Apolipoproteina

Apolipoproteina – białkowa część lipoproteiny, która odpowiedzialna jest za wiązanie lipidów. W zależności od klasy lipoprotein mogą stanowić od 1% składu cząsteczki lipoproteiny (chylomikrony) po 45 – 55% w przypadku lipoprotein o dużej gęstości. Różnią się one między sobą budową cząsteczkową, składem aminokwasowym oraz właściwościami przeciwmiażdżycowymi, właściwościami immunologicznymi, ruchliwością elektroforetyczną oraz funkcjami klinicznymi.

Rozróżnia się 5 głównych klas (A, B, C, D, E) i wiele podklas apoliporotein. Wśród tych wielu klas i podklas opisano również wiele przypadków genetycznego polimorfizmu (np. apolipoproteina A-I Milano).

Klasa lipoprotein o dużej gęstości zawiera prawie wszystkie rodzaje lipoprotein z wyjątkiem apo-B. Apolipoproteiny są syntetyzowane w jelitach i wątrobie, na ich produkcję ma wpływ wiele czynników, takie jak skład diety, hormony (insulina, glukagon, estrogeny, androgeny, tyroksyna), alkohol, leki (np. statyny).


Zobacz hasło apolipoproteina w Wikisłowniku

Podstawowe właściwości

Apolipoproteina Rozmieszczenie Funkcja Miejsce biosyntezy
apoAI chylomikrony, HDL3 aktywator LCAT wątroba, jelito
apoAII chylomikrony, HDL3 aktywator lipazy wątrobowej wątroba, jelito
apoAIV chylomikrony aktywator LCAT jelito
apoAV chylomikrony, VLDL, HDL wpływ na metabolizm lipoprotein wątroba
apoB48 chylomikrony stabilizacja cząstki jelito
apoB100 VLDL, LDL, IDL stabilizacja cząstki, wiązanie receptorowe wątroba
apoCI chylomikrony, VLDL, HDL aktywator lipazy lipoproteinowej, aktywator LCAT wątroba
apoCII chylomikrony, VLDL, HDL aktywator lipazy lipoproteinowej wątroba
apoCIII chylomikrony, VLDL, HDL inhibitor lipazy lipoproteinowej, aktywator LCAT wątroba
apoCIV chylomikrony, VLDL, HDL aktywator lipazy lipoproteinowej wątroba
apoD HDL aktywator LCAT wątroba
apoE chylomikrony, VLDL, HDL aktywator LCAT, wiązanie receptorowe wątroba

Bibliografia

  • Małgorzata Kuliszkiewicz-Janus, Abdulrahman Saeed Mohamed, Nagi Abod. Biologia lipoproteiny HDL i jej przeciwmiażdżycowe działanie. „Postępy Hig. Med. Dośw.”. 60, s. 307-315, 2006. PMID: 16819429. 
  • Jeremiasz Tomaszewki: Diagnostyka laboratoryjna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2001. ISBN 83-200-3591-0.