Andrzej Zebrzydowski

Ten artykuł dotyczy biskupa krakowskiego. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Andrzej Zebrzydowski

Andrzej Zebrzydowski – drzeworyt Jana Styfiego wg rys. Jana Matejki z 1876 roku
Data i miejsce urodzenia	1496 Więcbork
Data i miejsce śmierci	23 maja 1560 Września
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
Biskup krakowski
Okres sprawowania	1551–1560
Biskup włocławski
Okres sprawowania	1546–1551
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	30 marca 1543
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Andrzej Zebrzydowski

Radwan
biskup
Rodzina	Zebrzydowscy herbu Radwan
Data i miejsce urodzenia	1496 Więcbork
Data i miejsce śmierci	23 maja 1560 Września
Ojciec	Wojciech Zebrzydowski
Matka	Elżbieta Krzycka (zm. 1553)
Rodzeństwo	Bartłomiej Zebrzydowski, Kasper Zebrzydowski, Mikołaj Zebrzydowski, starosta raciąski, Katarzyna, Anna, Dorota, Barbara, Małgorzata i Jadwiga

Andrzej Zebrzydowski herbu Radwan (ur. 1496 w Więcborku, zm. 23 maja 1560 we Wrześni) – biskup krakowski od 25 lutego 1551, kujawski w latach 1546–1551, chełmski od 8 czerwca 1545 do 19 marca 1546, kamieniecki od 1543, sekretarz Zygmunta I Starego, kanonik kapituły katedralnej poznańskiej instalowany w 1525 roku^[1].

W 1518 rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej skąd przeniósł się do Bazylei, gdzie był uczniem Erazma z Rotterdamu, a następnie w 1529 do Paryża, gdzie studiował prawo i teologię. Ostatecznie studia zakończył w 1530 w Padwie. Koszty jego kształcenia pokryli: biskup krakowski Piotr Tomicki oraz prymas Andrzej Krzycki, który był jego wujem.

W 1530 został kanonikiem krakowskim, a rok później płockim. Pełnił także funkcje kapelana królowej Bony. W 1555 już jako biskup krakowski próbował zatrzymać ją w Polsce prosząc by nie wyjeżdżała do Bari.

Był posłem Zygmunta I Starego na sejmik województwa poznańskiego i kaliskiego w Środzie w 1542 i 1543 roku^[2].

Sprawowanie przez niego biskupstwa nastąpiło w okresie masowego przechodzenia szlachty na kalwinizm a mieszczaństwa na luteranizm. Oburzony na króla Zygmunta II Augusta, iż ten nie próbuje temu zapobiegać w 1558 opuścił Kraków i przeniósł się do rodzinnego Więcborka. Jednak on sam wyznawał zasadę, cyt. A wierz sobie i w kozła, bylebyś dziesięcinę płacił^[3]. Zmuszony do powrotu przez kapitułę krakowską zmarł w trakcie podróży. Został pochowany w katedrze wawelskiej w kaplicy obok zakrystii.

W Krakowie jako kanonik, a później jako biskup, mieszkał przy ulicy Kanoniczej 12.

W krużgankach klasztoru OO Franciszkanów zachował się jego portret, a w katedrze pomnik nagrobny autorstwa Jana Michałowicza z Urzędowa.

Przypisy

Bibliografia

• Ks. Bolesław Przybyszewski, Krótki zarys dziejów diecezji krakowskiej, t. II, Kraków 1993.

Linki zewnętrzne

• Andrzeja na Więcborku Zebrzydowskiego, biskupa włocławskiego i krakowskiego korespondencyja z lat 1546–1553 : z przydaniem Synodów z r. 1547 i 1557, jako téż innych dokumentów współczesnych. seria Acta Historica res gestas Poloniae illustrantia ab anno 1507 ad annum 1795 t. 1, wyd. Władysław Ignacy Wisłocki, Kraków 1878
• Działalność publiczna biskupa włocławskiego Andrzeja Zebrzydowskiego w latach 1546–1551 w świetle jego korespondencji. pther.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-21)]. Warszawa 2012
• Z dziejów Więcborka. pobocza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-05)].
• Andrzej Zebrzydowski – dzieła w bibliotece Polona