Şadıllı

Şadıllı[1] Aşireti Türkiye'nin Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Akdeniz bölgelerinde, İran ve Azerbaycan'da mensupları bulunan, Türkmen asıllı bir aşirettir.[2][3][4] Bazı araştırmacılar Türk kökenli olduğu iddiasını çalışmalarıyla desteklemiştir.[5]

Göçler

Şadililerin Anadolu'ya olan göçleri, farklı tarihi olaylar sonucu olmuştur. Bunlardan ilki, Selçuklu birliklerinde yer alanlardır. İkinci bir göç, Moğol istilaları sonucunda (1230′lu yıllarda ve sonrasında) olmuştur. Üçüncü bir göç, Şadıllı aşiretinin Alevi mensupları, Safevi devletinin kuruluşunda önemli bir rol oynamıştır. Böylece İran'a göç edenler olmuştur. Safevi şahları, muhafız alaylarına bu aşiretlerden asker alımı yapmıştır. Şah İsmail, Şah Tahmasp ve Şah Abbas zamanında İran içlerine ve Horasan bölgesine göçler olmuştur.

Bilinen son göç, 1829 yılında Kafkasya'nın bütünüyle Rus işgaline girmesinde ve sonrasında yapılan reformlar neticesinde yerlerinde edilenlerin zamanla Osmanlı Ülkesi'ne sığınmaları ile olmuştur. Günümüzde Erzincan, Tunceli, Erzurum, Sivas, Gümüşhane, Bingöl, Elazığ ve Maraş kentlerinde yerleşik olan Şadililer, yoğunluklu olarak bu son göç dalgası ile Anadolu'ya göç etmiş olanlardır. Daha önceki yüzyıllarda gelenler, Batı Anadolu'nun farklı kentleri dahilinde iskan etmektedirler; ancak bunlardan çok azı, tarihleri ile kendilerini özdeşleştirmektedirler.

Din

Şadıllılar Sünni, Alevi ve Caferi mezhebine mensupturlar. Sünni mezhebinden olanların çoğunluğu Şafii'dir. Belirli bir kısmı ise Hanefi'dir. Örneğin, Karakoçan ilçesi'nde yaşayan Şadıllılar'ın bir kısmı Hanefi mezhebindendir. Tunceli, Bingöl, Adana(Tufanbeyli), Maraş(Göksun ve Afşin), Sivas ve Erzincan illerindeki Şadıllıların tamamı ve Erzurum ve Elazığ'da bulunan Şadıllıların bir kısmı ise Alevidirler. Ermenistan' da Ezidi inançlarına bağlı üyeler bulunduran bir aşirettir.

Kaynakça

  • İoannis Skilicis, Tarihin Özeti (Σύνοψις Ἱστοριῶν) (Abul-Aswar ile Bizans İmparatorluğu arasındaki ilişkilere dair)
  • Ahmad bin Lütfullah (Münnecimbaşı), Cema al-Duwal (daha önceki tarihi kaynaklara dayalı, 17. yy.da Arapça yazılı bir kitap)
  • Osmanlı Tahrir Defteri

Bibliografya

  • V. Minorsky: Studies in Caucasian History (London 1953)(oldukça ayrıntılı)

Dış bağlantılar

  • www.sadilli.com
  1. ^ Kennedy, Hugh (2015). "The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the Sixth to the Eleventh Century". Routledge. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından "The%20Kurdish%20dynasties%20which%20emerged%20in%20the%20second%20half"&f=false arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2020. 
  2. ^ Özdemir, Ali Rıza (2 Şubat 2024). "Kürtleşen Türk Aşiretleri". Tarihi süreç içerisinde Kürtçe konuşmaya başlayan Türkmen kökenli aşiretleri inceleyen bu önemli çalışma, Türkiye’de bir miladın başlangıcı olmaya namzettir. Bu çalışma; başta Türkiye olmak üzere Irak, İran ve Suriye’de yaşayan yüzlerce Türkmen aşiretinin dillerini neden değiştirdiğini etnik coğrafya perspektifiyle açıklamaktadır. Şimdiye kadar birçok kişi tarafından gündeme getirilen bu önemli konu, en geniş ve en yetkin şekilde bu çalışma ile ele alınmıştır. KRİPTO BASIN YAYIN. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.  158. harf sırasında bulunan |çalışma= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  3. ^ "Türk Halkları Tarihine Giriş". 34 yıldır Rutgers Üniversitesi'nin ögretim üyesi olan Prof. Dr. Peter B. Golden, sadece Amerikan Türkolojisinin zirve isimlerinden biri olmayıp, bu alanda dünyanın da önde gelen otoritesidir. Kendisi aynı zamanda dünyada en çok dil bilen ve kullanan tarihçidir. 1960'larda, aralarında Gyula Németh, T. HalasiKun, Hasan Eren gibi Ankara-Budapeşte hattının ünlü dilci-tarihçi neslinin öğrencisi olduktan sonra, doktorasını Columbia Üniversitesi'nde tamamlamış ve ardından bilim dünyasına sayısız eserler kazandırdığı verimli bir akademik hayata baslamıştır. Çalışmalarını Batı Avrasya'da, özellikle Hazar ve Kıpçaklar üzerine yoğunlaştıran Golden, Oğuzların Anadolu'ya göçü, Türklerin Müslüman oluş, Gürcüce'deki Türkçe unsurlar, Fin-Ugor halklarıgibi birbirinen farklı konularda dahi uzman yazıları yazmıştır. Hepsi de bilimsel birer klasik haline gelen çok sayıdaki makalesinin yanında başlıca kitapları sunlardır: Khazar Studies, 2 cilt (1980), The Byzantine Grek Elements in the Rasûlid Hexaglot (1985), An Introduction to the History of the Turkic Peoples (1992), Nomads and Sedentary Societies in Medieval Eurasia (1998), ve editörü ve ortak yazarı olduğu The King's Dictionary. The Rasûlid Hexaglot: Fourteenth Centuries Vocabularies in Arabic, Persian, Turkic, Greek, Armenian and Mongol (2000). 'Türk Halkları Tarihine Giriş' genel Türk tarihi alanında bir şaheserdir ve İngilizce'de yayınlandığı 1992 yılından beri Türk ve Avrasya tarihi çalışanların temel başvuru kaynağı haline gelmiştir. Prof. Golden bu değerli eserin tercümesi ve yayınlanması için yayinevimize izin vermekle kalmamış, kendisi açısından çok meşgul geçen 2002 yaz aylarında tercüme edilen kısımları okuyup düzeltme lütfunda da bulunmuştur. Bu değerli eserin Türkçe'ye kazandırılmasında da şüphesiz en büyük pay kendisine aittir. ÖTÜKEN NEŞRİYAT. 26 Mayıs 2023. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023. 
  4. ^ Faik Bulut (Kasım 2013). "Dersim Raporları" (PDF). AŞİRETLER, VAZİYETLERİ, ÖRFÜ ADETLERİ. Evrensel Basım Yayın. s. 142. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. 
  5. ^ "Musa Anter ve Kemal Burkay Kürt değil, Türkmen çıktı". www.hurriyet.com.tr. 23 Ağustos 2009. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.