Sistem Bretton Woods

Sistem Bretton Woods adalah sistem urustadbir matawang antarabangsa yang menetapkan peraturan-peraturan hal ehwal kewangan dan komersil di antara negara-negara industri utama dunia pada pertengahan abad ke-20. Dengan sistem ini setiap negara perlu mempunyai dasar monetari bagi sistem pertukaran nilai mata wang yang ditetapkan yang ditambat dengan nilai emas. Sistem ini adalah contoh pertama rundingan aturan dan seliaan matawang yang bertujuan untuk mentadbir hal-ehwal kewangan di antara negara-negara merdeka.

Di bawah Sistem Bretton Woods, setiap negara hendaklah mewujudkan dasar kewangan yang mengekalkan kadar pertukaran mata wang dalam nilai yang tetap-dengan kelonggaran unjuran tidak melebihi 1 peratus negatif (-1%) atau positif (+1%)- yang ditambat dengan nilai emas dan kemampuan IMF sebagai penyelesaian sementara ketidakseimbangan bayaran. Dalam menghadapi peningkatan kekangan kewangan, sistem ini runtuh pada tahun 1971, selepas Amerika Syarikat secara bersendirian menamatkan kebolehtukaran dolar kepada emas. Tindakan Amerika ini mewujudkan keadaan di mana dolar Amerika Syarikat menjadi satu-satunya mata wang jaminan dan mata wang sandaran untuk negara-negara ahli.

IMF dan Bank Dunia hari ini adalah warisan sistem Bretton Woods yang roboh pada era 1970an.

Asal-usul

Sistem Bretton Woods wujud berdasarkan kepada beberapa faktor politik utama: pengalaman bersama yang dikongsi negara-negara dunia dalam Kemelesetan Besar, penumpuan kuasa sebilangan kecil negara (yang diperkuatkan dengan pengecualian sejumlah negara penting kerana perang), dan kewujudan kuasa dominan yang bersedia dan mampu membawa peranan sebagai pemimpin dalam urusan kewangan global.

Dalam persediaan membina semula sistem ekonomi antarabangsa ketika Perang Dunia II masih berlangsung dan memusnahkan peradaban dunia, 730 delegasi dari semua 44 negara sekutu berkumpul di Hotel Mount Washington di Bretton Woods, New Hampshire, Amerika Syarikat, bagi menghadiri Persidangan Monetari dan Kewangan Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu. Para delegasi menandatangani Perjanjian Bretton Woods semasa tiga minggu pertama bulan Julai 1944.

Dalam menyiapkan sistem peraturan, institusi, dan prosedur untuk mengawal selia sistem kewangan antarabangsa, para delegasi di Bretton Woods menubuhkan Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF) dan Bank Antarabangsa bagi Pemulihan dan Pembangunan (IBRD), yang sekarang ini merupakan sebahagian daripada Kumpulan Bank Dunia. Pertubuhan-pertubuhan ini mula beroperasi pada tahun 1945 selepas mempunyai negara ahli yang cukup untuk meratifikasi perjanjian.

Di bawah Sistem Bretton Woods, setiap negara perlu mewujudkan satu dasar kewangan yang mengekalkan kadar pertukaran matawang kertasnya yang ditambat kepada dolar Amerika Syarikat. Dolar Amerika Syarikat pula nilainya ialah pada kadar 35 dolar bersamaan satu auns emas.

Orde Dunia Baru

Rekabentuk sistem Bretton Woods memaksa negara-negara di dunia hanya boleh melaksanakan penukaran emas kepada "matawang utama" iaitu dolar AS. Negara-negara dunia boleh untuk tidak menukar dolar kepada emas, dan sebaliknya hanya menyimpan dollar.

Secara amalinya, bagaimanapun, oleh kerana "matawang rizab" utama ialah dolar AS, ini bermakna matawang negara-negara lain ditambat kepada dolar AS, dan akan membeli atau menjual dolar AS bagi memastikan pasaran tukaran matawang tidak melebihi perbezaan satu peratus dari kadar yang ditetapkan.

Demikian itu, dolar AS mengambilalih peranan yang dimainkan emas di bawah standard emas dalam sistem kewangan antarabangsa. Dengan terciptanya Bretton Woods, dengan Amerika Syarikat menghasilkan separuh dari barangan perusahaan dan separuh dari simpanan emas dan matawang, AS memainkan peranan sebagai pemacu utama ekonomi dunia.

Sepanjang 1950an, Washington mengekalkan defisit pembayaran dalam usaha untuk membiayai pinjaman, bantuan dan askar untuk rejim-rejim sekutu. Bagaimanapun, akibat penglibatan Amerika dalam Perang Vietnam, negara itu mengeluarkan jumlah wang kertas melebihi simpanan emasnya. Oleh itu, pada 15 Ogos 1971, Amerika menceraikan tambatan dolar kepada emas.

