Kanopske vaze

Kanopske vaze
Kanopske vaze iz British Museuma
Kanopske vaze iz British Museuma
Kanopske vaze iz British Museuma

Kanopske vaze bile su važni predmeti pogrebnog rituala u Antičkom Egiptu u koje se spremalo unutrašnje organe, balzamiranih tijela kod mumifikacije.[1]

Te su posude izrađivane od drva, kamena ili keramike.[1]

Historija

Najstarije Kanopske vaze koje su se pojavile u Starom kraljevstvu (oko 2575. pne.- oko 2130. pne.), bile su jednostavne sa običnim poklopcem. U vrijeme Srednjeg kraljevstva (oko 1938. pne.- oko 1630. pne. počele su se izrađivati vaze sa dekoriranim poklopcima na kojima se nalazila isklesana ljudska glava.[1]

Od Devetnaeste dinastije do kraja Novog kraljevstva (1539. pne. - 1075. pne.) te glave su predstavljale četvoricu sinova boga Horusa. Duamutefa sa glavom šakala, Kebehsenufa sa glavom sokola, Hapia sa glavom babuna i Imseta sa ljudskom glavom.[1]

U Duamutefovoj vazi se čuvao želudac, u Imsetovoj jetra, u Hapijevoj pluća a u Kebehsenufoj crijeva. One su se postavljale na uglovima sarkofaga.[2]

Od Dvadeset prve do Dvadeset pete dinastije (1077. pne. - 664. pne.) započela je praksa vraćanja balzamiranih organa u tijelo, što je potaknulo pojavu "lažnih" Kanopskih vaza, posuda dekoriranih Horusovim sinovima, ali bez unutrašnjih organa.[1]

Kanopske vaze su nazvane po gradu Kanopusu u kom se njegovao kult sinkretičkog helenističko-egipatskog Ozirisa, koji je prikazvan kao brod sa ljudskom glavom. Na osnovu tog su stariji egiptolozi pogrešno nazvali - slične predmete u kojima se čuvalo unutrašnje organe Kanopskim.[3]

I Etruščani su u periodu od 8. do 7. vijeka pne. koristili slične vaze sa poklopcima u obliku ljudske glave, s tom razlikom što su ponekad dodali i dio torza sa rukama.[2]

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Canopic jar, Egyptian funerary vessel” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 19.09.2020. 
  2. ↑ 2,0 2,1 „Kanopa” (hrvatski). Hrvatska enciklopedija LZMK. Pristupljeno 19. 09. 2016. 
  3. ↑ „Canopus, ancient city Egypt” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 19.09.2020. 

Vanjske veze

Kanopske vaze na Wikimedijinoj ostavi
  • Canopic jar, Egyptian funerary vessel (en)
  • p
  • r
  • u
Lokacije
Nil • Gornji i Donji Egipat • Abu Simbel • Abidos • Aleksandrija • Al Fayyum/Atef-Pehu • Amarna/Akhetaten • Dahshur • Dolina Kraljeva • Dolina Kraljica • Edfu • Elefantina/Abu/Yebu • Giza • Heliopolis/Annu/Iunu • Karnak • Luxor • Memphis/Ineb Hedj • Philae/Pilak • Kift/Koptos • Rašid (Rosetta) • Sakara • Tanis/Djanet • (Teba)/Niwt/Waset
Mitologija
Eneada Heliopolisa
Atum • Šu • Tefnut • Geb • Nut • Oziris • Izida • Set • Neftis
Ostala veća božanstva
Amon • Anubis • Apop • Apis • Aton • Bast • Thoth • Hator • Horus • Khepri • Khonsu • Ma'at • Min • Neit • Ptah • Ra • Sekhmet • Sobek • Uapuat • Heryshaf
Ogdoada Hermopolisa
Amon • Amaunet • Huh i Hauhet • Kuk i Kauket • Nun
Ratna božanstva
Anhur • Bast • Maahes • Pakhet • Sekhmet
Deificirani koncepti
Khonsu • Hapy • Ma'at • Min • Renenutet • Šai • Hu • Saa
Ostala božanstva
Bes • Hnum • Seker • Sešat • Tawaret
Smrt
Mumija • Četiri Horusova sina • Kanopske vaze • Ankh • Knjiga mrtvih • KV • Posmrtni hram • Ushabti
Građevine
Piramide • Hram u Karnaku • Sfinga • Veliki svjetionik • Velika biblioteka • Deir el-Bahri • Memnonski kolosi • Ramesseum • Abu Simbel
Pismo
Egipatski hijeroglifi • Egipatske brojke • Transliteracija drevnog egipatskog • Demotsko pismo • Hijeratsko pismo
Kronologija
Drevni Egipat • Ptolemejski Egipat • Rimski Egipat
Popisi
Popis egipatskih dinastija • Popis faraona
Znanost i kultura
Medicina • Arhitektura • Mačke u Drevnom Egiptu