Örgülü nehir

Örgülü nehir ya da örgülü kanallar, küçük, genellikle eğreti, örgü çubuklar olarak adlandırılan adacıklar tarafından ayrılan nehir kanalları bağlantısından oluşur. Örgülü akıntılar yüksek tortulu ve kaba tane boyutlarına sahip nehirlerde oluşmaya eğilimlidir ve bu nehirler, kıvrımlı ya da düz akıntıya sahip tipik nehirlerden daha dik yamaçlardan oluşur.^[1][2] Örgülü nehirler aynı zamanda taşıdıkları su miktarında hızlı ve sık bir şekilde değişiklik gösteren nehirlerle bağlantılıdır. Tüm dünya üzerinde çakıllı akıntılar, kum yatağı olan nehirler ve nehir deltaları gibi birçok çevrede çeşitli örgülü kanallar bulunur.^[3]

Örgülü nehirler, kıvrımlı nehirlere nazaran dik bir eğimin korunduğu çözelti seviyesinin eğime ulaştığı esnada meydana gelir. Nehir zamanla gelişimini tamamladığında, tortu yükündeki sabit yükseliş nehrin yamaç yatağını arttıracak ve bu nedenle iki koşul eş zamanlı olarak gerçekleşebilir; Sonuç olarak nehrin taşıdığı su miktarı aynı kaldığı sürece yamaç değişimi ile tortu yükündeki değişim eşit olacak. . Eğimli yamaçlar, zayıf bir şekilde sıralanmış kaba kum akışları 0.016 (ft/ft) için 0.0042 m³/s olarak belirlenmiştir. Bu eğimin üzerindeki her yamaç örgülü akış oluştururken bu eğimin altındakiler kıvrımlı bir akış oluşturur. Nehrin gelişimindeki temel faktör nehrin taşıyabildiği tortu miktarıdır. Belli bir sistem çökelti yükü için eşiğine ulaştığında kıvrımlı bir sistemden örgülü bir sisteme dönüşecektir. Aynı zamanda geçici olarak durmuş yük çözeltisinin yatak yüküne oranı da kanal gelişimi için önemlidir.^[4]

Asılı tortudaki artış, eğrinin iç kısmında ince erozyona dayanıklı malzemenin birikmesine izin verdi, bu da eğriyi vurguladı ve bazı durumlarda nehrin örgüden kıvrımlı bir profile kaymasına neden oldu.[3] kanallar ve örgü çubuklar genellikle oldukça hareketlidir, nehir düzeni genellikle sel olayları sırasında önemli ölçüde değişir.[6] Örgülü kanallar, nispeten istikrarlı bankalar tarafından tanımlanan bir alanda akabilir veya tüm vadi tabanını işgal edebilir. Canterbury, yeni Zelanda'daki Rakaia Nehri, çevredeki ovalara 100 metre genişliğinde bir kanal kesti; bu nehir, nehir kıyısı ara yüzünde bulunan bir lagüne tortu taşır.^[5]

Örgülü kanal oluşumuyla ilişkili koşullar şunları içerir:

Bol miktarda tortu kaynağı Yüksek akış gradyanı su tahliyesinde hızlı ve sık değişiklikler aşınabilir bankalar dik bir kanal gradyanı bununla birlikte, nehri şekillendiren süreçler açısından, bir akıntının kıvrılıp kıvrılmayacağını belirleyen kritik faktör, kıyı aşınmasıdır. Erozyona dirençli kohezif banklara sahip bir akarsu, dar, derin, dolambaçlı kanallar oluştururken, aşınması yüksek bankalara sahip bir akarsu, kıvrımlılık için gerekli olan suyun sarmal akışını önleyerek ve örgülü oluşumla sonuçlanan geniş, sığ kanallar oluşturacaktır kanallar.

Örnek olarak; Alaska, Kanada, Yeni Zelanda'nın Güney Adası ve Himalayalar'da, tümü genç, hızla aşınan dağlar içeren geniş örgülü nehir sistemleri bulunur.

Asya'daki muazzam Brahmaputra- Jamuna Nehri, örgülü bir nehrin klasik bir örneğidir. Afrika'da, örneğin Touat Vadisi'nde örgülü nehir sistemleri mevcuttur.

Aşağı Sarı Nehrin bir kısmı örgülü bir şekil alır. Sewanee Konglomera, bir Pennsylvanian kaba kumtaşı ve çakıl taşı birimi Güney Üniversitesi yakınlarındaki Cumberland Platosu'nda bulunan, bir zamanlar Amerika Birleşik Devletleri'nin doğusunda var olan eski bir örgülü ve kıvrımlı nehir tarafından biriktirilmiş olabilir. Diğerleri bu birim için çökelme ortamını gelgit deltası olarak yorumladılar.

Avrupa'da göze çarpan örgülü nehirler:

İTALYA

Tagliamento Piave (nehir) Brenta (nehir) Cellina Meduna Fella Magra

Polonya ve Beyaz Rusya

Narew Sweden Sarek Milli Parkı

Sarvesjahka Rapaalven

Anastomoz nehirler

Anastomoz yapan nehirler veya akarsular, birden fazla iç içe geçmiş kanaldan oluşmaları bakımından örgülü nehirlere benzer. Bununla birlikte, anastomoz yapan nehirler tipik olarak düşük gradyanlı, dar, derin kanallardan oluşan bir ağdan oluşur. Dik yokuşlarda oluşan ve daha az kıyı stabilitesi gösteren örgülü nehirlerin aksine.

Ayrıca bakınız

Ait - İngiltere'deki Thames Nehri ve kolları üzerinde bulunan adalar

Anabranch - Ana kanaldan ayrılan ve aşağı akışla yeniden birleşen bir nehrin veya akıntının bir bölümü.

Lagün - Bariyer adalar veya resiflerle daha büyük bir su kütlesinden ayrılan sığ bir su kütlesi

Shoal - Bir su kütlesinden yüzeye yakın yükselen doğal batık kum bankası

Dış bağlantılar

1. http://www.seddepseq.co.uk/DEPOSITIONAL_ENV/Fluvial/Braided/braided.htm 29 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
2. http://www.alevelgeography.com/braided-channels/ 9 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3. the Geological Society of America. 83 (6): 1755–1770. doi:10.1130/0016-7606(1972)83[1755:esocp]2.0.co;2.
4. https://www.worldatlas.com/articles/fluvial-landforms-what-is-a-braided-channel.html 8 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
5. https://doi.org/10.1144/GSL.SP.1993.075.01.01
6. Catling, David (1992). Rice in deep water. International Rice Research Institute. p. 177. ISBN 978-971-22-0005-2. Retrieved 23 April 2011.
7. ^ Şuraya git:^{a b} Leopold, L.B.; Wolman, M.G. (1957). "River channel patterns: Braiding, meandering, and straight". U.S. Geological Survey Professional Papers. 262b: 39–85.
8. ^ Gray, D.; Harding, J.S. (2007). "Braided river ecology: A literature review of physical habitats and aquatic invertebrate communities". Science for Conservation (279).

Kaynakça