Nikandra (roślina)

Nikandra

Nikandra miechunkowa

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

psiankowate

Rodzaj

nikandra

Nazwa systematyczna

Nicandra Adans.
Fam. 2: 219. Jul-Aug 1763^[3]

Typ nomenklatoryczny

N. physalodes (L.) Gaertn.^[3]

Synonimy

Calydermos Ruiz et Pavón
Pentagonia Heister ex Fabricius
Physalodes Boehmer^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Nikandra, wzdętka^[4] (Nicandra Adans.) – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Jest to takson monotypowy tj. należy tu jeden gatunek – nikandra miechunkowa^[5]^[6] Nicandra physalodes (L.) Gaertn. Fruct. Sem. Pl. 2: 237 1791^[7]. Roślina ta pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Południowej (Peru), ale została szeroko rozpowszechniona w strefie międzyzwrotnikowej^[5] oraz w strefach umiarkowanych obu półkul^[8]. W Polsce ma status zadomowionego antropofita^[4].

Gatunek uprawiany jest jako jednoroczna roślina ozdobna^[5]. Sadzony jest też dlatego, że z powodu zawartości steroidowych laktonów odstrasza muchy. Niektórym nasionom brakuje jednego chromosomu, co sprawia, że mogą one pozostawać w uśpieniu przez około 30 lat^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina jednoroczna osiągająca do 1,5 m wysokości i zwykle o jeszcze większej szerokości^[5].
Liście: Pojedyncze, skrętoległe, ząbkowane^[5].
Kwiaty: Pięciokrotne, promieniste, wyrastają pojedynczo w kątach liści. Kielich o działkach wolnych, sercowatych, z krawędziami ze sobą stykającymi się i wywiniętymi na zewnątrz, w efekcie kielich ma 5 ostrych krawędzi. Korona kwiatu u nasady to dzwonkowato zrośnięte i białe części płatków, które wyżej rozszerzają się w rozpostarte kołowo i fioletowe łatki o średnicy ok. 4 cm. Pręcików jest 5, równych długością. Zalążnia górna, trój- do pięciokomorowa, z licznymi zalążkami, szyjka słupka pojedyncza, zakończona kulistym znamieniem^[5].
Owoce: Purpurowa jagoda w miarę dojrzewania zasychająca i pękająca po dojrzeniu, zawierająca dużą liczbę drobnych nasion^[5].

Kwiat
Owoce ukryte w kielichach
Otwarty owoc
Nasiona

Systematyka

W obrębie rodziny psiankowatych (Solanaceae) klasyfikowana w podrodzinie Solanoideae^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nicandra. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2017-02-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 120, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 229. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 629, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Nicandra physalodes (L.) Gaertn.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-23].
↑ Nicandra physalodes (L.) Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-22].
↑ Genus: Nicandra Adans.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-20].