Neurodiversiteit

Neurodiversiteit omvat de verscheidenheid en variatie van de neurologische, cognitieve en psychologische ontwikkeling van de hersenen van mensen op het gebied van het verwerken en gebruiken van sociale, linguïstische en zintuiglijke informatie. Hierdoor zijn er verschillen wat betreft het verwerken en gebruiken van sociale, linguïstische en zintuiglijke informatie. De term wordt soms verbonden met biodiversiteit^[1] (de verscheidenheid aan verschillende soorten binnen een ecosysteem en de genetische variatie binnen een soort) en culturele diversiteit (de verscheidenheid aan culturen op de wereld of binnen een specifieke regio).^[2]

Binnen het spectrum van neurodiversiteit zijn de meeste mensen aan te duiden als neurotypisch (een neologisme en leenvertaling van het Engelse neurotypical, afkorting NT), oftewel neuronormaal (afkorting NN), wat betekent dat ze een gemiddelde (in statistische zin 'normale') hersenontwikkeling hebben.^[3] Bij een neurotypisch iemand wordt de neurologische ontwikkeling over het algemeen gezien als 'normaal' en aangepast.^[3] Mensen met een neurologische ontwikkeling met een afwijking (divergentie) van het gemiddelde worden neurodivergent^[4][5] of a-typisch^[5] genoemd. 'Neurodivergentie' omvat meestal autisme, dyslexie, dyscalculie, ADHD, hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit.^[5][6] Ook wordt de term soms gebruikt voor taalontwikkelingsstoornis, developmental coordination disorder (dyspraxie), afasie, niet-aangeboren hersenletsel, verstandelijke beperking, syndroom van Gilles de la Tourette en psychische aandoeningen zoals schizofrenie,^[7] bipolaire stoornis,^[7] dissociatieve identiteitsstoornis (voorheen bekend als meervoudige persoonlijkheidsstoornis),^[7] schizoaffectieve stoornis en persoonlijkheidsstoornissen zoals de antisociale persoonlijkheidsstoornis.^[8]

Geschiedenis

Halverwege de jaren negentig ontmoetten Judy Singer en schrijver Harvey Blume elkaar op de mailinglist "Independent Living on the Autism Spectrum", opgericht in 1996 door de Nederlandse computerprogammeur Martijn Dekker.^[9] Ze bespraken hun ideeën over "neurologische diversiteit" oftewel "neurodiversiteit" met elkaar. De term neurodiversiteit kwam voor het eerst in een publicatie voor in 1998 in de afstudeerscriptie van Singer aan de University of Technology Sydney en in een artikel van Blume in The Atlantic, getiteld Neurodiversity, on the neurological underpinnings of geekdom.^[10][11][12] In 2016 publiceerde ze het boek Neurodiversity - The Birth of an Idea (ISBN 978-0648154709).^[12][13][14] Neurodiversiteit was ook een term voor de sociale beweging van neurologische minderheden die ook de autismebeweging omvat.^[15] Het was uitdrukkelijk de bedoeling van Singer om duidelijk te maken dat de term altijd moest worden gebruikt in de context van intersectionaliteit.^[16]

Singer en Blume zien menselijke cognitieve variatie in de context van biodiversiteit en de politiek van minderheidsgroepen.^[12][17] Deze visie kwam voort uit de beweging voor autismerechten, als een uitdaging voor de heersende opvattingen dat bepaalde verschijnselen die werden geclassificeerd als neurologische ontwikkelingsstoornissen inherent pathologisch zijn. Het bouwt voort op het sociale model van handicap, waarin handicap voortkomt uit maatschappelijke barrières die interageren met individuele verschillen, in tegenstelling tot de idee dat mensen gehandicapt zijn simpelweg als gevolg van het hebben van beperkingen.

De term wordt steeds meer gebruikt door onder meer neurowetenschappers, psychologen, psychiaters en andere hulpverleners.^[18]

De term 'neurotypisch' is oorspronkelijk afkomstig van autistische mensen en was bedoeld om niet-autistische mensen mee aan te duiden.^[18][19]

Neurodiversity Pride Day

Sinds 2018 wordt op 18 juni jaarlijks de Neurodiversity Pride Day georganiseerd, als vervolg op de Autistic Pride Day die op 18 juni werd georganiseerd sinds 2005.^[18][20] De dag is onderdeel van de autismebeweging.

Zie de categorie Neurodiversity van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.