Bart Vos

Bart Vos

Bart Vos begroet door dochter bij terugkomst Himalaya-expeditie (1984)
Algemene informatie
Geboren	7 juli 1951
Nationaliteit	Nederland
Beroep	bergbeklimmer, schrijver

Bart Vos (7 juli 1951) is een Nederlands bergbeklimmer en schrijver.

Controverses

Vos beweert dat hij op 8 oktober 1984 als eerste Nederlander de Mount Everest heeft beklommen. In de klimwereld wordt deze bewering door velen betwijfeld. In 2000 publiceerde Mariska Mourik, die in 1984 ook deelnam aan de Himalaya-expeditie, het boek Eén meter Everest, waarin zij beweert dat Vos nooit op de top van de hoogste berg ter wereld heeft gestaan.

In 2001 hebben Vos en leden van de bewuste Nederlandse expeditie geprobeerd de argumenten van Mourik te weerleggen in het Witboek Everest, dat door hen als reactie is geschreven. Tijdens de bodemprocedure die over deze zaak werd gevoerd, Vos tegen Mourik, kwam een meer dan zeventien jaar voor vermist gehouden geluidstape van een walkietalkiegesprek op tafel waarin Vos zelf zegt dat hij op het zadel tussen de zuidtop en de hoofdtop is omgekeerd vanwege een instortende sneeuwkraag en vanwege tijdgebrek.^[1]^[2]

In juni 2003 besteedde het televisieprogramma Zembla als onderdeel van een langer programma, waarin ook Ronald Naars topclaims worden behandeld, aandacht aan deze opname. Er worden echter geen nieuwe feiten toegevoegd aan wat al bekend was, aan wat er in Witboek Everest en het boek van Mourik stond. De kwestie werd hierdoor niet beslist. Veelzeggender was de uitleg dat de getuige van Bart Vos, de Sherpa Ganesh, vanaf de zuidtop niet gezien kon hebben dat Bart Vos op de top stond, omdat de Hillarystep daartussen het zicht blokkeert. Bart Vos heeft in zijn boek Himalaya dagboek beweerd dat op het moment dat hij op de hoofdtop stond, sherpa Ganesh naar hem zwaaide vanaf de zuidtop.^[3] Tsjechische klimmers die een week daarna op de top van de Mount Everest stonden, hebben verklaard een spoor door de sneeuw te hebben gezien tot aan de zuidtop, maar niet verder naar de hoofdtop.^[4]

Mede op aandringen van Frank Schreve, voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Alpen-Vereniging ten tijde van Vos' Everest-beklimming, schrapte de Nepalese klimmersbond Vos in 2003 van de lijst met succesvolle Everest-beklimmers. Op het overzicht dat wordt bijgehouden door de Amerikaanse journaliste Elizabeth Hawley staat de topclaim als disputed, als betwist.

Ook over zijn claim over de beklimming van de Dhaulagiri zijn er twijfels. Die twijfels zijn gegrond op basis van getuigenissen en foto's van Russen, die tegelijkertijd met hem op de berg waren. Volgens Bart Vos bivakkeerde hij op 13 oktober 1996 in de oostwand van de Dhaulagiri om een nieuwe route te beklimmen. Het Russische team volgde de klassieke route en op door hen genomen foto's met datumaanduiding is te zien dat hij op die datum bij de Russen in een sneeuwhol verblijft.^[5]

Na de Everest-expeditie van 1984 was Vos nog bij een aantal expedities betrokken. Hij schreef reisverslagen over verschillende van zijn tochten.

Bibliografie

Himalaya-dagboek (1988)
Naar het sneeuwgebergte (1992)
Hoger dan de Dhaulagiri (1997)
Witboek Everest (2001)

