Çorap

Çorap, ayağa giyilmesi için üretilen veya örülen giysi. Bir tür ayakkabı veya çizme tipik olarak çorapların üzerine giyilir. Elde ve yuvarlak örme makinesinde örülür. Yuvarlak örgü makineleri iki çeşit olup, tek silindirli ve çift silindirli diye adlandırılırlar. Tek silindirli bilgisayar teknolojisiyle donatılmış makinelerin çorapları piyasada en çok bulunan çorap çeşididir. Bunun sebebi bilgisayarda çizilen desenleri ve bu desenlerin çok renkli olabilmeleridir. Son teknoloji kullanarak çorap örülürken fotoğrafınızı, isminizi, kartvizitinizi desen olarak örmeniz mümkündür.

• “Çorap söküğü”, “başına çorap örmek” gibi çok bilinen deyimlerde geçmektedir.
• Ayağı sıcak tutar.
• Ayağı kirden korur.
• Ayak ile ayakkabı arasında koruyucu katmandır.

Köken bilimi

Çorap sözcüğü, Farsça kökenlidir. Farsça "gorab" sözcüğü, Arapçaya "curab" ve buradan da Türkçeye "çorap" olarak geçmiştir. Türkçeden de Balkan dillerine girmiştir.^[1]

Tarihçe

Eski Yunanların giydiği "skyhos" yani ayağa dolanan bir posttan yapılan hafif ayakkabılar, Romalılar zamanında, Büyük Britanya adalarının işgali sırasında buraya taşındığında çizmenin içine giyilerek ayaklarının korunabileceğini gören Anglosaksonlarca benimsendi. Avrupa'nın güneyinde uzun çorapların kadınlar için olduğu kabul edilirdi. Bunun yanında Katolik Kilisesi, beyaz ketenden diz üstüne çıkan çorapları papazların tören giysisi olarak kabul etmişti. 14. yüzyılda çoraplar ve pantolonlar aynı amaçla giyilmeye başlanmıştı. Pantolon yerine geçen uzun ve dar çoraplar erkekler tarafından tercih edilmekteydi.^[1]

El örgüsü çoraplarsa, günümüzdeki biçimini 17. yüzyılda almıştı. 1920'lerde kadın giyisilerinin etek boylarının kısalması sonrasında bacaklar ve bunlara giyilen çoraplar görünür hale geldi. Bu dönemde şeffaf çoraplar ipek ya da suni ipekten imal edilmekte ve uyluğun üst kısmında sonlanmaktaydı. 1930'lardan sonra bu çorapların yapımında naylon kullanılmaya başlandı. Bu tarihten sonra kadın giyiminin değişmez bir parçası haline gelen naylon çoraplar popülaritelerini 1960'lara dek sürdürdü. Külotlu çorap ilk kez Amerika'da Allen Gant Senior tarafından 1959'da icat edilmiş ve Kuzey Carolina'da Glen Raven Mills şirketi tarafından üretilmişitir. Geliştirilen dairesel örme makinaları hem el işçiliğini azaltmış hem de dikişsiz çorapların yapımını olanaklı kılmıştır. Glen Raven Mills şirketi 1965'te ilk dikişsiz külotlu çorabı piyasaya sürmüştür. Külot ve çorabı birleştiren bu giyisi büyük ilgi görmüş ve özellikle tetiklediği mini etek modası ile birlikte 1960'larda büyük bir hızla yayılarak naylon çorabın yerini almıştır. Külotlu çorabın yayılması korse ve jartiyer kullanımının da azalmasına yol açmıştır. Aynı dönemde Spandex veya Elastanın icadı külotlu çorabı daha rahat kullanışlı ve şık bir hale getirmiştir.

Çorap tipleri

• Ayakkabı çorabı: Babet çorabı olarak da bilinen, sadece ayağın tabanı ve ucu olan minik çoraplardır.
• Çizme çorabı: botlar için çoraplardır.
• El örgüsü çorap: Farklı toplumlarda, ayrıca özellikle Türk kültüründe ve Anadolu'da yünden imal edilmiş iplerle elde örülen çoraplardır.
• Spor çoraplar: Bilekte biten ve daha çok spor ayakkabılarla giyilen kısa çoraplardır.
• Soket çoraplar: Bileğin biraz üzerinde biten ara boy çoraplardır.
• Diz altı çoraplar: Adından da anlaşılacağı üzere dizin altına kadar olan çoraplardır.
• Diz üstü çoraplar: Diz üstüne çıkan uzun çorap modelleridir.
• Jartiyer çoraplar: Külotlu çoraplardan farklı olarak külot bölgesi olmayan ve genelde ince olan çoraplardır.
• Külotlu çoraplar: Kalçayı da kaplayan en uzun çorap modelleridir.
• Naylon çoraplar: Poliamid bazlı sentetik liften imal çoraptır.
• Hemşin çorabı: Yöresel çorap türlerinden birisidir.
• File çorap: Geniş aralıklı örgü veya düğümlerden oluşan file görünümlü çoraptır.
• Vücut çorabı: Vücuda giyilen tek parça kadın çorabı türüdür.
• Tabi çorap: Japon çorap türleri.
• Bol çoraplar: Japon çorap türleri.
• Beoseon: Kore çorap türleri.

Bunlardan başka Beyzbol çorabı, Bobby çorap, Diyabetik çorap, Halhal çorap, Elbise çorabı, Hokey çorabı, Buzlu çorap, Dizaltı çorap, Eksik çorap, Ragbi çorabı, Sarkık çorap, Güdük çorap, Parmak çorap gibi türleri de mevcuttur.

Külotlu çorap tipleri

Külotlu çorabın kullanımda olan pek çok çeşidi mevcuttur. Çorabın saydamlığı denye cinsinden ifade edilir ve 5 denyeden (görünmez ya da çok ince) 15-20 denye (standart şeffaf), 40 denye (yarı opak) ve 80 denye (opak) ve 120 denyeye kadar (kalın opak) cinsleri mevcuttur. Yine kullanılan iplik ve boyaya göre parlak ya da mat olarak da sınıflanabilir. Daha ince görünüm sağlayabilmek amacı ile külot bölgesi daha sıkı dokunmuş korseli (control top) modelleri, kalça bölgesini toparlayan (lifter) modelleri mevcuttur. mini etek ve şortlarla ya da mayo ile giyilmek üzere dikişsiz ve külot bölgesi aynı dokuda üretilen bele kadar şeffaf (seamless, sheer to the waist) ve açık ayakkabılarla kullanılmak üzere parmak bölgesi kuvvetlendirilmemiş modelleri de vardır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Çocuk çorapları2 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Çorap çeşitleri nelerdir?23 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Şarkışla'da Çorapçılık - Emin Kuzucular, Sivas Folkloru, 1976 (Yün çorap tekniği üzerine ayrıntılı bir yazı)
• Türk El Sanatlarından El Örgüsü Çoraplar 25 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Doç.Dr. H. Örcün Barışta