Trzeci człowiek

Trzeci człowiek
The Third Man
Ilustracja
Gatunek

film noir

Rok produkcji

1949

Data premiery

2 września 1949

Kraj produkcji

Wielka Brytania

Język

angielski
niemiecki
rosyjski

Czas trwania

104 min

Reżyseria

Carol Reed

Scenariusz

Graham Greene

Główne role

Joseph Cotten
Alida Valli
Orson Welles
Trevor Howard

Muzyka

Anton Karas

Zdjęcia

Robert Krasker

Scenografia

Dario Simoni

Montaż

Oswald Hafenrichter

Produkcja

Carol Reed
Alexander Korda
David O. Selznick

Dystrybucja

British Lion Films
Selznick International Pictures

Nagrody
1949
Grand Prix
3. MFF w Cannes
1950
BAFTA
Najlepszy film brytyjski
Multimedia w Wikimedia Commons

Trzeci człowiek (ang. The Third Man) – brytyjski film noir z 1949 w reżyserii Carola Reeda. Scenariusz napisał Graham Greene, który opublikował później również nowelę pod tym samym tytułem.

Fabuła

Amerykanin Holly Martins, podrzędny i ubogi pisarz, udaje się do Wiednia na zaproszenie kolegi ze studiów Harry’ego Lime’a, który obiecuje mu tam dobry zarobek. Martins trafia jednak na pogrzeb Lime’a, którego na ulicy przejechał samochód. Chcąc się dowiedzieć czegoś więcej, spotyka się ze znajomymi Lime’a, którzy wydają się osobnikami z półświatka. Oficjalnie dwóch z nich zabrało zwłoki Lime’a zaraz po wypadku, jednak dozorca budynku, w którym ten mieszkał, jest pewien, że widział tam jeszcze trzeciego człowieka.

Dozorca wkrótce zostaje zamordowany. Martins w samą porę ucieka przed zabójcami. Oficer brytyjskiej policji wojskowej, major Calloway, mówi mu, że lepiej będzie, jeśli wyjedzie z Wiednia, i ujawnia, że Lime był wmieszany w działalność siatki handlującej podrabianą penicyliną na czarnym rynku. Martins jednak zostaje, starając się wyjaśnić tę sprawę i ustalić tożsamość trzeciego mężczyzny, podejrzewa bowiem, że Lime nadal żyje, poza tym podoba mu się Anna, przyjaciółka Harry’ego.

Wiedeń pokazany jest jako powojenne miasto w gruzach, pełne biedy i cynizmu, podzielone na alianckie sektory okupacyjne. Zdjęcia mają walory dokumentalne, cechuje je też wpływ niemieckiego ekspresjonizmu.

Obsada

  • Joseph Cotten jako Holly Martins
  • Alida Valli jako Anna Schmidt
  • Orson Welles jako Harry Lime
  • Trevor Howard jako major Calloway
  • Bernard Lee jako sierżant Paine
  • Wilfrid Hyde-White jako Crabbin
  • Erich Ponto jako doktor Winkel
  • Ernst Deutsch jako 'Baron' Kurtz
  • Siegfried Breuer jako Popescu
  • Paul Hörbiger jako Karl
  • Hedwig Bleibtreu jako gospodyni Anny
  • Robert Brown jako żandarm wojskowy
  • Geoffrey Keen jako żandarm wojskowy
  • Alexis Chesnakov jako Brodsky
  • Herbert Halbik jako Hansl
  • Paul Hardtmuth jako portier
  • Annie Rosar jako żona portiera
  • Eric Pohlmann jako kelner

Upamiętnienie

W 2002, chcąc wyróżnić Orsona Wellesa w roli Harry’ego Lime’a, nazwano nowo odkryty gatunek pająka Orsonwelles calx[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. G. Hormiga. Orsonwelles, a new genus of giant linyphiid spiders (Araneae) from the Hawaiian Islands. „Invertebrate Systematics”. 16 (3), s. 369–448, 2002. DOI: 10.1071/IT01026. 

Linki zewnętrzne

  • Trzeci człowiek w bazie IMDb (ang.)
  • p
  • d
  • e
Filmy w reżyserii Carola Reeda
1930–39
  • It Happened in Paris (1935)
  • Kadet Easy (1935)
  • Laburnum Grove (1936)
  • Talk of the Devil (1936)
  • Who's Your Lady Friend? (1937)
  • Święto bankowe (1938)
  • Penny Paradise (1938)
  • Climbing High (1938)
  • A Girl Must Live (1939)
1940–49
1950–59
  • Wykolejeniec (1951)
  • Człowiek w połowie drogi (1953)
  • Maskotka (1955)
  • Trapez (1956)
  • Klucz (1958)
  • Nasz człowiek w Hawanie (1959)
1960–69
  • Bunt na Bounty (1962)
  • Człowiek ucieka (1963)
  • Udręka i ekstaza (1965)
  • Oliver! (1968)
1970–79
  • p
  • d
  • e
Filmy nagrodzone Złotą Palmą
1939–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
od 2020

  • p
  • d
  • e
Nagroda BAFTA dla najlepszego filmu brytyjskiego
Najlepszy film
brytyjski
1947-1967
Wybitny film brytyjski
Nagroda im.
Aleksandra Kordy
od 1992
  • VIAF: 316751857
  • LCCN: n85043841
  • GND: 4185029-4
  • LIBRIS: tr57b3hc4489c8c
  • BnF: 11991556z
  • SUDOC: 027989658
  • BIBSYS: 8052980
  • J9U: 987007588664405171
  • CANTIC: a1201753x
  • LNB: 000319824
  • Britannica: topic/The-Third-Man
  • NE.se: den-tredje-mannen
  • SNL: Den_tredje_mann