Skwer ELWRO we Wrocławiu

Skwer przed zagospodarowaniem i dawny tzw. dom rotacyjny ELWRO.
Tabliczka z nazwą skweru. W tle dom rotacyjny.
Obelisk na skwerze, w dolnej części krasnal Elwruś na liczydle[1]. Napis na obelisku: Polskie komputery rodziły się w Elwro.
Obelisk na skwerze.

Skwer ELWRO – skwer położony we Wrocławiu[2][3][4], na osiedlu Grabiszyn-Grabiszynek (dawniej Grabiszyn[5]). Jego nazwa upamiętnia istniejące w latach 1959–1993 Wrocławskie Zakłady Elektroniczne ELWRO[5][6].

Uchwała

Nazwa Skwer ELWRO została nadana istniejącemu skwerowi uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 lipca 2015 r., w paragrafie 1 tej uchwały i weszła w życie 14 dni od dnia ogłoszenia jej w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego, co nastąpiło 17 lipca 2015 r.[2][7] Radni Wrocławia podjęli tę uchwałę z inicjatywy Komitetu Społecznego Upamiętnienia Elwro[3][5][6][8][9][10].

Położenie

Skwer obejmuje teren położony u zbiegu ulic[2][3][4][7][8][11][12][13]:

  • Klecińskiej[a]
  • Aleksandra Ostrowskiego, przy której mieściła się siedziba i zlokalizowane były tereny przedsiębiorstwa (pod numerem 30)[5] oraz przyzakładowe technikum elektroniczne, tzw. EZN (Elektroniczne Zakłady Naukowe, pod numerem 22)[5][14],
  • Grabiszyńskiej[b].

Od północnego zachodu ograniczony jest budynkiem[4][15], dawnego tzw. Domu Rotacyjnego dla pracowników ELWRO[c][4][5][7][8][9][16]. Obszar skweru pozostawał niegdyś w zarządzie zakładów Elwro[5].

Inicjatywa

Z inicjatywą nadania skwerowi, położonemu w pobliżu dawnych, obecnie nieistniejących, zakładów Elwro, wystąpił powstały w lutym 2015 r. Komitet Społeczny Upamiętnienia Elwro[3][5][6][8][9][10] utworzony przez byłych pracowników zakładu[4][9][17]. Uzasadnieniem dla upamiętnienia zakładów jest znaczący ich wkład w rozwój polskich komputerów i informatyki, a także w rozwój gospodarczy miasta Wrocławia[12][13]. Liderzy tej inicjatywy tak między innymi uzasadniali potrzebę upamiętnienia zlikwidowanych zakładów[4]:

Historyczne znaczenie dla Wrocławia, a także niepodważalny, znaczący wkład w rozwój informatyki w Polsce i w krajach Europy Wschodniej i Środkowej bezsprzecznie zasługują na upamiętnienie.

W uzasadnieniu do uchwały Rady Miejskiej Wrocławia o nadaniu nazwy upamiętniającej zakłady Elwro temu obszarowi wskazano między innymi, że[5]:

ELWRO było synonimem nowoczesności i wizytówką, znakiem rozpoznawczym Wrocławia.

oraz

Historyczne zasługi ELWRO dla miasta, bezsprzecznie znaczący pozytywny wkład w rozwój elektroniki i informatyki w Polsce (…) są godne upamiętnienia.

Upamiętnienie ELWRO poprzez nadanie nazwy skwerowi oraz wybudowanie obiektów małej architektury zostało objęte Patronatem Honorowym Prezydenta Wrocławia Pana Rafała Dutkiewicza[7][10][11]. Swoje poparcie, a także wsparcie finansowe, projektowi udzieliło między innymi Polskie Towarzystwo Informatyczne, ze względu między innymi na to, że[6][10]:

Zakłady „ELWRO” wniosły znaczący wkład w rozwój informatyki w Polsce.

