Napadowa nocna hemoglobinuria

Napadowa nocna hemoglobinuria
Klasyfikacje
ICD-10	D59.5

Napadowa nocna hemoglobinuria (zespół Marchiafavy-Micheliego, ang. paroxysmal nocturnal hemoglobinuria, PNH) – rzadkie schorzenie erytrocytów polegające na braku czynników broniących przed ich rozpadem.

Zostało po raz pierwszy opisane przez niemieckiego lekarza Paula Strübinga w 1881 roku, a następnie w 1911 roku przez Ettore Marchiafavę i Alessio Nazariego. Termin haemoglobinuria paroxysmalis nocturia wprowadził Enneking w 1928^[1].

Etiopatogeneza

Choroba polega na defekcie błony erytrocytu, który uniemożliwia ochronę krwinki przed cytolizą przy udziale dopełniacza.

Istnieją trzy podtypy nocnej napadowej hemoglobinurii:

PNH I – prawidłowy poziom cholinesterazy
PNH II – obniżony poziom cholinesterazy
PNH III – niedobór cholinesterazy a także błonowego inhibitora reaktywnej lizy – MIRL (CD 59) oraz czynnika DAF (CD55) – jego niedobór ułatwia wiązanie frakcji C3 dopełniacza.

W patogenezie schorzenia bierze się też pod uwagę niedobór białka wiążącego C8.
Rozpad krwinek zachodzi głównie przy obniżeniu pH krwi. Tym tłumaczy się nasilenie schorzenia w nocy w trakcie snu.

Chorzy wykazują zwiększoną skłonność do zmian zakrzepowo-zatorowych, a także leukopenię i trombocytopenię (prawdopodobnie taki sam defekt jak w błonach erytrocytów współistnieje także w leukocytach i trombocytach).

Objawy i przebieg

niedokrwistość
cechy hemolizy
bóle brzucha
ciemne zabarwienie moczu oddanego rano
skłonność do zakrzepów i zatorów (co może się objawiać m.in. priapizmem)

Rozpoznanie

Rozpoznanie stawia się na podstawie stwierdzenia:

hemoglobinurii i hemosydenurii w moczu nocnym,
dodatniego testu Hama – hemoliza w środowisku kwaśnym,
dodatniego testu cukrozowego – hemoliza w środowisku sacharozy,
cytometria przepływowa – braku w erytrocytach ekspresji CD55 (DAF) i CD 59 (MIRL),
małego stężenia fosfatazy alkalicznej i CD15 w granulocytach oraz obniżenia stężenia cholinesterazy w erytrocytach.

Leczenie

podawanie preparatów krwinek płukanych
ekulizumab^[2]
leki glikokortykosteroidowe
leki przeciwzakrzepowe
leki alkalizujące
przeszczep szpiku

Rokowanie

Choroba ma przebieg przewlekły. W związku z pojawieniem się ekulizumabu, inhibitora C5 układu dopełniacza, który w 2007 roku został zarejestrowany jako pierwszy w Europie lek na napadową nocną hemoglobinurię, poprawiły się rokowania pacjentów i spadła śmiertelność. Rokowanie pięcioletniej przeżywalności wzrosło do 97%^[3]. Ponadto, wprowadzono dwie nowe terapie - rawulizumabem, będącym pierwszym długodziałającym inhibitorem C5 układu dopełniacza, oraz pegcetacoplanem, inhibitorem C3 układu dopełniacza. Częstotliwość podawania tych leków jest mniejsza, co według ekspertów przekłada się na redukcję obciążenia chorobą pacjentów^[4]^[5].

Przypisy

↑ J.J. Enneking J.J., Eine Neue form Intermittierender Hämoglobinurie, „Klinische Wochenschrift”, 7 (43), 1928, s. 2045–2047, DOI: 10.1007/BF01846778, ISSN 0023-2173 (niem.).
↑ Hillmen P., Young NS., Schubert J., Brodsky RA., Socié G., Muus P., Röth A., Szer J., Elebute MO., Nakamura R., Browne P., Risitano AM., Hill A., Schrezenmeier H., Fu CL., Maciejewski J., Rollins SA., Mojcik CF., Rother RP., Luzzatto L. The complement inhibitor eculizumab in paroxysmal nocturnal hemoglobinuria.. „N Engl J Med”. Sep 21;355. 12, s. 1233-43, 2006. DOI: 10.1056/NEJMoa061648. PMID: 16990386.
↑ Uciążliwe życie z PNH. Jest raport nt. Polaków z tą ultrarzadką chorobą [online], www.rynekzdrowia.pl [dostęp 2023-08-24] (pol.).
↑ Uciążliwe życie z PNH. Jest raport nt. Polaków z tą ultrarzadką chorobą [online], www.rynekzdrowia.pl [dostęp 2023-08-24] (pol.).
↑ Nowa opcja leczenia napadowej nocnej hemoglobinurii [online], www.termedia.pl [dostęp 2023-08-24] (pol.).

Bibliografia

Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, tom I. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 1460-1461. ISBN 83-7430-069-8.
Interna, tom II. Franciszek Kokot (red.). s. 737-738. ISBN 83-200-2872-8.