| Ten artykuł dotyczy amerykańskiego fizyka. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku. |
John Wheeler
John Archibald Wheeler (1963) |
Państwo działania | Stany Zjednoczone |
Data i miejsce urodzenia | 9 lipca 1911 Jacksonville |
Data śmierci | 13 kwietnia 2008 |
profesor nauk fizycznych |
Specjalność: fizyka teoretyczna |
|
Uczelnia | Uniwersytet w Austin, Uniwersytet Princeton |
Nagrody |
Nagroda Wolfa |
| Cytaty w Wikicytatach | |
John Archibald Wheeler (ur. 9 lipca 1911 w Jacksonville, Floryda, zm. 13 kwietnia 2008 w Hightstown[1]) – amerykański fizyk teoretyczny, laureat Nagrody Einsteina (1965) i Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki (1997).
Życiorys
W latach 1947–1976 profesor Uniwersytetu w Princeton, od 1976 Uniwersytetu w Austin (stan Teksas).
Prowadził badania w dziedzinie fizyki atomowej i fizyki jądrowej oraz oddziaływań elektromagnetycznych między cząstkami elementarnymi. Opracował teorię stanu równowagi gwiazd bardzo gęstych. Autor teoretycznych prac z zakresu unifikacji oddziaływań.
Zajmował się teorią czarnych dziur i kolapsu (zapadania) grawitacyjnego. W 1969 roku wprowadził termin czarna dziura.
Nagrody
Wheeler w 1997 r. został uhonorowany Nagrodą Wolfa za wkład w fizykę. Laureat Medalu Oersteda za nauczanie fizyki i Nagrody Enrica Fermiego[2].
Przypisy
- ↑ Wheeler John Archibald, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-12-12] .
- ↑ The Enrico Fermi Award. Award Laureates (ang.), U.S. Department of Energy, Office of Science, science.osti.gov [dostęp 2024-05-18].
Bibliografia
- Fizyka czasoprzestrzeni (wspólnie z Edwinem F. Taylorem, 1966, wyd. pol. Warszawa 1975).
XX wiek | - 1978: Chien-Shiung Wu
- 1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini
- 1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson
- 1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf
- 1982: Leon Max Lederman, Martin Perl
- 1983/1984: Erwin L. Hahn, Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman
- 1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres
- 1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber
- 1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi
- 1988: Roger Penrose, Stephen Hawking
- 1989: nie przyznano
- 1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless
- 1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi
- 1992: Joseph H. Taylor Jr.
- 1993: Benoît Mandelbrot
- 1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu
- 1995/1996: nie przyznano
- 1997: John Archibald Wheeler
- 1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry
- 1999: Dan Szechtman
- 2000: Raymond Davis, Masatoshi Koshiba
|
---|
XXI wiek | - 2001: nie przyznano
- 2002/3: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett
- 2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs
- 2005: Daniel Kleppner
- 2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg
- 2008/2009: nie przyznano
- 2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger
- 2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban
- 2012: Ja’akow Bekenstein
- 2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac
- 2014: nie przyznano
- 2015: James D. Bjorken, Robert P. Kirshner
- 2016: Josef Imry
- 2017: Michel Mayor, Didier Queloz
- 2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard
- 2019: nie przyznano
- 2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald
- 2021: Giorgio Parisi