Plany

Planuje się zbudowanie na skwerze obelisku[3][4][9][17] (obiekt małej architektury[18]: postument z granitu szarego strzegomskiego o wymiarach 180×180×15 cm oraz forma przestrzenna z granitu Impala o wymiarach 80×80×200 cm[8][11][19]) i umieszczenie na nim inskrypcji[3][4][8][18]:

Polskie komputery urodziły się w ELWRO

oraz dodatkowo[3][18]

Komputery Odra, konstruowane i produkowane w Elwro utorowały rozwój informatyki w Polsce

Projekt przygotowali byli pracownicy przedsiębiorstwa: Mieczysław Piroga i Edward Pełecha[4][11][18]. Odsłonięcie obelisku ma nastąpić 17 września 2015 r. o godzinie 12:00[4][10][11][20]. Opracowano ponadto projekt zagospodarowania całego terenu pozytywnie zaopiniowany przez Towarzystwo Miłośników Wrocławia oraz Komisję Kultury i Nauki[4][11][20]. Do pomnika przytwierdzone będzie także logo ELWRO i tabliczka o wymiarach 30×12 cm upamiętniająca fundatorów i sponsorów. Montaż przewidziano na 2 września 2015 r.[21]

Przedstawiono także pomysł, aby umieścić na skwerze kolejnego wrocławskiego krasnala: krasnal Elwruś[3][11][22].

Koszt inicjatywy szacowany jest na 28000–30000 złotych[3][8][17].

Realizacja

Założone przez Komitet Społeczny Upamiętnienia Elwro projekty zostały zrealizowane poprzez:

  • nadanie skwerowi nazwy: Skwer ELWRO, nadaną uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 lipca 2015 r.[2][7],
  • wykonaniem i odsłonięciem podczas uroczystości w dniu 17 września 2015 r. obelisku z inskrypcjami upamiętniającymi zakłady[12][13],
  • wykonanie i umieszczenie u stóp obelisku figurki kolejnego krasnala, przedstawiającego postać siedzącą na liczydle, gdzie zakodowano datę otwarcia zakładów Elwro, tj. rok 1959[12][13].

Uroczystość odsłonięcia obelisku

W dniu 17 września 2015 r. zgodnie z wcześniejszymi planami i zapowiedziami odbyła się uroczystość odsłonięcia obelisku upamiętniającego Wrocławskie Zakłady Elektroniczne ELWRO, wybudowanego na Skwerze ELWRO. Uroczystość rozpoczęła się o godzinie 12:00. Uroczystego odsłonięcia dokonał Wiceprezydent Wrocławia Adam Grehl. W uroczystości wzięli udział między innymi byli pracownicy zakładów Elwro[12][13], w tym drugi ich dyrektor Stefan Rylski[13].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Ulica Klecińska stanowi część tzw. Obwodnicy Śródmiejskiej Wrocławia; tędy prowadzi Droga krajowa nr 5.
  2. ↑ Ulicą Grabiszyńską biegnie droga wojewódzka nr 347.
  3. ↑ Dom rotacyjny został wybudowany na zlecenie przedsiębiorstwa Elwro w latach 1976–1979. W budynku znajdowało się 120 mieszkań.

Przypisy

  1. ↑ Wrocław, Grabiszyn, pomnik Zakładów ELWRO- KRASNAL ELWRUŚ.polska-org.pl
  2. ↑ a b c d Uchwała RMWr 2015 ↓, s. § 1.
  3. ↑ a b c d e f g h i Walków, 6 czerwca 2015 ↓.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Wysocki 2015 ↓.
  5. ↑ a b c d e f g h i Uzasadnienie do uchwały 2015 ↓, s. 1.
  6. ↑ a b c d PTI wsparcie 2015 ↓.
  7. ↑ a b c d e Wyniki 2015 ↓, s. 1.
  8. ↑ a b c d e f g Stanisz 2015 ↓.
  9. ↑ a b c d e Akt założycielski 2015 ↓.
  10. ↑ a b c d e PTI odsłonięcie 2015 ↓.
  11. ↑ a b c d e f g Działania i wyniki 2015 ↓.
  12. ↑ a b c d e Głowicka-Wolska 2015 ↓.
  13. ↑ a b c d e f Walków, 17 września 2015 ↓.
  14. ↑ EZN Historia 2015 ↓.
  15. ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, s. zał. 1.
  16. ↑ Mera Elwro, ZOPIW 1979 ↓, s. 10.
  17. ↑ a b c Bystroński 2015 ↓.
  18. ↑ a b c d Wyniki 2015 ↓, s. 2.
  19. ↑ Wyniki 2015 ↓, s. 4, 5.
  20. ↑ a b Wyniki 2015 ↓, s. 1, 6.
  21. ↑ Wyniki 2015 ↓, s. 5, 6.
  22. ↑ Wyniki 2015 ↓, s. 8.