Externe links

Profiel bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
'In beeld - Bart Vos' - Uitgezonden zondag 7 juli 2013, 21:20. Omroep MAX
archive.org, Artikel in magazine Xtreme over de kwestie van de Everest-beklimming (6 maart 2000). Gearchiveerd op 20 januari 2008.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Herman: "Bart, hier Herman, hier Herman. Over"
Bart Vos: "Herman, ik hoor of versta je alleen als ik de squelch-knop indruk, daarom zal ik kort zeggen wat we gedaan hebben. We hebben de Zuidtop van de Everest bereikt, en het zadel tussen de hoofdtop en de zuidtop. Toen we op dat zadel waren stortte het gedeeltelijk in en toen zijn we gauw teruggegaan omdat de tijd over was."
Letterlijke transcriptie van de bandopname van het walkietalkiegesprek, zoals uitgezonden in de Zembla-uitzending over strijd in de bergsportwereld d.d. donderdag 12 juni 2003. Deze uitspraak is in de Zembla-uitzending te zien in de tiende minuut van de uitzending (tussen 10:20 en 10:53).
↑ Enkele uren na zijn melding dat hij op het zadel tussen zuidtop en hoofdtop is omgekeerd, meldt Vos zich opnieuw via de walkietalkie:
Herman: "... een enorme prestatie die je vandaag gedaan hebt, ik heb daar grote bewondering voor. Ontzettend jammer dat je niet op de top gekomen bent, maar dat is nou eenmaal niet anders. Over"
Bart Vos: "Nog één ding over wat ik gedaan heb Herman, ik geloof dat er misverstanden zijn. Ik ben met Mariska tot onder de zuidtop geweest. Met Ganesh op de zuidtop en daar hebben we gestaan en foto's gemaakt en daar onder andere de microfilm begraven. En ik ben zelf alleen doorgegaan naar de hoofdtop. Ganesh heeft me nagekeken tot ik zover was en is toen weer omgedraaid en is voor mij uit teruggegaan. Ik heb wel degelijk de hoofdtop ook beklommen, over."
Iemand roept tegen Herman: "Wat zegt hij nou? Hij heeft de hoofdtop beklommen!"
Herman: "Sorry, ik heb het laatste niet verstaan, Bart. Over."
Bart Vos: "Nog een keertje, met Mariska zijn we tot onder de zuidtop geweest, 200 meter. Op de zuidtop hebben we sponsorfoto's gemaakt. Ganesh wilde toen omkeren en wilde niet mee naar de hoofdtop. Maar ik wel, ik ben toen alleen doorgegaan, zonder rugzak, zonder zuurstof, zonder alles. En hij heeft me nagekeken totdat ik de hoofdtop bereikte en is toen ook voor mij uit afgedaald. De hoofdtop is wel degelijk beklommen, over."
Herman: "Ooh, je bent dus wél op de hoofdtop geweest? Want wij hebben begrepen dat je ergens halverwege op de zuidcol teruggegaan bent. Maar dat is niet zo? Over"
Bart Vos: "Nee, deed ik niet, ik zeg jullie dat het officieus is, ik heb er geen bewijzen van. Maar als je het aan Ganesh vraagt, die kan het gewoon beamen. Over."
Herman: "Maar Bart, ik geloof je ook wel, had je geen fototoestel mee? Over."
Bart Vos: "Nee, ik was eigenlijk helemaal niet van plan zo ver te gaan, maar het ging gewoon. Ik heb ook gedacht dat het zonder zuurstof moeilijk zou gaan, maar het ging gewoon best redelijk, over."
Letterlijke transcriptie van de bandopname van het walkietalkiegesprek, zoals uitgezonden in de Zembla-uitzending over strijd in de bergsportwereld d.d. donderdag 12 juni 2003. Dit gesprek is in de Zembla-uitzending te zien vanaf de elfde minuut van de uitzending, tussen 11:18 en 13:22 uur.
↑ Over het moment dat hij op de top staat schrijft Bart Vos in zijn Himalaya dagboek onder andere: "Het sneeuwt. Praktisch geen wind. Half vijf. Veel te laat. Ik mis Joost en Edmond. Ganesh zwaait." Volgens ervaren klimmers en blijkend uit een computeranimatie (van 14:38 tot 15:07) getoond in bovengenoemde Zembla-uitzending, is het onmogelijk om vanaf de hoofdtop van de Everest de zuidtop te zien (waar Ganesh volgens Bart Vos naar zijn toppoging keek), omdat een natuurlijke verhoging, genaamd de Hillarystep, ertussen zit. Later verklaarde Ganesh dat hij achter Bart aan richting de Hillarystep is gelopen. archive.org, Mount Everest 1984 en Bart Vos op een rijtje (17 april 200). Gearchiveerd op 12 mei 2008. Hij wees op een foto uit het expeditieboek aan dat hij op een uitstulping voor de Hillarystep een lange tijd heeft gewacht. Wolken zouden over de graat tussen Hillarystep en zuidtop hebben gedreven. Af en toe als de wolken weken had hij zicht op het stuk boven de Hillarystep. Na lange tijd zou hij Bart Vos op het hoogst zichtbare punt boven de Hillarystep hebben gezien. Nadat zij naar elkaar gezwaaid hadden is Ganesh afgedaald.
↑ Dangar DFO en Braham TH. The eight-thousanders, a record of ascents 1980-1984. In dit boek staat de aantekening: "Czech summit party 7 days later stated that they observed foot-prints up to the S summit but not beyond." Dit is overigens geen sluitend bewijs. Een spoor kan door de sterke wind op die hoogte weggewist worden.
↑ Twee van deze foto's zijn te zien in bovengenoemde Zembla-uitzending, tussen 15:31 en 15:47 uur.