Szopenfeldziarz

Zobacz hasło szopenfeldziarz w Wikisłowniku

Szopenfeldziarz – złodziej dokonujący kradzieży w sklepie[1] lub w magazynie[2].

Geneza

Określenie pojawiło się prawdopodobnie w XIX wieku; występowało w słowniku warszawskim (tom 6, 1909), wraz z pokrewnymi rzeczownikami szopenfeldziarka i szopenfeld[3]. Źródła podają różniące się nieco zakresy stosowalności pojęcia. Może ono dotyczyć kradzieży w trakcie oglądania towarów[4], w czasie kupna i w obecności personelu[5]; zazwyczaj odnosi się do kradzieży ubrań[6], na przykład wynoszonych ze sklepu pod własną odzieżą, ale przed II wojną światową stosowane było również w odniesieniu do okradania kas sklepowych przy odwróceniu uwagi sprzedawcy wydającego resztę[7].

Słowo wywodzi się z żargonu przestępczego[3] i, choć początkowo było używane w gwarze złodziejskiej[1], z czasem zaadaptowała je, jako fachowy termin, literatura kryminalistyczna[8][9]. Wyraz ten pochodzi prawdopodobnie z języka niemieckiego, poprzez jidysz[3], a powstał na bazie słowa szottenfeller z żydowskiej gwary złodziejskiej oraz wyrazów шоттенфнллер, шопенфиллер i шопемфиллер, występujących w rosyjskiej gwarze złodziejskiej i oznaczających złodzieja kradnącego w sklepach jubilerskich[10].

Kultura masowa

W komedii Vabank, będącej debiutem reżyserskim Juliusza Machulskiego, występowali dwaj szopenfeldziarze: bracia Moks i Nuta[11].

Przypisy

  1. ↑ a b WitoldW. Doroszewski WitoldW. (red.), szopenfeldziarz, [w:] Wielki słownik języka polskiego, WN PWN [dostęp 2018-09-03] .
  2. ↑ Ludwikowski ↓, s. 69.
  3. ↑ a b c Mirosław Bańko; Mirosław Skarżyński: szopenfeld. WN PWN. [dostęp 2018-09-02].
  4. ↑ WitoldW. Doroszewski WitoldW. (red.), szopenfeld, [w:] Wielki słownik języka polskiego, WN PWN [dostęp 2018-09-03] .
  5. ↑ Ludwikowski ↓, s. 119.
  6. ↑ Przemysław Ziemichód: Warszawscy „doliniarze” mieli własne szkoły. warszawa.naszemiasto.pl. [dostęp 2018-09-02].
  7. ↑ EdmondE. Locard EdmondE., Kradzieże kieszonkowe przy wydawaniu reszty i szopenfeld szufladkowy, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej”, 5, Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, 1928 .
  8. ↑ StanisławS. Milewski StanisławS., Gwara przestępcza i jej przenikanie do języka ogólnego, „Poradnik językowy”, 2, Warszawa: PWN, 1971, s. 92-101 .
  9. ↑ M.M. L. M.M., Renesans „szopenfeldu”, „Problemy Kryminalistyki”, 58, Warszawa: Wydaw. ZK KGMO, 1965, s. 776-778, ISSN 0552-2153 .
  10. ↑ HenrykH. Ułaszyn HenrykH., Język złodziejski, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1951 .
  11. ↑ Dominika Kawczyńska: Spacer po Łodzi z Filmami Juliusza Machulskiego. [w:] Wyborcza.pl Łódź [on-line]. Agora SA, 13 maja 2014. [dostęp 2018-09-04].

Bibliografia

  • Wiktor Ludwikowski, Henryk Walczak: Żargon mowy przestępców „Blatna muzyka”. Warszawa: R. Szraiber, 1923.

Linki zewnętrzne

  • Rafał Jabłoński: Lepkie ręce pradziadów. Życie Warszawy.pl, 16 września 2010