Bibliografia

  • UCHWAŁA NR XIII/255/15 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie nadania nazw skwerom na terenie Wrocławia, [w:] Akty Prawne [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia; Biuletyn Urzędowy RMW z 2015 r. poz. 230; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2015 r. poz. 3209. Data ogłoszenia: 17 lipca 2015 r., 9 lipca 2015 [dostęp 2015-09-03] .
  • UZASADNIENIE do projektu uchwały Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie nadania nazw skwerom na terenie Wrocławia, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia, 2015 [dostęp 2015-09-04] .
  • ZREALIZOWANE DZIAŁANIA I WYNIKI, ELWRO retro – witryna społecznościowa, 2015 [dostęp 2015-09-04] .[martwy link]
  • WYNIKI, ELWRO retro – witryna społecznościowa, 2015 [dostęp 2015-09-04] .[martwy link]
  • O OBELISKU ELWRO... – AKT ZAŁOŻYCIELSKI KOMITETU SPOŁECZNEGO UPAMIĘTNIENIA ELWRO powołanego w dniu 10 lutego 2015 r. we Wrocławiu [online], ELWRO retro – witryna społecznościowa, 2015 [dostęp 2020-11-07] .
  • Historia – Elektroniczne Zakłady Naukowe [online], archiwum.ezn.edu.pl [dostęp 2020-11-05] .
  • MERA-ELWRO między VII a VIII Zjazdem PZPR, MERA-ELWRO, Zakładowy Ośrodek Pracy Ideowo-Wychowaczej oraz dział KP Mera-Elwro, 2015 [dostęp 2015-09-04] .
  • Odsłonięcie obelisku upamiętniającego ELWRO – Wrocław, 17 września 2015, [w:] Aktualności [online], Polskie Towarzystwo Informatyczne, 17 września 2015 [dostęp 2015-09-17] .
  • PTI udzieliło wsparcia finansowego projektu upamiętniającego Zakłady „ELWRO”, [w:] Aktualności [online], Polskie Towarzystwo Informatyczne, 21 lipca 2015 [dostęp 2015-09-17] .
  • AlbertA. Bystroński AlbertA., Pomnik dla zakładów Elwro, [w:] Rozmaitości [online], TVP Wrocław, 2 lipca 2015 [dostęp 2015-09-04] .
  • ElizaE. Głowicka-Wolska ElizaE., Odsłonili obelisk i skwer ELWRO, [w:] Wiadomości [online], Serwis Miasta Wrocław, 17 września 2015 [dostęp 2015-09-18] .
  • BarbaraB. Stanisz BarbaraB., Komputery made in Wrocław. O potędze Elwro (AKTA W.), [w:] Wiadomości z Wrocławia [online], Gazeta Wyborcza, 29 maja 2015 [dostęp 2015-09-04] .
  • MarcinM. Walków MarcinM., Pamiętacie komputery Elwro? Będą miały swój skwer we Wrocławiu., [w:] Aktualności [online], Gazeta Wrocławska, 6 czerwca 2015 [dostęp 2015-09-03] .
  • MarcinM. Walków MarcinM., Komputery z Elwro mają swój skwer i krasnala., [w:] Wiadomości [online], Gazeta Wrocławska, 17 września 2015 [dostęp 2015-09-18] .
  • TomaszT. Wysocki TomaszT., Będzie obelisk i skwer ELWRO., [w:] Aktualności [online], Oficjalny portal internetowy Wrocławia, 28 sierpnia 2015 [dostęp 2015-09-04] .

Linki zewnętrzne

  • Skwer Elwro, [w:] Wrocław – Grabiszyn [online], fotopolska.eu [dostęp 2015-09-24]  (pol.).
  • Wrocław, ul. Ostrowskiego Aleksandra 1, [w:] Wrocław – Grabiszyn [online], fotopolska.eu [dostęp 2015-09-04]  (pol.).
  • Budynek nr 1, ul. Klecińska (dawny dom rotacyjny Elwro), [w:] Wrocław/Grabiszyn/ul. Klecińska [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2015-09-04]  (pol.).
  • Skwer ELWRO, wikimapia.org [dostęp 2015-09-04]  (pol.).
  • p
  • d
  • e
Odra
seria 1000, 1100
seria 1200
seria 1300
JS EMC (RIAD)
Elwro
UMC
ZAM
ELWAT
  • ELWAT-1
militarne
RODAN
  • RODAN 1
  • RODAN 10
  • RODAN 10/79
  • RODAN 15
UMJS
  • UMJS 10
pozostałe wybrane produkty
inne