İskenderiyeli Theognostus

İskenderiye’li Theognostus (d. 210, İskenderiye, Roma İmparatorluğu – ö. 270, Heliopolis, Roma İmparatorluğu) 3. yüzyılın sonlarında bir Hristiyan ilahiyatçısıydı. Yunan tarihçi Sideli Filipus, Pierius'tan (M.S. 265) sonra İskenderiye'deki İlahiyat Okulu'na başkanlık ettiğini söylüyor.^[1] Origenes'in bir müridi olmasına rağmen, Kilise’nin tarihi hakkındaki kitaplarda Eusebios ya da Hieronymus onun hakkında hiçbir bahsetmede bulunmaz.

Eseri

Theognostus, Hypotyposeis adlı yedi ciltlik dikkate değer bir eser yazdı. Kitabın göze çarpan kısımlarından bazıları Ariusçu öğretilerdir. Örneğin ikinci kitapta Oğul'un bir yaratık, yani yaratılmış bir varlık olduğu söylenir. Üçüncü kitapta, Kutsal Ruh'a yaptığı göndermeler ortodoks öğretiler değildir. Bir sorun daha ise beşinci kitapta, melekler ve şeytanlardan bedensel varlıklar olarak söz ettiğinde ortaya çıkar.^[2]

Altıncı ve yedinci kitaplarda Enkarnasyon'u ikinci kitapta aldığından daha ortodoks bir şekilde ele aldı. Theognostus’un; Üçlü Birlik, Tanrı’dan gelen kurtuluş ve ahiret hakkındaki açıklamaları Origenes'ten etkilenilmiştir. Kısacası, çalışmaları, o zamanlar İskenderiye İlahiyat Okulu'nda yaygın olan Hristiyan Helenistik felsefe ile çok uyumluydu.^[3]

Teolojisinin çoğu (ortodoks olmayan kısımlar değil) daha sonra Nissa’lı Gregor tarafından benimsenecekti.^[4]

Kaynakça