Zamek w Nagórzance

Zamek w Nagórzance

Zamek w 2014 roku
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Miejscowość	Nagórzanka (rejon czortkowski)
Typ budynku	zamek
Rozpoczęcie budowy	XV w.
Ważniejsze przebudowy	XVI/XVII w.
Pierwszy właściciel	Stanisław Lanckoroński
Kolejni właściciele	Jędrzej Potocki, Lanckorońscy, Cesarstwo Austrii
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Zamek w Nagórzance
Położenie na mapie Ukrainy Zamek w Nagórzance
48°55′51″N 25°44′03″E/48,930833 25,734167
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Nagórzance (w literaturze także jako: zamek w Jagielnicy) – zamek wybudowany pod koniec XV w. jako drewniany, znajduje się na wzniesieniu w małej miejscowości Nagórzanka obok Jagielnicy.

Historia

Warownia została przebudowana na murowaną na przełomie XVI/XVII w. przez Stanisława Lanckorońskiego, wojewodę ruskiego i hetmana wielkiego koronnego^[1]. W 1648 r. zamek oparł się najazdowi kozackiemu, ale już w 1655 r. na skutek zdrady został zdobyty po kilku dniach oblężenia^[1]. W 1672 r. w wyniku utraty przez Polskę wschodnich ziem na rzecz imperium osmańskiego po kapitulacji polskiej twierdzy w Kamieńcu Podolskim był miejscem ewakuacji załogi twierdzy i następnie został oddany Turkom przez jej właściciela Hieronima Lanckorońskiego, po czym stał się siedzibą Ibrahima Szejtana. Zamek odbity został przez chorążego Sieniawskiego we wrześniu 1673 roku, a w styczniu 1674 roku z niego wyruszył Hieronim Lanckoroński przeciwko Turkom pod dowództwem wojewody Jana Potockiego. Ponownie opanowali go Turcy w 1680 roku, ale w 1683 roku na stałe opanowali go Polacy dzięki kampanii podolskiej hetmana Andrzeja Potockiego. Oficjalnie zamek wrócił do Polski w 1699 r. na mocy pokoju w Karłowicach i po odbudowie ze zniszczeń wojennych został ponownie rezydencją Lanckorońskich.

W 1817 roku Antoni Lanckoroński sprzedał zamek rządowi austriackiemu, który urządził w nim dużą fabrykę tytoniu^[2]. Funkcjonowała ona z przerwami do lat 90. XX w. Od 2000 r. zamek stanowi własność prywatną.

Położenie, architektura

Zamek został zbudowany na wysokim i stromym^[2], trudnym do zdobycia wzgórzu, a umiejętne jego ufortyfikowanie bastionowe zrobiło z niego warownię nie do zdobycia. W skład zamku wchodziły budynki mieszkalne i gospodarcze, od południa broniły go dwa bastiony, wjazd prowadził przez bramę poprzedzoną mostem nad głębokim rowem^[1]. Na bramie zamku zachował się kamienny herb Lanckorońskich.

Przypisy

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III, Warszawa, 1880–1902, ss. 367-68.

Linki zewnętrzne

• Zamek w Jagielnicy
• Podolskie gniazdo Lanckorońskich. kuriergalicyjski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-22)].
• Jagielnica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 367 .