Amfoterycyna B

Amfoterycyna B

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas (1S,3R,18S,19R,20R,21S,25R,27R,30R,31R,33S,35R,37S,38R)-3-[(2R,3S,4S,5S,6R)-4-amino-3,5-dihydroksy-6-metyloksan-2-ylo]oksy-19,25,27,30,31,33,35,37-oktahydroksy-18,20,21-trimetylo-23-okso-22,39-dioksabicyklo[33.3.1]nonatriakonta-4,6,8,10,12,14,16-heptaeno-38-karboksylowy Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. amphotericinum B
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C47H73NO17
Masa molowa	924,09 g/mol
Wygląd	bezwonny, żółty proszek[1]
Identyfikacja
Numer CAS	1397-89-3
PubChem	5280965
DrugBank	DB00681
SMILES C[C@H]1C=CC=CC=CC=CC=CC=CC=C[C@@H](C[C@H]2[C@@H]([C@H](C[C@](O2)(C[C@H](C[C@H]([C@@H](CC[C@H](C[C@H](CC(=O)O[C@H]([C@@H]([C@@H]1O)C)C)O)O)O)O)O)O)O)C(=O)O)O[C@H]3[C@H]([C@H]([C@@H]([C@H](O3)C)O)N)O
InChI InChI=1S/C47H73NO17/c1-27-17-15-13-11-9-7-5-6-8-10-12-14-16-18-34(64-46-44(58)41(48)43(57)30(4)63-46)24-38-40(45(59)60)37(54)26-47(61,65-38)25-33(51)22-36(53)35(52)20-19-31(49)21-32(50)23-39(55)62-29(3)28(2)42(27)56/h5-18,27-38,40-44,46,49-54,56-58,61H,19-26,48H2,1-4H3,(H,59,60)/t27-,28-,29-,30+,31+,32+,33-,34-,35+,36+,37-,38-,40+,41-,42+,43+,44-,46-,47+/m0/s1 InChIKey APKFDSVGJQXUKY-INPOYWNPSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie ok. 0,1 mg/ml w wodzie kwasowej (pH 2) i zasadowej (pH 11)[2] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalna w DMSO (30–40 mg/ml), DMF (2–4 mg/ml), w mieszaninie 3:1 DMF z 1 M HCl (60–80 mg/ml), słabo w metanolu, nierozpuszczalna w eterze dietylowym[2] Temperatura rozkładu powyżej 170 °C[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2021-10-31] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS[3]. Numer RTECS BU2625000 Dawka śmiertelna LD50 >5000 mg/kg (szczur, doustnie)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	A01AB04, A07AA07, G01AA03, J02AA01
Farmakokinetyka Działanie przeciwgrzybicze Biodostępność 100% (dożylnie) Okres półtrwania ~24 h Wiązanie z białkami osocza i tkanek >90% Wydalanie z moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania zewnętrznie, doustnie, wlew dożylny[4]

Amfoterycyna B – organiczny związek chemiczny pochodzenia naturalnego zawierający pierścień makrocykliczny zbudowany z fragmentu polienowego oraz wielowodorotlenowego.

Jest antybiotykiem przeciwgrzybiczym wytwarzany przez bakterie z rodzaju Streptomyces^[5], skutecznym w walce z zakażeniami pochodzącymi od Candida albicans (kandydozami), a także w niektórymi innymi grzybicami (histoplazmozą, kryptokokozą, geotrychozą)^[4].

Mechanizm działania

Lek działa poprzez interakcję z ergosterolem błon komórkowych. Efektem jest zaburzenie integralności błony komórkowej, powodujące wypływ jonów potasowych i innych składników wewnątrzkomórkowych oraz napływ składników zewnątrzkomórkowych, co skutkuje lizą komórki.

Poza tym amfoterycyna B powoduje wzrost wydzielania cytokin, oraz pobudza makrofagi do wytwarzania rodników^[6].

Spektrum aktywności i działania niepożądane

• Candida sp.
• Cryptococcus neoformans
• Histoplasma capsulatum

Oporność na amfoterycynę B wykazują niektóre szczepy Fusarium sp., Candida glabrata i Candida krusei^[6].

Amfoterycyna B wywołuje liczne objawy niepożądane ze strony wątroby i nerek^[4].

Preparaty

Obecnie stosowane są preparaty które są mniej toksyczne przy podobnej aktywności. Preparaty są stosowane wyłącznie w lecznictwie zamkniętym pod ścisłą kontrolą lekarza^{[potrzebny przypis]}. Przykładowe preparaty: AmBisome (amfoterycyna liposomalna), Amphocil (postać koloidalna), Abelcet (kompleks lipidowy), Fungizone (fiolki lub tabletki)^{[potrzebny przypis]}.

Przypisy