Allan Pinkerton
Allan Pinkerton | |
|---|---|
 Pinkerton 1861 yılı civarında | |
| Doğum | 25 Ağustos 1819(1819-08-25) Glasgow, İskoçya |
| Ölüm | 1 Temmuz 1884 (64 yaşında) Chicago, ABD |
| Meslek | Dedektif, ajan |
| Tanınma nedeni | Pinkerton Ulusal Dedektif Ajansının kurucusu, Amerikan İç Savaşı sırasında Birlik ajanı |
| İmza | |
 | |
Allan Pinkerton (25 Ağustos 1819 – 1 Temmuz 1884), İskoç dedektif ve casus, ABD'deki ilk dedektif ajansı olan Pinkerton Ajansını kurmasıyla bilinir.
Gençliği, mesleği ve Amerika’ya gelişi
Pinkerton Glasgow İskoçya’da doğar. Mesleği fıçı imalatıdır, İngiliz Çartist hareketinde gençken aktif olmuştur. Amerika’ya göçmeden önce bir şarkıcı olan Joan Carfrae ile evlenir. Amerika’ya göçmesindeki nedenlerden biri de işçilere oy hakkı tanınmamasıdır. 1842 yılında ABD’ye gelir. 1849 yılında Chicago’daki ilk dedektif odur. 1850’li yıllarda Chicago’lu savcı Edward Rucker ile birlikte daha sonraları Pinkerton Ulusal Dedektif Ajansı olarak tanınacak ajansı kurarlar. Şirketin simgesi faltaşı gibi açık bir göz, şiarı da “Biz hiç uyumayız!”dır. ABD toprakları batıya doğru geliştikçe demiryolu hatlarıyla taşımacılık yaygınlaşır ve tren soygunlarının sayısında artış olur. Pinkerton Ajansı ise ajanlarıyla bu soygunların önüne geçecek ve bu sayede Pinkerton, George McClellan ve Abraham Lincoln gibi devlet kademesinin zirvesindeki isimlerle beraber çalışmaya başlayacaktır.
Amerikan İç Savaşı
Kuzey Ordusundaki görevinden önce Pinkerton, çoğu günümüzde hala kullanılan izleme teknikleri kullanır. Bunlardan bir tanesi şüpheli birisinin özellikle yakalanmayıp takip edilmesi olarak bilinen yöntemdir. Amerikan İç Savaşı’nın başlamasıyla birlikte Kuzey Ordularının İstihbarat Başkanlığına getirilir ve Baltimore, Maryland’deki bir suikast planını engeller. Savaş sırasında ajanları Konfederasyon askeri veya sempatizanı sahte kimliğiyle gezerek istihbarat toplar. Pinkerton ise Binbaşı E.J.Allen adıyla orduda görev yapar. Kendisinden sonra istihbarat başkanlığına Lafayette Baker getirilecek ve günümüzdeki ABD gizli servislerinin temeli atılmış olacaktır.
Savaştan sonra
Savaştan sonra Pinkerton tren korumasına ağırlık verir. Reno Çetesi’ne karşı mücadele verir ve işçi sendikalarına karşı patronların lehine müdahale eder. 1872 yılında İspanyol hükûmeti Küba’da köleliğin sona erdirilip, eşit oy hakkı isteyen devrimci isyanı bastırması için Pinkertonları çağıracaktır.
Ölümü
1884 yılında Chicago’da yürürken kaldırımda ayağı kayar ve dilini ısırır. Tedavi olmaz ve dili iltihap kapar. İlerleyen iltihap sonucu 1 Temmuz 1884 tarihinde ölür. Ölmeden önce bütün suç raporlarını ve bilgilerini tek merkezde toplamayı tasarlamaktadır. Bugün bu veritabanı FBI bünyesinde tutulmaktadır. Mezarı Chicago, Graceland Mezarlığındadır.
Geleneği
Ölümünden sonra Pinkertonlar gelişip büyümekte olan ABD ve Kanada işçi sınıfı hareketinin önündeki en büyük engel olacaktır. 19. ve 20.yüzyıldaki birçok işçi eylemine kanlı şekilde müdahale eden ajansın kötü bir şöhreti oluşmuştur. Bu eylemlerden bazıları:
- Homestead Grevi 1891
- Pullman Grevi 1894
- Ludlow Katliamı 1914
- La Follette Komitesi 1933-37
Birçok sendikacı Pinkertonları sendikaları suçlu göstermek için bilerek kavga çıkartmak ve polis müdahalesine sebebiyet vermekle suçlarlar. Birçok grev sırasında Pinkertonlar yasa dışı olmasına rağmen grev kırıcı işçileri işyerlerine sokmuş ve Andrew Carnegie gibi patronların desteğini kazanmışlardır. Sendika camiasında pinkerton kelimesi artık argo bir söz olmuştur.
Eserleri
Pinkerton birçok popüler dedektif eseri yazmış, ayrıca anılarını ve deneyimlerini kaleme almıştır.
- (1868) History and Evidence of the Passage of Abraham Lincoln from Harrisburg, Pa., to Washington, D.C., on the Twenty-second and Twenty-third of February, 1861
- (1874) The Expressman and the Detective
- (1877) The Mollie Maguires and the Detectives
- (1878) Strikers, Communists, Tramps and Detectives
- (1879) Mississippi Outlaws and the Detectives; Don Pedro and the Detectives; Poisoner and the Detectives
- (1884) The Spy of the Rebellion
- (1885) A Double Life and the Detectives
- (1886) The Railroad Forger and the Detectives
- (1886) A Life for a Life; or, The Detective's Triumph
- (1892) Cornered at Last: A Detective Story
- (1900) Thirty Years a Detective
Ayrıca bakınız
