Debrecen

Debrecen
Şehir
Bayrak Arma
Ülke	Macaristan
İl	Hajdú-Bihar
Yüzölçümü
• Toplam	461.25 km²
Nüfus  (2009)
• Toplam	206.225
• Yoğunluk	442.53/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	4000
Alan kodu	52

Debrecen (Macarca telaffuz: [dɛbrɛtsɛn]),^[1] Macaristan’da Budapeşte’den sonra ikinci büyük en geniş şehirdir. Debrecen, Kuzey Alföld bölgesi ve Hajdú-Bihar eyaleti başkentinin bölgesel merkezidir.

İsim

İlk defa 1235 tarihinde "Debrezun" adı ile bahsedildi. Teorisyenler ismin Kuman kökünden olduğunu söyler. Diğer dillerde: Slovakça Debrecín, Romanca Debretin, Almanca Debrezin, Sırpça Debr(e)cin dir.

İklim

Debrecen iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	15,4	19,0	26,4	33,6	33,4	37,0	38,5	39,2	36,4	29,5	25,5	17,4	39,2
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	0,7	3,5	10,0	16,3	22,0	25,1	27,1	26,6	22,3	16,1	8,3	2,9	15,1
Ortalama sıcaklık (°C)	−2,4	−0,5	4,6	10,4	15,8	18,9	20,7	19,8	15,5	9,9	4,4	−0,0	9,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−5,7	−4	0,0	4,7	9,7	12,9	14,3	13,7	9,9	5,1	1,0	−2,9	4,9
En düşük sıcaklık (°C)	−30,2	−26	−17,8	−7,1	−3	−0,4	5,2	2,7	−2,9	−14,9	−19	−28	−30,2
Ortalama yağış (mm)	32,5	31,6	31,6	44,9	59,4	72,9	60,5	58,5	42,0	43,2	48,3	43,1	568,5
Kaynak: Macar Meteoroloji Enstitüsü[2]

Konum ve ulaşım alt yapısı

Debrecen Büyük Macaristan Ovası’nda Budapeşte’nin 220 km (137 mi) doğusunda konumlanır. Yakınında olan Hortobágy Macaristan içinde bir ulusal parkdır.

Şehir Budapeşte’den Macaristan’ın ana ulaşım merkezinden bir dereceye kadar kendi başına kalmasına alışık. Buna rağmen, M3 (M35) otoyolun yeni bölümü halihazırda seyahat zamanını önemli derecede kısalttı. Debrecen Havalimanı (Macaristan’da ikinci en geniş) yakınlarda daha çok uluslararası uçuşları almak için modernizasyon geçirdi. Daha uzun dönemde, Debrecen’in Ukrayna ve Romanya’ya ya yakınlığı onun önemli bir ticaret merkezi ve daha geniş uluslararası bölge için gelişmesine olanak olanak verebilir. Şehirdeki yerel ulaşım için Debrecen’de Halk ulaşımı’na bakınız.

Nüfus

Yıl Nüfus 1850 30 306 1857 36 283 1869 46 111 1880 51 122 1890 56 940

Yıl Nüfus 1910 87 221 1920 97 933 1930 111 778 1940 119 608 1950 110 963

Yıl Nüfus 1960 129 834 1970 162 313 1980 191 494 1989 219 251 1990 212 235

Yıl Nüfus 2000 203 648 2008 205 484 2009 206 225

2011 225 223 Etnik gruplar (2001 sayımı)

• Macarlar - 94.7%
• Roma - 0.5%
• Diğerleri - 0.8%
• Cevapsız - 4%

Dinler (2001 sayımı)

• Kalvenist - 38.7%
• Roma Katolik - 15.4%
• Yunan Katolik - 8.2%
• Lutheran - 0.5%
• Diğerleri - 1.5%
• ateist - 24.8%
• Cevapsız - 10.9%

Eğitim

Debrecen, geniş bir üniversite olan Debrecen Üniversitesi’ne ev sahipliği yapar. Ana yapı onun mimari işçiliğiyle tanınır. Üniversite pek çok departmanlara sahiptir ve Avrupa’da büyük bir araştırma binasıdır. Debrecen, önemli bir koro ile ilgili yarışma yeridir, Bela Bartok Uluslararası korosal Yarışma ve European Grand Prix for Choral Singing’in bir üye şehridir.