- 2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier
|
---|
lata 50. | |
---|
lata 60. | |
---|
lata 70. | |
---|
1970 | |
---|
1973 | - Daniel I. Arnon
- Carl Djerassi
- Harold E. Edgerton
- Maurice Ewing
- Arie Jan Haagen-Smit
- Vladimir Haensel
- Frederick Seitz
- Earl Wilbur Sutherland
- John Tukey
- Richard T. Whitcomb
- Robert R. Wilson
|
---|
1974 | |
---|
1975 | |
---|
1976 | |
---|
1979 | |
---|
XX wiek | - 1936: William Suddards Franklin
- 1937: Edward Herbert Hall
- 1938: Alexander Wilmer Duff
- 1939: Benjamin Harrison Brown
- 1940: Robert Andrews Millikan
- 1941: Henry Crew
- 1943: George Walter Stewart
- 1944: Roland Roy Tileston
- 1945: Homer Levi Dodge
- 1946: Ray Lee Edwards
- 1947: Duane Roller
- 1948: William Harley Barber
- 1949: Arnold Sommerfeld
- 1950: Orrin H. Smith
- 1951: John W. Hornbeck
- 1952: Ansel A. Knowlton
- 1953: Richard M. Sutton
- 1954: Clifford N. Wall
- 1955: Vernet E. Eaton
- 1956: George Eugene Uhlenbeck
- 1957: Mark W. Zemansky
- 1958: J. W. Buchta
- 1960: Robert Wichard Pohl
- 1961: Jerrold R. Zacharias
- 1962: Francis Sears
- 1963: Francis L. Friedman
- 1964: Walter Christian Michels
- 1965: Philip Morrison
- 1966: Leonard Schiff
- 1967: Edward Mills Purcell
- 1968: Harvey E. White
- 1969: Eric M. Rogers
- 1970: Edwin C. Kemble
- 1971: Uri Haber-Schaim
- 1972: Richard Feynman
- 1973: Arnold Arons
- 1974: Melba Phillips
- 1975: Robert Resnick
- 1976: Victor Weisskopf
- 1977: H. Richard Crane
- 1978: Wallace A. Hilton
- 1979: Charles Kittel
- 1979: Paul E. Klopsteg
- 1980: Gerald Holton
- 1981: Robert Karplus
- 1982: Isidor Isaac Rabi
- 1983: John Archibald Wheeler
- 1984: Frank Oppenheimer
- 1985: Sam Treiman
- 1986: Stanley S. Ballard
- 1987: Clifford E. Swartz
- 1988: Norman Ramsey
- 1989: Anthony French
- 1990: Carl Sagan
- 1991: Freeman Dyson
- 1992: Eugen Merzbacher
- 1993: Hans Bethe
- 1994: E. Leonard Jossem
- 1995: Robert Beck Clark
- 1996: Donald F. Holcomb
- 1997: Daniel Kleppner
- 1998: Edwin F. Taylor
- 1999: David L. Goodstein
- 2000: John G. King
|
---|
XXI wiek | - 2001: Lillian C. McDermott
- 2002: David Hestenes
- 2003: Edward W. Kolb
- 2004: Lawrence Krauss
- 2005: Eugene D. Commins
- 2006: Kenneth Ford
- 2007: Carl E. Wieman
- 2008: Mildred Dresselhaus
- 2009: George F. Smoot
- 2010: nie przyznano
- 2011: F. James Rutherford
- 2012: Charles H. Holbrow
- 2013: Edward Redish
- 2014: Dean Zollman
- 2015: Karl Mamola
- 2016: John Winston Belcher
- 2017: Jan Tobochnik
- 2018: Barbara L. Whitten
- 2019: Gay Stewart
- 2020: David Sokoloff
- 2021: Shirley Ann Jackson
- 2023: S. James Gates
|
---|
- ISNI: 0000000110311601
- VIAF: 92867682
- LCCN: n50016729
- GND: 118807099
- NDL: 00460710
- LIBRIS: 75kns8qr4k6jwmg
- BnF: 122785205
- SUDOC: 031602290
- SBN: LO1V028978
- NLA: 35603095
- NKC: jn20000703397
- DBNL: whee007
- BNE: XX1091216
- NTA: 071591710
- BIBSYS: 90053073
- CiNii: DA00087836
- Open Library: OL401393A
- PLWABN: 9810647466605606
- NUKAT: n95403130
- J9U: 987007269718805171
- PTBNP: 245446
- CANTIC: a10906848
- LNB: 000255337
- NSK: 000404556
- CONOR: 7091299
- KRNLK: KAC202001611
- LIH: LNB:rUZ;=B3
- PWN: 3995255
- Britannica: biography/John-Archibald-Wheeler
- Universalis: john-archibald-wheeler
- NE.se: john-a-wheeler
- SNL: John_Archibald_Wheeler
- VLE: john-archibald-wheeler
- Catalana: 0423183
- DSDE: John_A._Wheeler
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 66073
Identyfikatory zewnętrzne: