Stanisław Teisseyre
Data i miejsce urodzenia | 7 czerwca 1905 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 2 stycznia 1988 | ||
Zawód, zajęcie | malarz, scenograf, wykładowca sztuki, poseł | ||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Stanisław Teisseyre (ur. 7 czerwca 1905 we Lwowie, zm. 2 stycznia 1988 w Poznaniu) – polski malarz, scenograf, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu i Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (początkowo siedziba mieściła się w Sopocie), poseł na Sejm PRL I kadencji z okręgu Gdynia.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Wawrzyńca, profesora geologii, i Janiny z Ostoja-Polityńskich (1877–1953). Miał czterech braci: Jerzego Henryka (1902–1988), Henryka (1903–1975), Kazimierza (1904–1982) i Andrzeja (1911–2000). Po ukończeniu gimnazjum początkowo studiował rolnictwo. Ostatecznie w 1932 ukończył studia wyższe z dziedziny sztuki w Grupie Rysunkowej Politechniki Lwowskiej. Podczas studiów, w latach 1931–1933, był asystentem Jana Henryka Rosena. W 1935 był współorganizatorem Związku Zawodowego Artystów Plastyków we Lwowie. Dzięki stypendiom, w latach 1936–1938 uzupełniał studia malarskie we Francji i Włoszech. W latach 1939–1941 jako lwowiak należał do Związku Radzieckich Artystów Plastyków (podróżował m.in. do Moskwy i Charkowa).
Podczas okupacji niemieckiej we współpracy z Romanem i Margit Sielskimi zajmował się malowaniem i odnawianiem fresków na terenach województwa lwowskiego i tarnopolskiego. Od 1943 wraz z pierwszą żoną Marią był zaangażowany w pomoc ludności żydowskiej[1], działał we lwowskim oddziale Rady Pomocy Żydom („Żegota”), angażował się m.in. w pomoc żydowskim artystom więzionym w getcie.
Po zakończeniu wojny zakładał w Lublinie Związek Polskich Artystów Plastyków, wybrano go do krajowego Zarządu Głównego ZPAP (od 1952 przewodniczący). Pracował jako scenograf w Teatrze Wojska Polskiego w Lublinie, a później w Łodzi. Redagował pismo „Przegląd Artystyczny”.
W 1947 otrzymał stopień profesora. Został wybrany rektorem poznańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (w latach 1947–1950, 1965) oraz sopocko-gdańskiej ASP (od 1951 do 1962). W tej ostatniej był także dziekanem Wydziału Malarstwa (1962–1965). W początkach kariery tworzył w stylu socrealizmu.
W 1951 wstąpił do PZPR (wcześniej był związany ze Stronnictwem Demokratycznym), która wytypowała go na posła z okręgu Gdynia (1952–1956).
Od 1958 był pierwszm mężem malarki Teresy Pągowskiej[2]. Został pochowany 11 stycznia 1988 na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu (pole 3, kwatera D-7)[3].
Wybrane prace:
- polichromie i projekt witrażu prezbiterium poznańskiego kościoła pw. św. Jana Jerozolimskiego
- obrazy: Smuga światła; Roztopy; Port w Egipcie
Wystawy indywidualne: Lwów, Warszawa, Kraków, Łódź, Sopot, Poznań, Praga, Budapeszt, Sofia.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1952)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (7 czerwca 1947)[5]
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” (pośmiertnie, 29 kwietnia 2019)[6][7]
Nagrody[8]
- 1939 – Nagroda m. Lwowa
- 1951 – II nagroda na II Ogólnopolskich Wystawach
- 1952 – III nagroda na III Ogólnopolskich Wystawach
- 1952 – Państwowa Nagroda Artystyczna III stopnia (zespołowa)
- 1958 – Nagroda Plastyczna Miasta Gdańska
- 1961 – Nagroda II stopnia na Wystawie Malarstwa z cyklu „Polskie Dzieło Plastyczne w XV-lecie PRL”
- 1963 – Nagroda Okręgu ZPAP Gdańsk
- 1964 – Nagroda MKiS za działalność pedagogiczną
Zobacz też
Przypisy
- ↑ (aut. Wiesław Balcerak et al.), Vademecum wiedzy o Stronnictwie Demokratycznym: Stronnictwo Demokratyczne w działaniu wczoraj i dziś, Centralny Ośrodek Kształcenia Kadr Stronnictwa Demokratycznego im. Stanisława Kulczyńskiego, Warszawa 1984, s. 33 (informacja o członkostwie w SD i pomocy Żydom).
- ↑ TVP3 Gdańsk Panorama kultura. 4 marca 2017, 4 marca 2017.
- ↑ Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2023-08-23] .
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 95, poz. 633 „za zasługi na polu organizacji życia kulturalnego w Polsce”.
- ↑ Baza Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata[dostęp 2023-08-24].
- ↑ Przyznano kolejne medale Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2023-08-23] (pol.).
- ↑ Stanisław Teisseyre | 1951–1962 [online], Zbrojownia Sztuki [dostęp 2023-08-23] (pol.).
Bibliografia
- A. Fastnacht-Stupnicka, Iść w życie jak w morze, „Tygodnik Wrocławski”, 31 stycznia 2008.
- Biografia na culture.pl
- Poznań od A do Z, pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998.
- Nasi kandydaci na posłów z Okręgu Wyborczego nr 37 w Gdyni, „Dziennik Bałtycki”, nr 236, 2 października 1952, s. 1 (biogram ze zdjęciem).
- PWN: 3986025
- ETP: 15387