Lista terytoriów niesamodzielnych ONZ

Lista terytoriów niesamodzielnych ONZ – oficjalna lista terytoriów niesamodzielnych, sporządzana przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Lista sporządzana jest od 1946 roku i obejmuje terytoria, które na mocy artykułu XI Karty Narodów Zjednoczonych powinny podlegać dekolonizacji.

Kontrowersje

Lista wzbudza liczne kontrowersje, związane z tym, że znajdują się na niej terytoria o szerokiej autonomii wewnętrznej, z możliwością de facto samostanowienia (np. Bermudy), zaś nie umieszczono na niej wielu terytoriów pozbawionych możliwości samostanowienia (m.in. większości francuskich terytoriów zamorskich).
Z drugiej strony z listy usunięto wiele terytoriów, które uzyskały szeroki stopień samostanowienia (Portoryko, Antyle Holenderskie).

Z listy usunięto także wszystkie terytoria zaanektowane przez Francję. W 1984 z powrotem wpisano jednak na listę Nową Kaledonię, co wywołało długotrwały konflikt na linii ONZ-Francja, zakończony ostatecznie obietnicą przeprowadzenia referendum niepodległościowego. Również w 2013 ponownie wpisano na listę Polinezję Francuską.

Kontrowersyjną sprawą jest także utrzymywanie na liście Tokelau, pomimo iż w 2004 rząd Tokelau wystosował oficjalne pismo do ONZ w którym deklarował chęć pozostania częścią Nowej Zelandii, a ludność terytorium już dwukrotnie odrzuciła w referendum projekt zwiększenia autonomii. Pomimo to Tokelau pozostało na liście.

Lista terytoriów niesamodzielnych^[1]

Afryka

• Święta Helena (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Sahara Zachodnia (pod okupacją Maroka)

Ameryki

• Anguilla (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Bermudy (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Brytyjskie Wyspy Dziewicze (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Falklandy (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Kajmany (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Montserrat (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Turks i Caicos (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych (nieinkorporowane terytorium zorganizowane USA)

Europa

• Gibraltar (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)

Oceania

• Guam (nieinkorporowane terytorium zorganizowane USA)
• Nowa Kaledonia (terytorium zamorskie Francji)
• Pitcairn (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii)
• Polinezja Francuska (terytorium zamorskie Francji)
• Samoa Amerykańskie (nieinkorporowane terytorium zorganizowane USA)
• Tokelau (terytorium zależne Nowej Zelandii)

Terytoria dawniej znajdujące się na liście^[2]

• Aden (Aden, Protektorat Adeński) (do 1967)
• Afryka Południowo-Zachodnia (do 1990)
• Alaska (do 1959)
• Angola (do 1963)
• Antigua i Barbuda (do 1981)
• Antyle Holenderskie (do 1953)
• Bahamy (do 1973)
• Barbados (do 1966)
• Basuto (do 1966)
• Beczuana (do 1966)
• Borneo Północne (do 1963)
• Brunei (do 1984)
• Cypr (do 1960)
• Dominika (do 1978)
• Federacja Malajska (do 1957)
• Fidżi (do 1970)
• Francuska Afryka Równikowa (do 1960)
• Francuska Afryka Zachodnia (do 1960)
• Francuskie posiadłości na Oceanii (Polinezja Francuska, Wallis i Futuna) (do 1947)
• Gambia (do 1965)
• Grenada (do 1974)
• Grenlandia (do 1954)
• Gujana Brytyjska (do 1966)
• Gujana Francuska (do 1947)
• Gujana Holenderska (do 1953)
• Gwadelupa (do 1947)
• Gwinea (do 1958)
• Gwinea Hiszpańska (do 1968)
• Gwinea Portugalska (do 1973)
• Hawaje (do 1959)
• Holenderskie Indie Wschodnie (do 1949)
• Honduras Brytyjski (do 1981)
• Hongkong (do 1972)
• Ifni (do 1969)
• Indie Francuskie (do 1947)
• Indie Portugalskie (do 1961)
• Jamajka (do 1962)
• Kambodża (do 1953)
• Kamerun Brytyjski (do 1961)
• Kamerun Francuski (do 1960)
• Kenia (do 1963)
• Kiribati (do 1979)
• Komory (do 1975)
• Kongo Środkowe (do 1960)
• Kongo Belgijskie (do 1960)
• Laos (do 1949)
• Madagaskar (do 1960)
• Makau (do 1972)
• Malta (do 1964)
• Mariany Północne (do 1990)
• Maroko (do 1956)
• Martynika (do 1947)
• Mauritius (do 1968)
• Mikronezja (do 1990)
• Mozambik (do 1976)
• Nauru (do 1968)
• Niasa (do 1964)
• Niger (do 1960)
• Nigeria (do 1960)
• Niue (do 1974)
• Nowa Gwinea (do 1975)
• Nowa Gwinea Holenderska (do 1963)
• Nowe Hebrydy (do 1980)
• Palau (do 1994)
• Papua (do 1975)
• Portoryko (do 1953)
• Reunion (do 1947)
• Rodezja Południowa (do 1980)
• Rodezja Północna (do 1964)
• Ruanda-Urundi (do 1962)
• Saint Kitts i Nevis (do 1983)
• Saint Lucia (do 1979)
• Saint Vincent (do 1979)
• Saint-Pierre i Miquelon (do 1947)
• Samoa Zachodnie (do 1962)
• São João Baptista de Ajudá (do 1961)
• Sarawak (do 1963)
• Seszele (do 1976)
• Sierra Leone (do 1961)
• Singapur (do 1963)
• Somali Brytyjskie (do 1960)
• Somali Włoskie (do 1960)
• Somali Francuskie (do 1977)
• Strefa Kanału Panamskiego (do 1947)
• Suazi (do 1968)
• Sudan Francuski (do 1960)
• Tanganika (do 1961)
• Timor Wschodni (do 2002)
• Togo Brytyjskie (do 1961)
• Togo Francuskie (do 1960)
• Trynidad i Tobago (do 1962)
• Tunezja (do 1956)
• Tuvalu (do 1978)
• Ubangi-Szari (do 1960)
• Uganda (do 1962)
• Wietnam (do 1954)
• Wyspy Cooka (do 1965)
• Wyspy Kokosowe (do 1984)
• Wyspy Marshalla (do 1990)
• Wyspy Salomona (do 1978)
• Wyspy Świętego Tomasza i Książęca (do 1975)
• Wyspy Zielonego Przylądka (do 1975)
• Zanzibar (do 1963)
• Złote Wybrzeże (do 1957)

Przypisy