 408 |
| | Güney Kore | Korece: 한국 | Kore Cumhuriyeti | Korece: 대한민국 (大韓民國) | Kore (Cumhuriyeti) | KR | KOR | 410 |
| | Tayvan[6] | Tayvan Çincesi: 臺灣 / 台灣 | Çin Cumhuriyeti | Tayvan Çincesi: 中華民國 | Tayvan (Çin eyaleti)[5] | TW | TWN | 158 |
Demografik
| Devlet/Eyalet | Alan km2 | Nüfus (2016) | Km2 başına nüfus yoğunluğu | İGE[7] | Başkent |
|---|---|---|---|---|---|
| Çin | 9,640,011[note 1] | 1,403,500,365 | 138 | 0.752 | Beijing |
| Hong Kong | 1,104 | 7,302,843 | 6,390 | 0.933 | Beijing |
| Makao | 30 | 612,167 | 18,662 | 0.909 | Beijing |
| Japonya | 377,930 | 127,748,513 | 337 | 0.909 | Tokyo |
| Kuzey Kore | 120,538 | 25,368,620 | 198 | 0.733 | Pyongyang[8] |
| Güney Kore | 100,210 | 50,791,919 | 500 | 0.903 | Seul |
| Moğolistan | 1,564,100 | 3,027,398 | 2 | 0.741 | Ulaan Batur |
| Tayvan | 36,188 | 23,556,706 | 639 | 0.885 | Taipei[9] |
Etnik gruplar
| Etnik köken | Yerel ad | Nüfus | Dil(ler) | Yazma sistem(leri) | Büyük nüfuslu eyaletler/bölgeler* | Fiziksel görünüş |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Han/Çinliler | Geleneksel Çince: 漢族 veya Basitleştirilmiş Çince: 汉族 | 1,260,000,000[10] | Çince, Mandarin, Kantonca, Wu, Hokkien, Hakka, Gan, Xiang vb. | Basitleştirilmiş Çin yazısı, Geleneksel Çin yazısı |  (  )    |  |
| Yamato/Japonlar | Japonca: 大和民族 | 125,117,000[11] | Japonca | Han karakterleri (Kanji), Katakana, Hiragana | |  |
| Koreliler | Korece: 조선족 (朝鮮族) Korece: 한민족 (韓民族) | 79,432,225[kaynak belirtilmeli] | Korece | Hangul, Han karakterleri (Hanja) |  |  |
| Bai | Çince: 白族 | 1,858,063 | Bai, Güneydoğu Mandarin | Basitleştirilmiş Çin yazısı, Latin alfabesi | |  |
| Hui | Çince: 回族 | 10,586,087[kaynak belirtilmeli] | Kuzeydoğu Mandarin, diğer Çin Lehçeleri, Huihui dili vb. | Basitleştirilmiş Çin yazısı[note 2] | |  |
| Moğollar | Монголчууд/ᠮᠣᠩᠭᠣᠯᠴᠤᠳ Монгол/ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ | 8,942,528 | Moğolca | Moğol alfabesi, Kiril alfabesi |  |  |
| Zhuanglar | Basitleştirilmiş Çince: 壮族/Zhuangca: Bouxcuengh | 18,000,000 | Zhuangca, Güneybatı Mandarin vb. | Basitleştirilmiş Çin yazısı, Latin alfabesi | |  |
| Uygurlar | ئۇيغۇر | 15,000,000+[12] | Uygurca | Arap alfabesi (Uygur Arap Yazısı), Kiril alfabesi | [note 3] |  |
| Mançular | Basitleştirilmiş Çince: 满族/Mançuca: ᠮᠠᠨᠵᡠ | 10,422,873[kaynak belirtilmeli] | Kuzeydoğu Mandarin, Mançuca (tehlikede) vb. | Basitleştirilmiş Çin yazısı, Moğol alfabesi | |  |
| Hmong/Miao | Ghaob Xongb/Hmub/Mongb | 9,426,007[kaynak belirtilmeli] | Hmong, Güneybatı Mandarin | Latin alfabesi, Basitleştirilmiş Çin yazısı | |  |
| Tibetliler | བོད་པ་ | 6,500,000 | Tibetçe, Rgyal Rong, Rgu vb. | Tibet alfabesi | |  |
| Yi | Siçuan Yi: ꆈꌠ/Çince: 彝族 | 8,714,393 | Çeşitli Loloish, Güneybatı Mandarin | Yi alfabesi, Basitleştirilmiş Çin yazısı | |  |
| Tujia | Çince: 土家族 | 8,353,912 | Tujia dili | Basitleştirilmiş Çin yazısı | |  |
| Kam | Gaeml | 2,879,974 | Gaeml | Basitleştirilmiş Çin yazısı, Latin alfabesi | |  |
| Tu | Çince: 土族/Monguor | 289,565 | Tu, Kuzeybatı Mandarin | Basitleştirilmiş Çin yazısı | |  |
| Daur | Basitleştirilmiş Çince: 达斡尔族/ᠳᠠᠭᠤᠷ | 131,992 | Daur, Kuzeydoğu Mandarin | Mongol script, Basitleştirilmiş Çin yazısı | |  |
| Tayvan Aborjinleri | Pangcah, etc. | 533,600 | Avustronezya dilleri (Amis, Yami) vb. | Latin alfabesi, Geleneksel Çin yazısı | |  |
