1946 Türkiye yerel seçimleri, 26 Mayıs 1946 tarihinde gerçekleştirilen ve 1930 seçimlerinden sonra Türkiye'nin çok partili olarak yapılan ikinci yerel seçimleridir. Belediye başkanları halk tarafından doğrudan değil, halkoyuyla seçilerek oluşturulan meclisin kendi içerisinden birini başkan olarak belirlemesi yoluyla seçilmiştir. Bu seçim aynı zamanda, tek bir gün içerisinde tamamlanan ilk yerel seçimdir. 1930 yılında çıkarılan Belediye Kanunu üzerinde 26 Nisan 1946 tarihinde yapılan değişikliğe göre, "belediye meclisi seçimleri Eylül ayında başlar ve 20 Ekim tarihine kadar devam eder" hükmü kaldırılmış ve seçimlerin pazar günü olmak üzere bir gün içerisinde gizli oyla yapılacağı hükmü getirilmiştir. Ayrıca bir seferliğe mahsus Ekim 1946'da yapılacak yerel seçimlerin mayıs ayında yapılacağı açıklanmıştır.[1]
Demokrat Parti yerel seçimlere katılmama kararı almış ancak ve DP'li seçmenlerin karar vermekte serbest olduğunu açıklamıştır.[2] Öte yandan el altından bütün teşkilatına seçimlere katılmama propagandası yapmıştı. Nitekim katılım oranının düşüklüğü, Demokrat Parti'nin gücünü göstermiş ve böylece seçimler ilgisiz bir havada geçmiştir.[3]
İsmet İnönü DP'nin seçime katılmama kararını 10 Mayıs 1946 tarihindeki kurultayda şu şekilde eleştirmiştir:
“
Seçimlere girmemenin manası, yabancı devletlere memleketin iç idaresini itham etmektir. Kendi iç idaremizi yabancı devletlere karşı kötümsemek teşebbüsünü Türkiye denilen memlekette vatandaşların hoş görmeyeceklerine eminim.[4]
„
Seçimden bir gün önce çıkmış Afyon Haber gazetesinin ilk sayfasındaki CHP ilanı
Seçimlere katılma kararı alan Milli Kalkınma Partisi, oylama devam ederken hile yapıldığını öne sürerek seçimden ayrıldı.[5]İsmet İnönü'nün CHP'si birinci parti oldu. Celal Bayar'ın partisi DP ise ikinci oldu. Seçimler, "Açık Oy Gizli Tasnif" şeklinde olduğu için birçok seçim bölgesinde sorunlar yaşandı. DP konuyu mahkemeye taşıdıysa da sonuç alamadı. Demokrat Partililer katılmadıkları bu seçimlerdeki usulsüzlükleri ve baskıları tespit ederek seçimlerden bir ay sonra "Belediye Seçimlerinde Müdahale, Tazyik ve Yolsuzluklara Dair Vesikalar" adlı bir broşür yayınlayarak usulsüzlükleri kamuoyu ile paylaştı.[6]
Kaynakça
^Turan, Ali Eşref (2008). Türkiye’de Yerel Seçimler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. ss. 79-80. ISBN 9786053990260.
^Haytoğlu, Ercan (2011). "İnönü Döneminde Türkiye'de Siyasal Yaşam (1938-1950)". İnan, Süleyman (Ed.). Yakın Dönem Türk Politik Tarihi (3 bas.). Ankara: Anı Yayınları. s. 88. ISBN 9786054434657.
^Toker, Metin (1970). Tek Partiden Çok Partiye (1 bas.). İstanbul: Milliyet Yayınları. s. 153.
1946 Türkiye yerel seçimleri