Tindakan menceraikan tambatan dolar kepada emas diambil oleh Presiden AS ketika itu, Richard Nixon bagi mengelakkan negara-negara yang menandatangani Perjanjian Bretton Woods daripada menuntut jumlah emas yang setara dengan dolar Amerika Syarikat yang berada dalam rizab mereka kerana jika itu berlaku, Amerika Syarikat tidak akan dapat menunaikan janjinya dan berkemungkinan jatuh muflis.

Akibat daripada tindakan ini, dolar Amerika Syarikat menjadi satu-satunya matawang sandaran dan juga matawang rizab kepada negara-negara yang terlibat dalam perjanjian tersebut.

Pautan luar

"Bretton Woods System", disediakan untuk Routledge Encyclopedia of International Political Economy oleh Dr. B. Cohen

Bank-bank pusat

Peringkat global	Bank Pembayaran Antarabangsa · Lembaga Kestabilan Kewangan · Jawatankuasa Penyeliaan Perbankan Basel

Dalam peringkat benua

Afrika	Bank Pusat Negara-Negara Afrika Barat · Bank Negara-Negara Afrika Tengah · Bank Algeria · Bank Pusat Angola · Bank Botswana · Bank Republik Burundi · Bank Tanjung Verde · Bank Pusat Comoros · Bank Pusat Congo · Bank Pusat Djibouti · Bank Pusat Mesir · Bank Eritrea · Bank Negara Ethiopia · Bank Pusat Gambia · Bank Ghana · Bank Pusat Republik Guinea · Bank Pusat Kenya · Bank Pusat Lesotho · Bank Pusat Liberia · Bank Pusat Libya · Bank Al-Maghrib · Bank Namibia · Bank Pusat Nigeria · Bank Rizab Afrika Selatan · Bank Tanzania · Bank Rizab Zimbabwe
Amerika Utara dan Selatan	Bank Pusat Argentina · Bank Pusat Barbados · Bank Pusat Brazil · Bank Kanada · Bank Pusat Chile · Bank Pusat Carribean Timur · Bank Mexico · Bank Republik Colombia · Bank Rizab Pusat Peru · Sistem Rizab Persekutuan Amerika Syarikat · Bank Pusat Venezuela · Bank Pusat Trinidad dan Tobago
Oceania	Bank Rizab Australia · Bank Rizab Fiji · Bank Rizab New Zealand · Bank Papua New Guinea · Bank Pusat Samoa · Bank Pusat Kepulauan Solomon · Bank Rizab Negara Tonga
Asia	Bank Pusat Bahrain · Bank Bangladesh · Autoriti Monetari Brunei Darussalam · Bank Rakyat China · Bank Rizab India · Bank Markazi Iran · Bank Pusat Iraq · Bank Israel · Bank Indonesia · Bank Jepun · Bank Korea · Bank Pusat Republik Rakyat Demokratik Korea · Bank Pusat Kuwait · Banque du Liban · Bank Negara Malaysia · Bank Mongolia · Bank Pusat Oman · Bank Rizab Pakistan · Bangko Sentral ng Pilipinas · Bank Pusat Qatar · Penguasa Kewangan Singapura · Bank Pusat Syria · Bank Pusat Republik China · Bank Thailand · Bank Pusat Emiriah Arab Bersatu · Bank Negara Vietnam · Penguasa Kewangan Hong Kong
Eropah	Bank Pusat Eropah (Zon euro) · Bank Abkhazia · Bank Pusat Bosnia dan Herzegovina · Bank Albania · Bank Negara Bulgaria · Bank Negara Croatia · Bank Negara Czech · Bank of England · Bank Estonia · Bank Negara Hungary · Bank Negara Republik Macedonia · Bank Pusat Kosovo · Bank Negara Poland · Bank Negara Romania · Bank Pusat Russia · Bank Pusat Montenegro · Bank Negara Serbia · Bank Negara Switzerland · Bank Pusat Turki · Bank Negara Ukraine

Dasar dan pelaksanaan

Dasar	Dasar kewangan mengembang · Dasar kewangan menguncup · Keperluan modal
Pelaksanaan	Operasi pasaran terbuka · Kawalan modal · Kadar diskaun · Penciptaan wang · Kadar faedah · Dana mahsul

Sistem Bretton Woods
Bank Dunia · Tabung Kewangan Antarabangsa · Bank Pembinaan Semula dan Pembangunan Antarabangsa · Perbadanan Kewangan Antarabangsa · Persatuan Pembangunan Antarabangsa · Agensi Penjamin Pelaburan Multilateral · Pusat Antarabangsa bagi Pertikaian Pembayaran Pelaburan