| Ryukyulular | Japonca: 琉球民族Japonca: (沖縄人) | 1,900,000 | Japonca, Ryukyuca | Han karakterleri (Kanji), Katakana, Hiragana | |  |
| Ainular | Japonca: アイヌ | 200,000 | Japonca, Ainuca[13] | Han karakterleri (Kanji), Katakana, Hiragana | |  |
Şehirler ve kasabalar
-
Taipei, Çin Cumhuriyeti'nin başkentidir ve Tayvan'da büyük bir yüksek teknoloji sanayi bölgesi kurmaktadır. -
Pekin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkenti ve kuzey Çin'deki en büyük metropoldür. -
Şangay, Çin'deki en büyük ve dünyanın en büyük şehirlerinden biridir ve dünyanın en yoğun konteyner limanına sahip küresel bir finans merkezi ve ulaşım merkezidir. -
Guangzhou, Güney Çin'in en önemli şehirlerinden biridir. 2.200 yıldan fazla bir geçmişe sahip olan ve deniz İpek Yolu'nun önemli bir bitiş tarihi olmuş ve günümüzde büyük bir liman ve ulaşım merkezi olarak hizmet vermeye devam etmektedir. -
-
Hong Kong, dünyanın önde gelen küresel finans merkezlerinden biridir ve kozmopolit bir metropol olarak bilinir. -
Tokyo, Japonya'nın başkentidir ve hem büyükşehir nüfusunda hem de ekonomide, dünyanın en büyük şehirlerinden biridir. -
Osaka, Japonya'nın en büyük ikinci büyükşehir bölgesidir. -
Kyoto, bin yıldan fazla bir süredir Japonya'nın imparatorluk başkentiydi. -
Seul, dünyanın en büyük şehirlerinden biri olan ve önde gelen bir küresel teknoloji merkezi olan Güney Kore'nin başkentidir. -
Pyongyang, Kuzey Kore'nin başkentidir ve Kore Yarımadası'nda önemli bir metropoldür. -
Ulaanbaatar, 2008 yılı itibarıyla 1 milyon nüfusa sahip Moğolistan'ın başkentidir.
Dipnot
- ^ ÇHC'nin hükûmet kontrolü altındaki tüm bölgeleri ("Güney Tibet" ve tartışmalı adalar hariç) içerir.
- ^ Hui halkı ayrıca dini alanda Arap alfabesini kullanır; ayrıca bakınız: Xiao'erjing.
- ^
ayrıca Khotons .
Kaynakça
- ^ "Report for Selected Countries and Subjects". 12 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019.
- ^ a b c "World Economic Outlook Database, April 2018". IMF. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019.
- ^ IMF listesinde "Hong Kong SAR" (Hong Kong Özel İdari Bölgesi) olarak geçer.
- ^ IMF listesinde "Macao SAR" (Makao Özel İdari Bölgesi) olarak geçer.
- ^ a b "Country codes". iso.org. 10 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019.
- ^ 1949'dan 1971'e kadar ÇC "Çin" veya "Milliyetçi Çin" olarak anıldı.
- ^ "Human Development Reports". www.hdr.undp.org (İngilizce). 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ Seul, Kuzey Kore'nin 1948'den 1972'ye dek jüri başkentiydi.
- ^ Taipei, ÇC’nin hükûmet yönetmeliğidir. Anayasal olarak, ÇC için atanmış hiçbir resmi sermaye bulunmamaktadır.
- ^ CIA Factbook 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Han Chinese 91.6%" out of a reported population of 1,379 billion (July 2017 est.)
- ^ "Arşivlenmiş kopya" 人口推計 – 平成 28年 12月 報 (PDF). 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "新疆维吾尔自治区统计局". www.xjtj.gov.cn. 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019.
- ^ Gordon, Raymond G. Jr., (Ed.) (2005). Ethnologue: Languages of the World (15. bas.). Dallas: SIL International. ISBN 978-1-55671-159-6. OCLC 224749653.
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta East Asia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Dünyanın bölgeleri | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||
 | Asya coğrafyası ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