Spor

Şehir, tanınmış bir futbol kulübü olan Debreceni VSC sahiptir. Halihazırda Macaristan’da en iyi takımlardan biridir. Arka arkaya gelen 2004/2005, 2005/2006, 2006/2007 sezonlarında ve 2008/2009 sezonu ulusal şampiyonluğunu kazanmıştır. City Park (Nagyerdő) Oláh Gábor caddesinde olan sahası 10.000 kişiliktir. Takımın forma rengi kendi sahasında kırmızı, deplasmanda ise beyazdır. Şehir geçen yıllarda, Temmuz 2001 de ikinci Altletizm Dünya Şampiyonası ve 2006 Ekim ayında ilk IAAF Dünya Yol Koşu Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır. Aynı zamanda 2007 Avrupa SC Yüzme Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır. 2002 yılında Debrecen, Dünya Artistik Cimnastik Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır.

Şehir, 2010 Gençler Olimpik Oyunları açlışına ev sahipliği yapmaya resmi adaydı.

Galeri

• 
  Vilayet Binası
• 
  Debrecen Kalvinist Koleji (Kurulum 1538)
• 
  Hortobágy
• 
  Debrecen Üniversitesi
• 
  Büyük Kilise içi kısım
• 
  Piac Caddesi
• 
  Merkezi Mezarlik

Ana görülecek yerler

• Protestan Büyük Kilisesi (Nagytemplom)
• Şehir Park (Nagyerdő) ve spa
• Déri Müzesi (Mihály Munkácsy’nin yağlı boya tablo sanat koleksiyonunu içerir; ayrıca, insan eliyle yapılmış bir Antik Mısır koleksiyonuna sahiptir.
• Flower Carnival of Debrecen her yıl Ağustos ayının yirminci günü yapılır.

Meşhur kişiler

Debrecen doğumlular

• Ferenc Barnás (doğum 1959), romancı
• Zsolt Baumgartner (doğum 1981), ilk Macar Formula One sürücüsü
• Mihály Fazekas (1766-1828),yazar
• Mihály Flaskay (doğum 1982), kurbağlama yüzücüsü
• Nóra Görbe, (doğum 1956), aktris, sarkıcı ve pop ikonu
• Dr. George Karpati (1934-2009), doktor, asabiyeci, cerrah, öğretmen, yazar
• Rivka Keren (doğum 1946), İsrailli yazar
• Imre Lakatos (1922-1974), matematik ve bilim filozofu
• Paul László (1900-1993), mimar
• Kocsár Miklós (doğum 1933), besteci
• Magda Szabó (1917-2007), yazar
• Mihály Csokonai Vitéz (1773-1805) şair
• Chaim Michael Dov Weissmandl (1903-1957), rabbi ve Holokost aktivisti

Debrecen’de yaşamış olanlar

• Endre Ady (1877-1919), şair
• Géza Hofi, (1936-2002) stand-up komedyen
• Sándor Szalay (physicist) (1909-1987), fizikçi, ATOMKI kurucusu
• Árpád Tóth (1886-1928), şair

İkiz kasabalar ve kardeş şehirler

Debrecen aşağıdaki yerlerle ikiz dir:

Cattolica, İtalya Jyväskylä, Finlandiya Klaipėda, Litvanya Lublin, Polonya New Brunswick, Amerika Birleşik Devletleri Oradea, Romanya Paderborn, Almanya

Rişon LeTsiyon, İsrail Setúbal, Portekiz Sankt-Peterburg, Rusya Shumen, Bulgaristan Syktyvkar, Rusya[3] Taitung City, Çin Cumhuriyeti Adana, Türkiye[4]

Notlar ve referanslar

Dış bağlantılar

• (İngilizce) Resmî Site24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• DKV - Public Transport Official Site13 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• (İngilizce) History of Debrecen and Hajdú-Bihar county
• (Macarca) Hajdu Online - county portal5 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
• (Macarca) Debrecen Online portal27 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Aerial photography: Debrecen29 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Tour guide to Debrecen on SeeUinHungary.com11 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• (İngilizce) (Almanca) Tram in Debrecen17 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Debrecen photo gallery8 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.