Stary Cmentarz w Łodzi
Ten artykuł dotyczy cmentarza przy ul. Ogrodowej, powstałego w 1855 roku. Zobacz też: inny cmentarz przy u. Ogrodowej, istniejący w latach 1820–1888. |
nr rej. A/273, A/274, A/275 z 16 września 1980[1] | |||
Stary Cmentarz | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Typ cmentarza | wielowyznaniowy | ||
Powierzchnia cmentarza | ok. 21 ha | ||
Data otwarcia | 1855 | ||
Mapa cmentarza | |||
Położenie na mapie Łodzi | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |||
51°46′38″N 19°26′06″E/51,777222 19,435000 | |||
| |||
Strona internetowa |
Stary Cmentarz w Łodzi – główny i zabytkowy kompleks łódzkich nekropolii, założony w 1855, przy zbiegu ulic Ogrodowej i Srebrzyńskiej. Cmentarz jest chrześcijański i trójwyznaniowy, podzielony na część katolicką (11 ha), ewangelicką (9 ha) i prawosławną (niespełna 1 ha). W 2015 kompleks został uznany pomnikiem historii[2].
Nekropolia jest miejscem spoczynku dla wielu słynnych postaci, związanych zarówno z Łodzią, jak i Rzeczpospolitą. Najokazalszym zabytkiem cmentarza, stanowiącym perłę światowej architektury, jest neogotycka Kaplica Rodziny Scheiblerów, będąca mauzoleum wystawionym w latach 1885–88, według projektu Edwarda Lilpopa i Józefa Piusa Dziekońskiego.
Nekropolia w czasach współczesnych
Od 1995, cyklicznie 1 listopada, prowadzona jest kwesta na rzecz ratowania zabytków Cmentarza. Od tej pory uratowano i odnowiono już kilkadziesiąt obiektów cmentarza. Inicjatorem tej akcji był Wojciech Słodkowski (dziennikarz łódzkiej telewizji), który prowadził ją co roku do 2012[3]. Zbiórkę teraz organizuje, po swoim powstaniu w 1999 Towarzystwo Opieki nad Starym Cmentarzem, któremu od początku przewodniczył nieżyjący już Stanisław Łukawski (nestor łódzkich przewodników).
W roku 2009 powstał film dokumentalny Nekropolis. Łódzkie trójprzymierze cieni w reżyserii Andrzeja B. Czuldy o Cmentarzu Starym, historii Łodzi i najwybitniejszych postaciach tworzących to miasto w okresie fabrykanckim, a pochowane na tej trójwyznaniowej nekropolii.
Grobowce
Znajdują się tu mauzolea łódzkich rodów fabrykanckich – Grohmanów, Geyerów, Kunitzerów, Kindermannów czy wcześniej wspomnianych Scheiblerów. Nad częścią katolicką dominuje neorenesansowe mauzoleum rodziny Heinzlów, wzniesione w latach 1899–1904 według projektu berlińskiego architekta Franciszka Schwechtena, w której jako pierwszy spoczął Juliusz Heinzel[4]. W prawosławnej części nekropolii pochowani są przede wszystkim rosyjscy urzędnicy carscy i żołnierze. Znajduje się tam mauzoleum Gojżewskich. W sumie ponad 200 grobowców Starego Cmentarza w Łodzi wpisanych jest do rejestru zabytków.
Niektóre groby na Starym Cmentarzu
- Z tym tematem związana jest kategoria: Pomniki nagrobne na Starym Cmentarzu w Łodzi.
- Grobowiec Ernsta Leonhardta
- Grób małego dziecka śpiącego na poduszce
- Grób rodziny Heiman-Jareckich
- Kaplica Heinzlów
- Kaplica Rodziny Scheiblerów
- Mauzoleum Gojżewskich
- Pomnik Sophie Biedermann
- zbiorowa mogiła harcerek z 15 ŁDH, które utonęły 18 lipca 1948 na jeziorze Gardno[5]
Osoby pochowane na Starym Cmentarzu
- Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani na Starym Cmentarzu w Łodzi.
- Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani w części ewangelicko-augsburskiej Starego Cmentarza w Łodzi.
- Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani w części prawosławnej Starego Cmentarza w Łodzi.
- Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani w części rzymskokatolickiej Starego Cmentarza w Łodzi.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024, s. 37 [dostęp 2012-07-21] .
- ↑ Aleksandra Hac: Prezydent Komorowski: Łódzkie zabytki pomnikami historii. lodz.gazeta.pl, 2015-02-17. [dostęp 2018-02-22].
- ↑ Zmarł dziennikarz Wojciech Słodkowski, Onet 3 listopada 2012
- ↑ Niemieckimi śladami po "Ziemi Obiecanej", praca zbiorowa pod red. Krystyny Radziszewskiej, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Literatura, 1997, s- 154, ISBN 83-87080-43-8.
- ↑ Gronczewska Anna, Tragiczne, harcerskie wakacje. [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”). 2 VII 2012, nr 84, s. 6.
Bibliografia
- Jan Dominikowski: Nekropolia Łodzi wielkoprzemysłowej. Cmentarz Stary przy ulicy Ogrodowej. Dzieje i sztuka 1854–1945. Łódź 2004 ISBN 83-904224-5-X (podstawowa pozycja do dziejów zespołu cmentarzy przy ul. Ogrodowej-Srebrzyńskiej oraz jego architektury funeralnej)
- Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska: Spacerownik, Cmentarz Stary przy ulicy Ogrodowej. gazeta.pl, 2007-10-27. [dostęp 2012-07-21].
- Zbigniew Piąstka: W cieniu alei cmentarnych. Łódź: Towarzystwo Przyjaciół Łodzi, 1990.
- Krzysztof Stefański: Stary cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Łodzi, Łódź 1992.
Linki zewnętrzne
Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Kwesta 2006 na Starym Cmentarzu |
- Stary Cmentarz w Łodzi. starycmentarz.org archive.org.
- Cmentarz Stary w Łodzi. cmentarz-stary.w-lodzi.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-01)].
- Stary Cmentarz w Łodzi (dzień Wszystkich Świętych)